Σε τροχιά υλοποίησης εισέρχεται η νέα ψηφιακή στρατηγική της ΡΑΑΕΥ για την αγορά λιανικής ηλεκτρικής ενέργειας, με επίκεντρο την ενίσχυση της διαφάνειας, τη βελτίωση της καταναλωτικής πληροφόρησης και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ανταγωνιστικά προϊόντα προμήθειας. Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr η Ρυθμιστική Αρχή προχωρά σε δέσμη παρεμβάσεων που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ενεργοποίηση νέας εφαρμογής σύγκρισης και αιτήσεων τιμολογίων, την καθιέρωση υποχρεωτικών περιλήψεων συμβάσεων και την ενίσχυση της εποπτείας στη συμπεριφορά των παρόχων.
Κεντρικό ρόλο στο νέο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς καλείται να διαδραματίσει η νέα, πλήρως διαδραστική εφαρμογή σύγκρισης τιμολογίων, η οποία αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία μετά το Πάσχα. Πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο θα λειτουργεί ενισχυτικά στην πλατφόρμα σύγκρισης τιμών που διαθέτει η ΡΑΑΕΥ. Η εφαρμογή θα επιτρέπει στον καταναλωτή να εισάγει τα στοιχεία κατανάλωσής του –διαχωρίζοντας μεταξύ ημερήσιας και νυχτερινής χρήσης– και να λαμβάνει προτάσεις τιμολογίων που ανταποκρίνονται στις ενεργειακές του ανάγκες. «Η βελτίωση που προωθείτε αφορά τη δυνατότητα του καταναλωτή, αφού δει ποιο προϊόν είναι πιο συμφέρον για την περίπτωσή του, να μπορεί άμεσα να το επιλέξει. Δηλαδή να μπορεί μέσα από την εφαρμογή να υποβάλει αίτημα για προσφορά προμήθειας για αυτό το προϊόν», εξηγούν πηγές με γνώση του θέματος.
Η αίτηση αυτή θα περιλαμβάνει στοιχεία ταυτοποίησης του καταναλωτή μέσω της πλατφόρμας του Taxisnet, καθώς και, δυνητικά, πρόσθετα τεχνικά στοιχεία, όπως αριθμός παροχής ή αντίγραφο προηγούμενου λογαριασμού. Τα δεδομένα αυτά αποσκοπούν στο να επιτρέψουν στον πάροχο να διαμορφώσει άμεσα και χωρίς καθυστέρηση μια προσωποποιημένη προσφορά βάσει της πραγματικής κατανάλωσης και των χαρακτηριστικών της παροχής.
Η καινοτομία της λειτουργίας όμως δεν περιορίζεται στην τεχνική απλοποίηση της διαδικασίας. Το πιο κρίσιμο στοιχείο, σύμφωνα με τη ΡΑΑΕΥ, είναι η εισαγωγή μηχανισμού εποπτείας επί της συμπεριφοράς των προμηθευτών, με τη δυνατότητα καταγραφής της συνέπειας μεταξύ της υποσχεθείσας και της τελικώς παρασχεθείσας υπηρεσίας. «Θα υπάρχει ανατροφοδότηση από τους προμηθευτές σχετικά με την πορεία των αιτημάτων. Η ΡΑΑΕΥ θα παρακολουθεί αν οι αιτήσεις καταναλωτών για συγκεκριμένα προϊόντα οδήγησαν σε παροχή της αντίστοιχης προσφοράς και αν οι όροι που είχαν αρχικά παρουσιαστεί τηρήθηκαν στην πράξη», τονίζουν οι αρμόδιες πηγές.
Επισημαίνεται πάντως πως η διαδικασία εποπτείας δεν θα βασίζεται σε επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, αλλά σε ποσοτικά και λειτουργικά στοιχεία που θα επιτρέπουν στη ΡΑΑΕΥ να αξιολογεί τον βαθμό ανταπόκρισης των προμηθευτών στις αιτήσεις ενδιαφέροντος. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα νέο μοντέλο διαφανούς διασύνδεσης μεταξύ αγοράς και καταναλωτή, όπου ο ρόλος του ρυθμιστή δεν περιορίζεται στον έλεγχο μετά από καταγγελία, αλλά επεκτείνεται στην προληπτική εποπτεία της εμπορικής συμπεριφοράς.
Η ΡΑΑΕΥ φιλοδοξεί να αξιοποιήσει τα δεδομένα αυτά για να εντοπίζει σε πραγματικό χρόνο ασυνέπειες ή αθέμιτες πρακτικές, ενώ η ίδια η ύπαρξη αυτού του «παρατηρητηρίου προσφορών» εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για φαινόμενα παραπλανητικής εμπορικής επικοινωνίας ή καθυστέρησης στην εξυπηρέτηση.
Ταυτόχρονα, η δυνατότητα του καταναλωτή να προχωρά σε οργανωμένη αίτηση –και όχι απλώς σε τηλεφωνική εκδήλωση ενδιαφέροντος ή περιήγηση σε ιστοσελίδες– αναμένεται να συμβάλει στη μεγαλύτερη κινητικότητα στην αγορά, εφόσον το σύστημα υποστηρίξει τον τελικό χρήστη με ευκολία, διαφάνεια και αποτελεσματική επικοινωνία με τον πάροχο.
Σημειώνεται πως δεκατέσσερις μήνες μετά την καθιέρωση των χρωματικών τιμολογίων, το πράσινο τιμολόγιο –που σχεδιάστηκε ως μεταβατικό εργαλείο σταθεροποίησης της αγοράς και προστασίας των καταναλωτών με την κατάργηση των οριζόντιων κρατικών επιδοτήσεων– εξακολουθεί να αποτελεί την κυρίαρχη επιλογή για τη μεγάλη πλειονότητα των οικιακών πελατών, όπως αποκάλυψε η κ. Ειρήνη Ιακωβίδου Διευθύντρια Ρύθμισης και Εποπτείας Αγορών Λιανικής και Προστασίας Καταναλωτών της ΡΑΑΕΥ, μιλώντας στο 6ο Power & Gas Forum.
Παρά τον φαινομενικά υψηλό ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών ρεύματος το 2024, με 72 κυμαινόμενα και περίπου 30 σταθερά τιμολόγια να κυκλοφορούν στην αγορά, η ελληνική λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει στάσιμη. Το μερίδιο της ΔΕΗ μειώθηκε μόλις κατά 0,7%, ενώ περίπου το 70% των καταναλωτών συνεχίζει να παραμένει στο πράσινο τιμολόγιο. Αυτό, όπως υπογραμμίζει η Διευθύντρια Ρύθμισης και Εποπτείας Αγορών Λιανικής και Προστασίας Καταναλωτών της ΡΑΑΕΥ αποδεικνύει τη βαθιά δυσπιστία των πολιτών απέναντι στην αγορά, αλλά και την απουσία ενημέρωσης και εμπιστοσύνης.
Η δεύτερη παρέμβαση που θέλει να φέρει στο τραπέζι η ΡΑΑΕΥ αφορά το ζήτημα της κατανόησης των όρων προμήθειας. Όπως προβλέπει η ευρωπαϊκή Οδηγία 17/11/2024, κάθε σύμβαση προμήθειας θα πρέπει να συνοδεύεται από μία σύντομη, απλή και κατανοητή περίληψη. Ένα ενιαίο έγγραφο που θα ενημερώνει τον καταναλωτή –σε ανθρώπινη γλώσσα και όχι σε νομική διάλεκτο– για τα βασικά χαρακτηριστικά του προϊόντος που αγοράζει. «Είναι ένα πολύ απλό έγγραφο, γραμμένο σε απλή γλώσσα, που περιλαμβάνει τα βασικά τιμολογιακά χαρακτηριστικά. Γιατί πολλές φορές ο καταναλωτής δεν έχει χρόνο να διαβάσει τα “ψιλά γράμματα”. Θέλουμε να του δώσουμε μια καθαρή εικόνα του τι αγοράζει», σημειώνουν πηγές.
Η σχετική οδηγία δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία, αλλά η ΡΑΑΕΥ δηλώνει έτοιμη να ξεκινήσει την υλοποίηση. Η περίληψη αυτή θα μπορούσε να ενταχθεί στις υπό κατάρτιση αποφάσεις και να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στις επόμενες ημέρες. «Θα προσπαθήσουμε να το ετοιμάσουμε. Θέλουμε πρώτα το Υπουργείο να κάνει την ενσωμάτωση και μετά να συγκεκριμενοποιήσουμε πώς ακριβώς θα είναι αυτό το έγγραφο», ανέφερε, εκφράζοντας πάντως την προσωπική της επιμονή να το προχωρήσει.
Η σταθερότητα στις συμβάσεις και οι “γκρίζες ζώνες” των κυμαινόμενων τιμολογίων
Κομβικό σημείο της ρυθμιστικής στρατηγικής της ΡΑΑΕΥ αποτελεί η διασφάλιση της σταθερότητας και της διαφάνειας στους όρους των συμβάσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Ειδικότερα, η Αρχή υιοθετεί αυστηρή ερμηνεία της πρόσφατης ευρωπαϊκής Οδηγίας, σύμφωνα με την οποία τα σταθερά τιμολόγια πρέπει να διατηρούν αμετάβλητη την τιμή της κιλοβατώρας για όλη τη διάρκεια της σύμβασης, χωρίς καμία δυνατότητα μονομερούς αναπροσαρμογής εκ μέρους του προμηθευτή.
Για τα κυμαινόμενα τιμολόγια, πηγές αναφέρουν πως η ΡΑΑΕΥ θα προτείνει την καθιέρωση ελάχιστης διάρκειας έξι μηνών, εντός της οποίας η τιμή δεν θα επιτρέπεται να μεταβληθεί. Παράλληλα, σε περίπτωση αναπροσαρμογής, ο προμηθευτής θα υποχρεούται να ενημερώνει τον καταναλωτή τουλάχιστον δύο μήνες πριν από την έναρξη ισχύος της νέας τιμής – αντί για τον έναν μήνα που ισχύει σήμερα. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει στο να δοθεί στον καταναλωτή επαρκής χρόνος ώστε να αξιολογήσει την αλλαγή και, εφόσον το επιθυμεί, να εξετάσει τη μετακίνησή του σε άλλο προϊόν ή πάροχο.
Ωστόσο, για να αποκτήσει το πλαίσιο αυτό νομικά δεσμευτική ισχύ απαιτείται πολιτική απόφαση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. «Αν δεν το πάρει απόφαση το Υπουργείο, δεν θα γίνει μόνο με μία απόφαση της ΡΑΑΕΥ. Δεν έχουμε την αρμοδιότητα», δήλωσε, προσθέτοντας ότι το ζήτημα αναμένεται να τεθεί επισήμως σε δημόσια διαβούλευση εντός των επόμενων εβδομάδων, με ορίζοντα την ολοκλήρωσή της μέχρι το Πάσχα.
Η κα Ιακωβίδου επεσήμανε στο ίδιο συνέδριο πως τα φαινόμενα παραπλανητικής εμπορικής πολιτικής, τα οποία εντοπίζονται κυρίως σε τιμολόγια που εμφανίζονται ως «σταθερά» για πολύ μικρό χρονικό διάστημα (π.χ. έναν ή δύο μήνες), πριν μετατραπούν αυτομάτως σε κυμαινόμενα. Πρόκειται για τιμολογιακά προϊόντα που σχεδιάζονται με αποκλειστικό σκοπό την προσέλκυση νέων πελατών μέσω πρόσκαιρα χαμηλής τιμής, χωρίς να διασφαλίζεται σαφής ενημέρωση για την επερχόμενη αλλαγή της χρέωσης. «Δεν έχουμε δει τέτοια προϊόντα στο εξωτερικό. Είναι σχεδιασμένα μόνο για να προσελκύσουν τον πελάτη και τελικά να τον απογοητεύσουν. Έτσι, δημιουργείται αρνητική εικόνα για ολόκληρη την αγορά», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά από το βήμα του Power & Gas Forum.
Η ΡΑΑΕΥ φαίνεται να προσανατολίζεται στη θεσμική αποσαφήνιση της έννοιας του σταθερού και κυμαινόμενου τιμολογίου, ώστε να αποκλειστεί η χρήση υβριδικών μορφών που απορρυθμίζουν τη λειτουργία του ανταγωνισμού και εντείνουν τη δυσπιστία του καταναλωτή απέναντι στην αγορά. «Πρέπει να υπάρξει μία αλλαγή στην νοοτροπία ανάπτυξης προϊόντων. Να μην σχεδιάζονται για να προσελκύσουν έναν πελάτη, αλλά για να καλύψουν πραγματικά τις ανάγκες του. Αλλιώς ο καταναλωτής θα φύγει – και θα πει και στον κύκλο του “μην κάνετε το λάθος”», υπογράμμισε.
Διαβάστε ακόμη
