Μέχρι το τέλος του 2025 θέλει η κυβέρνηση να έχουν δημοπρατηθεί οι τελευταίες μεγάλες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων στην περιφέρεια, βάζοντας στόχο να φτάσει η χώρα ένα βήμα πιο κοντά προς ένα ολοκληρωμένο, σύγχρονο και πλήρως λειτουργικό δίκτυο διαχείρισης απορριμμάτων. Πηγές του ΥΠΕΝ αναφέρουν στο energygame.gr πως εντός Μαΐου αναμένεται να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για τις Μονάδες Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων στους Δήμους Κω και Καλύμνου.

Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο, η Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ ενέκρινε την υλοποίηση Μονάδων Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων στους Δήμους Κω και Καλύμνου, καθώς και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, συνολικού προϋπολογισμού 110 εκατομμυρίων ευρώ. Η κατασκευή των συγκεκριμένων υποδομών προβλέπεται να καλύψει περίοδο 27 ετών – εκ των οποίων 2 έτη αντιστοιχούν στην κατασκευαστική φάση και 25 έτη στην περίοδο λειτουργίας.

Το έργο θα δημοπρατηθεί από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης με τον ΦοΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και χρηματοδοτείται κατά 80% από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), με πόρους εθνικής ή/και ευρωπαϊκής προέλευσης. Στόχος της παρέμβασης είναι η οριστική επίλυση του προβλήματος της διαχείρισης απορριμμάτων στις δύο Περιφερειακές Ενότητες, με έμφαση στη μείωση της προς ταφή ποσότητας, την επεξεργασία των βιοαποβλήτων, την παραγωγή υλικών και ενέργειας από δευτερογενείς πόρους και τη συνολική αναβάθμιση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της περιοχής.

Η μονάδα στην Κάλυμνο θα αποτελέσει τη νέα, οργανωμένη λύση διαχείρισης απορριμμάτων για το νησί, αντικαθιστώντας οριστικά τη λειτουργία της ανεξέλεγκτης χωματερής, η οποία για δεκαετίες αποτελούσε περιβαλλοντική πληγή και σημείο τριβής για την τοπική κοινωνία. Όπως όλα δείχνουν, η χωματερή της Καλύμνου οδεύει προς οριστικό κλείσιμο, καθώς σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά από τη χθεσινή (Τρίτη 8 Απριλίου) συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου δρομολογείται η απόφαση για τη σφράγισή της. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Επαρχείο Καλύμνου, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος δήλωσε πως «αυτό που ονομάζουμε ντροπιαστικό ηφαίστειο της Καλύμνου – η Χωματερή – σβήνει μέσα στο 2025».

Για τις υπόλοιπες μονάδες στο Βόρειο Αιγαίο και τη Στερεά Ελλάδα – οι διαδικασίες βρίσκονται σε προπαρασκευαστικό στάδιο. Οι σχετικές προτάσεις δεν έχουν ακόμη εισαχθεί προς έγκριση στη Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ, ωστόσο, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΝ, αναμένεται να προωθηθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα. Η Στερεά Ελλάδα είναι μια από τις περιοχές με τις μεγαλύτερες ανάγκες σε σύγχρονες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων, καθώς μέχρι σήμερα βασίζεται σε πεπαλαιωμένες μεθόδους που δεν επιτρέπουν την επαρκή αξιοποίηση των αποβλήτων.

«Στόχος μας είναι το 2026 η χώρα να λειτουργεί με ένα πλήρες, οργανωμένο και αποδοτικό δίκτυο διαχείρισης απορριμμάτων, που θα μειώνει την εξάρτηση από τις χωματερές και θα ενισχύει την ανακύκλωση», δήλωσε χαρακτηριστικά σε χθεσινή συνέντευξη σε τοπικό μέσο ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, Μανώλης Γραφάκος. Όπως ο ίδιος υπογράμμισε, βασική επιδίωξη του Υπουργείου είναι να αφήσει πίσω του «το παλιό, ανοργάνωτο μοντέλο» και να περάσει στην εποχή της κυκλικής οικονομίας, με υποδομές που θα εμπνέουν εμπιστοσύνη στον πολίτη και θα στηρίζονται στον διαχωρισμό στην πηγή. «Έπρεπε να βρούμε λύση με τους τοπικούς φορείς. Αυτό έγινε και τώρα επιταχύνουμε τη διαδικασία».

Όπως άλλωστε παραδέχτηκε ο κ. Γραφάκος «σήμερα, στην πλειονότητα των περιοχών της χώρας, τα απορρίμματα, είτε σύμμεικτα είτε διαχωρισμένα, καταλήγουν σε ταφή». Όπως εξήγησε ο Γενικός Γραμματέας, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τον τελικό προορισμό των αποβλήτων, αλλά και τη σπατάλη ενέργειας, πρώτων υλών και ανθρώπινου κόπου που “θάβονται” μαζί με ένα πλαστικό μπουκαλάκι. Η ουσία της κυκλικής οικονομίας, τόνισε, είναι να επαναφέρουμε αυτά τα υλικά – το χαρτί, το μέταλλο, το γυαλί, το ξύλο – πίσω στην παραγωγική διαδικασία, μειώνοντας την ανάγκη για εισαγωγές και για εξόρυξη φυσικών πόρων.

Κομβικό θα είναι το 2025 και για την εξυγίανση των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), καθώς η ΡΑΑΕΥ προχωρά σε πλήρη αξιολόγηση και πιστοποίηση της λειτουργίας τους. «Δεν γίνεται σοβαρή διαχείριση απορριμμάτων από ΦΟΔΣΑ με δύο υπαλλήλους», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας Μανώλης Γραφάκος, εξηγώντας πως η μεταρρύθμιση στη δομή και λειτουργία των ΦοΔΣΑ ήταν αναγκαία ώστε να μπορέσουν να αναλάβουν, να υλοποιήσουν και να διαχειριστούν με αξιοπιστία έργα μεγάλης κλίμακας. Ο ίδιος αναγνώρισε τις εντάσεις και αντιδράσεις από πλευράς αυτοδιοίκησης, όμως ξεκαθάρισε ότι η μεταρρύθμιση ήταν απαραίτητη και πλέον οι περισσότεροι ΦοΔΣΑ έχουν ενταχθεί στο νέο μοντέλο.

Η τροπολογία για το τέλος ταφής απορριμμάτων

Χθες κατατέθηκε στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο για την κεφαλαιαγορά και η τροπολογία για το τέλος ταφής. Η κυβέρνηση τροποποιεί ριζικά το καθεστώς του τέλους ταφής, καθιστώντας το ανταποδοτικό: το 85% των εσόδων θα επιστρέφει στους ΟΤΑ για έργα ανακύκλωσης και το 15% θα διατίθεται για δράσεις αποκατάστασης Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) και Χώρων Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ).

Η είσπραξη του τέλους αποσυνδέεται από τους ΦΟΔΣΑ και τον ΕΔΣΝΑ, και πλέον θα πραγματοποιείται μέσω των δημοτικών τελών, απευθείας από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας και θα αποδίδεται στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Επιπλέον, στους υπόχρεους καταβολής εντάσσονται και ιδιώτες που οδηγούν αστικά απόβλητα απευθείας σε ΧΥΤ, χωρίς εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Για τα έτη 2025 και 2026, ρυθμίζεται ο τρόπος είσπραξης του τέλους που αφορά παλαιότερες περιόδους: το 2025 θα αφορά το β’ εξάμηνο του 2023 και το α’ εξάμηνο του 2024, ενώ το 2026 θα αφορά τα δύο εξάμηνα του 2024 και του 2025 αντίστοιχα.

Ειδικά για τους ΟΤΑ της Περιφέρειας Αττικής, προβλέπεται συμψηφισμός των 35 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη καταβληθεί διπλά για το τέλος του 2022, με τις οφειλές τους προς τον ΕΔΣΝΑ για το β’ εξάμηνο του 2023 και το α’ εξάμηνο του 2024, περιορίζοντας έτσι την επιβάρυνση εντός του 2025. Παράλληλα, το Δημόσιο θα καλύψει το ποσό των 35 εκατ. ευρώ προς τον ΕΟΑΝ από το αποθεματικό του κρατικού προϋπολογισμού, προκειμένου να μην προκληθεί έλλειμμα στον Οργανισμό, εξαιτίας της μη απόδοσης του τέλους από τον ΕΔΣΝΑ για το 2022 – ζήτημα που ερευνάται από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Από 1.1.2026, το ύψος του τέλους ταφής για τους δήμους θα συνδέεται με το στάδιο υλοποίησης των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ), σύμφωνα με τα αντίστοιχα ΠΕΣΔΑ, ενώ διαβαθμισμένες υποχρεώσεις θα ισχύουν για τους λοιπούς ΟΤΑ και ιδιώτες. Η διάθεση των πόρων που προκύπτουν από το τέλος θα συναποφασίζεται από τον ΕΟΑΝ και την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ενώ ΦΟΔΣΑ θα μπορούν να λαμβάνουν μερίδιο μόνο εφόσον έχουν θετική αξιολόγηση από τη ΡΑΑΕΥ.

Τέλος, η τροπολογία συνοδεύεται από αύξηση του ανώτατου ετήσιου ποσού των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) κατά 118 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 70 εκατ. ευρώ θα κατανεμηθούν στους δήμους για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών από το 2025 και εξής. Παράλληλα, ενισχύεται με 48,32 εκατ. ευρώ ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Εσωτερικών για την απόδοση ισόποσης επιχορήγησης στον ΕΔΣΝΑ, προκειμένου να εξοφλήσει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τρίτους. Σε περίπτωση που προκύψει αδιάθετο υπόλοιπο από την αντιπαραβολή των υποχρεώσεων, αυτό θα επιστραφεί στον Λογαριασμό Οικονομικής Ενίσχυσης ΟΤΑ.

Διαβάστε ακόμη