Το λιμάνι της Ραφήνας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κόμβους ακτοπλοϊκής σύνδεσης της χώρας, με κρίσιμο ρόλο στις μετακινήσεις προς τις Κυκλάδες και τη Νότια Εύβοια. Η πρόταση του ΤΑΙΠΕΔ για το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα και τη Μελέτη Διαχείρισης (Master Plan) του λιμένα έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, τόσο από την τοπική κοινωνία όσο και από θεσμικούς φορείς, εγείροντας ερωτήματα αναφορικά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των σχεδιαζόμενων έργων.

Στη Βουλή, το θέμα έφτασε μέσω επίκαιρης ερώτησης του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Μανώλη Χριστοδουλάκη, ο οποίος έθεσε κρίσιμα ερωτήματα για την περιβαλλοντική διάσταση του προγράμματος, τις επιπτώσεις στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και τη διαχείριση της αντιπλημμυρικής προστασίας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας απάντησε διά στόματος του αρμόδιου υπουργού, Θόδωρου Σκυλακάκη, ο οποίος επιχείρησε να διευκρινίσει τη στάση της κυβέρνησης και τα μέτρα που προτίθεται να λάβει.

Σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, το υπουργείο αναγνωρίζει ότι το περιβάλλον αποτελεί βασικό παράγοντα στη λήψη αποφάσεων για τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα, υπογραμμίζοντας πως «η δουλειά μας είναι ακριβώς να βλέπουμε τι πρέπει να γίνει για να προστατεύεται περιβαλλοντικά το λιμάνι και να διαχειριζόμαστε τα αντιπλημμυρικά φαινόμενα». Ωστόσο, έσπευσε να διευκρινίσει ότι η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) δεν συνιστά αυτόματα δεσμευτικό κείμενο, αλλά αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης και αξιολόγησης.

«Το γεγονός ότι έχουμε αρνητικές γνωμοδοτήσεις από κάποιους και θετικές από άλλους σημαίνει ότι η διαδικασία πρέπει να ολοκληρωθεί με τον θεσμικά προβλεπόμενο τρόπο», σημείωσε, επισημαίνοντας πως σε κάθε περίπτωση «τα περιβαλλοντικά ζητήματα δεν πρέπει να κρίνονται με βάση το ποιος φωνάζει πιο πολύ, αλλά με βάση τα επιστημονικά δεδομένα».

Το μεγάλο ρέμα Ραφήνας και η αντιπλημμυρική θωράκιση

Ένα από τα πλέον επίμαχα ζητήματα που τέθηκαν είναι η διευθέτηση του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, ενός φυσικού σχηματισμού με κρίσιμο οικολογικό ρόλο. Ο υπουργός ξεκαθάρισε ότι «η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΙΣΠΕ) εξαιρεί το ρέμα από τις ζώνες και περιοχές δόμησης και διατηρεί την έκτασή του όπως αυτή έχει οριοθετηθεί σύμφωνα με το σχετικό ΠΔ πολύ παλαιότερα». Παράλληλα, ανέφερε πως το ρέμα συμπεριλαμβάνεται ήδη στο σχέδιο διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών και στο σχέδιο διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας.

Ο ίδιος αναγνώρισε ότι η ευθύνη για την εφαρμογή των σχεδίων δεν ανήκει αποκλειστικά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά εμπλέκει την Περιφέρεια και τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, σημειώνοντας πως «στην Αττική η πρόθεσή μας είναι να συμπληρώσουμε αυτή την αρμοδιότητα με μια πρωτοβουλία στον τομέα των έργων ορεινής υδρονομίας».

Ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε ότι το υπουργείο προγραμματίζει έργα ορεινής υδρονομίας στην Αττική, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας ενίσχυσης της αντιπλημμυρικής θωράκισης, καθώς «πρέπει να κάνουμε επιλογές και να προτεραιοποιήσουμε τα έργα πρόληψης και προστασίας». Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα ταυτόχρονα», παραπέμποντας στους περιορισμούς των διαθέσιμων οικονομικών πόρων.

Ένα κρίσιμο ζήτημα που ανέδειξε ο υπουργός είναι η θεσμική ασφάλεια που παρέχεται από την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, αλλά και από τον ρόλο του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο αποτελεί τον τελικό κριτή στη διαμόρφωση των περιβαλλοντικών όρων. «Στο τέλος της ημέρας, μεγάλα έργα όπως αυτό προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία και από ένα πολύ αυστηρό διοικητικό δικαστήριο που έχουμε, το Συμβούλιο της Επικρατείας», δήλωσε, στέλνοντας έμμεσο μήνυμα προς όσους αντιδρούν πως η τελική απόφαση θα ληφθεί βάσει νομικών και θεσμικών κριτηρίων.

Στο ίδιο πλαίσιο, ο υπουργός ζήτησε να δοθεί χρόνος στη διαδικασία ώστε να αξιολογηθούν όλα τα δεδομένα. «Ας αφήσουμε πρώτα να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Εσείς κάνετε τη δουλειά σας επισημαίνοντας τα θέματα που θεωρείτε αρνητικά. Ας κάνουμε κι εμείς τη δουλειά μας και θα τα πούμε στη συνέχεια», είπε με σαφή πρόθεση να υπογραμμίσει ότι η κυβέρνηση δεν προτίθεται να λάβει αποφάσεις υπό πίεση.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Ραφήνας-Πικερμίου, καθώς και το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, έχουν καταψηφίσει το Master Plan του λιμένα, εκφράζοντας ανησυχίες ότι δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της περιοχής. Τοπικοί φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν για σοβαρούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από την εφαρμογή των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά την αλλοίωση του υγροτόπου του Μεγάλου Ρέματος.

Στον πυρήνα των αντιδράσεων βρίσκεται ο φόβος ότι το λιμάνι θα εξελιχθεί σε ένα τεράστιο διαμετακομιστικό κέντρο, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι αντοχές του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος. Η τοπική κοινωνία ζητά από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε ουσιαστική διαβούλευση και να επανεξετάσει τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία του σχεδιασμού.

Ο υπουργός, πάντως, εμφανίζεται ανυποχώρητος στη θέση ότι η διαδικασία πρέπει να ακολουθήσει το θεσμικό της δρόμο, τονίζοντας ότι «δεν μπορούμε να μιλάμε για έργα εκατοντάδων εκατομμυρίων χωρίς να προχωράμε σε προτεραιοποιήσεις».

Διαβάστε ακόμη