Οι αντλίες θερμότητας αποτελούν μια πολλά υποσχόμενη καθαρή τεχνολογία για τη θέρμανση και ψύξη κτιρίων. Παρόλο που για χρόνια οι πωλήσεις στην Ευρώπη αυξάνονταν συνεχώς, το 2023 υπήρξε μια κάμψη. Το 2024 τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα. Οι πωλήσεις αντλιών θερμότητας στην Ευρώπη το 2024 μειώθηκαν κατά 22% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Από 14 ευρωπαϊκές χώρες που εξέτασε η European Heat Pump Association (ehpa), ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος του κλάδου, μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο σημειώθηκε αύξηση των πωλήσεων.

Σύμφωνα με την έρευνα της ehpa, βασικές αιτίες για τη μείωση των πωλήσεων στην Ευρώπη μέσα στο 2024 ήταν η κανονιστική αβεβαιότητα, οι καθυστερημένες επιδοτήσεις ή ξαφνικές πολιτικές αλλαγές, καθώς και οι υψηλές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος σε σχέση με το φυσικό αέριο σε αρκετές χώρες. Ως προς τις «αλλαγές πλεύσης» και τις καθυστερημένες επιδοτήσεις, η ehpa αναφέρει πως οδήγησαν σε μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και σε δισταγμό για επενδύσεις σε αντλίες θερμότητας. Στο ίδιο μήκος κύματος, οι μη ανταγωνιστικές τιμές ρεύματος σε σχέση με τις τιμές αερίου, έκαναν τις αντλίες θερμότητας οικονομικά λιγότερο ελκυστικές σε σχέση με άλλους τρόπους θέρμανσης. Άλλες αιτίες που συνέβαλαν στη «βουτιά» των πωλήσεων, κατά την ehpa, ήταν ο πληθωρισμός, τα υψηλά επιτόκια και η επιβράδυνση στην παραγωγή.

Πώς πάνε οι αντλίες θερμότητας στην Ελλάδα

Η διαφορά στην τιμή του ρεύματος και στην τιμή του φυσικού αερίου είναι εμφανής και στη χώρα μας. Όπως έχει γράψει το energygame.gr, τον Ιανουάριο του 2025 η Αθήνα βρέθηκε στην 13η θέση ανάμεσα σε 33 πρωτεύουσες της Ευρώπης ως προς το πραγματικό κόστος του ρεύματος, δηλαδή το κόστος που λαμβάνει υπόψιν και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, με τιμή που βρέθηκε στα 29,1 λεπτά ανά KWh. Απεναντίας, για τον ίδιο μήνα, η Αθήνα βρέθηκε στην 17η θέση από τις 27 πρωτεύουσες που εξετάστηκαν ως προς το πραγματικό κόστος του φυσικού αερίου που πλήρωσαν οι καταναλωτές, το οποίο κυμάνθηκε στα 10,5 λεπτά ανά KWh. Παρά ταύτα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς στο energygame.gr, το 2024 σημειώθηκε μικρή άνοδος στις πωλήσεις αντλιών θερμότητας στην Ελλάδα, συγκριτικά με το 2023. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν, ωστόσο, πως δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία.

Υπενθυμίζεται πως το τελευταίο διάστημα υπάρχει διαθέσιμο στη χώρα μας το πρόγραμμα «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα», το οποίο αποτελεί μια προσπάθεια να ενισχυθούν περαιτέρω οι βιώσιμοι τρόποι θέρμανσης και θέρμανσης νερού, μέσω των αντλιών θερμότητας και των ηλιακών θερμοσιφώνων. Το πρόγραμμα, το οποίο, όπως ανακοινώθηκε την Τρίτη, πήρε παράταση υποβολής αιτήσεων έως τις 30 Απριλίου του 2025, έχει προϋπολογισμό 223,2 εκατ. ευρώ, ενώ από αυτά, τα 44,6 εκατ. κατευθύνονται σε ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά. Το πρόγραμμα επιχορηγεί την αγορά νέου ηλιακού θερμοσίφωνα σε ποσοστό 50%-60%, καθώς και την αγορά αντλίας θερμότητας σε ποσοστό 50%. Επιχορηγεί, επίσης, την εκτέλεση αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών τοποθέτησης επιλέξιμου εξοπλισμού σε ποσοστό 50%-60%.

Όπως προαναφέρθηκε, οι ετήσιες τάσεις πωλήσεων αντλιών θερμότητας στις 14 ευρωπαϊκές χώρες που εξετάστηκαν, οι οποίες αποτελούν περίπου το 90% της ευρωπαϊκής αγοράς, είχαν σημειώσει συνεχή αύξηση από 700.000 μονάδες το 2014 σε 2,8 εκατομμύρια το 2022. Ωστόσο, οι πωλήσεις μειώθηκαν σε 2,6 εκατομμύρια το 2023 και σε 2 εκατομμύρια το 2024. Η μεγαλύτερη πτώση στις πωλήσεις σημειώθηκε στη Γερμανία και τη Γαλλία. Συγκεκριμένα, στη Γερμανία οι πωλήσεις μέσα στο 2024 μειώθηκαν κατά 48% ή 209.000 μονάδες σε απόλυτα νούμερα, ενώ στη Γαλλία μειώθηκαν κατά 39% ή 173.000 μονάδες. Η σημαντική πτώση στις πωλήσεις έχει οδηγήσει σε 4.000 χαμένες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, ενώ πάνω από 6.000 εργαζόμενοι έχουν επηρεαστεί από μειωμένες ώρες εργασίας ή άλλες επιπτώσεις. Επισημαίνεται πως η βιομηχανία αντλιών θερμότητας στηρίζει περίπου 170.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.

Τι θα μπορούσε να ανεβάσει τις πωλήσεις;

Η European Heat Pump Association υποστηρίζει πως για να ενισχυθεί ο κλάδος, είναι απαραίτητη η μακροπρόθεσμη σαφήνεια και σταθερότητα σε επίπεδο πολιτικής. «Ένας σαφής χάρτης πορείας που θα εξαλείψει τα συστήματα θέρμανσης από ορυκτά καύσιμα και θα προτεραιοποιήσει τον εξηλεκτρισμό μέσω αντλιών θερμότητας, θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη τόσο στους καταναλωτές όσο και στους κατασκευαστές» αναφέρεται στη σχετική έρευνα. Παράλληλα, πολύ κρίσιμη κρίνεται και η διασφάλιση ότι η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για τις αντλίες θερμότητας παραμένει ανταγωνιστικά τιμολογημένη, βοηθώντας έτσι να καταστεί η τεχνολογία πιο προσιτή και ανταγωνιστική έναντι άλλων τρόπων θέρμανσης. Κάποιοι τρόποι για να επιτευχθεί αυτό θα ήταν η μείωση του ΦΠΑ, η παροχή οικονομικών κινήτρων για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα και η ευθυγράμμιση της φορολογίας ενέργειας, τονίζει η ehpa.

Η έρευνα κλείνει υπενθυμίζοντας πως η υιοθέτηση αντλιών θερμότητας μπορεί να μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και να ενισχύσει, συνεπώς, την ενεργειακή της ασφάλεια. Επιπλέον, θα μπορούσε να συμβάλει στους στόχους απανθρακοποίησής της, αφού αποτελούν μια καθαρή τεχνολογία. «Η ενίσχυση του τομέα μέσω ισχυρών πολιτικών στις επερχόμενες πρωτοβουλίες, όπως το Σχέδιο Δράσης Εξηλεκτρισμού και η Στρατηγική Θέρμανσης και Ψύξης, μπορεί να προστατεύσει θέσεις εργασίας, να διασφαλίσει την ηγεσία της Ευρώπης στην καθαρή τεχνολογία και να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια» καταλήγει η ehpa.

Διαβάστε ακόμη