Η άνοδος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει αλλάξει ριζικά την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, φέρνοντας προκλήσεις όσον αφορά τη διαχείριση της προσφοράς και της ζήτησης. Όταν υπάρχει περίσσεια ηλιακής ή αιολικής ενέργειας, οι διαχειριστές του δικτύου καταλήγουν να πληρώνουν τους προμηθευτές για να σταματήσουν την παραγωγή, γεγονός αποτελεσματικό, καθώς καταλήγει να ανεβάζει το κόστος για τους καταναλωτές, ενώ παράλληλα σπαταλά πολύτιμη παραγωγική ικανότητα.

Παραδοσιακά, οι προσεγγίσεις για το πρόβλημα αυτό έχουν επικεντρωθεί κυρίως στη διαχείριση της προσφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα μέσω μαζικών εγκαταστάσεων μπαταριών. Όμως, η άνοδος των έξυπνων συσκευών και των ηλεκτρικών αυτοκινήτων έφερε στο προσκήνιο τις δυνατότητες των «εικονικών σταθμών παραγωγής ενέργειας»: Τα συστήματα αυτά περιλαμβάνουν τη διαχείριση της ζήτησης, όπου τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις προσαρμόζουν την κατανάλωσή τους με βάση τις ανάγκες του δικτύου. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στη δημιουργία ενός πιο ευέλικτου δικτύου.

Οι υποστηρικτές λένε ότι αυτά μπορούν να συμβάλουν στην επιτάχυνση της μετάβασης σε ενεργειακά συστήματα μηδενικών εκπομπών άνθρακα, ενώ παράλληλα επιτρέπουν στα νοικοκυριά να απολαμβάνουν τα οικονομικά οφέλη της άφθονης πράσινης ενέργειας.

Το παράδειγμα της Octopus Energy

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, μια από τις πιο σημαντικές προσπάθειες στον τομέα αυτό προέρχεται από την Octopus Energy – την εταιρεία που ιδρύθηκε το 2015 από τον επιχειρηματία τεχνολογίας Γκρεγκ Τζάκσον (Greg Jackson), η οποία είναι σήμερα η μεγαλύτερη εταιρεία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ηνωμένο Βασίλειο που εξυπηρετεί 6,8 εκατομμύρια νοικοκυριά και επεκτείνεται σε νέες αγορές από την Ισπανία έως τη Νέα Ζηλανδία και το Τέξας.

Τα συστήματα της Octopus περιλαμβάνουν ένα που επιτρέπει στους ιδιοκτήτες ηλεκτρικών οχημάτων να φορτίζουν δωρεάν το αυτοκίνητό τους στο σπίτι, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό είναι ικανό να τροφοδοτεί το δίκτυο: ένα χαρακτηριστικό που είναι όλο και πιο συνηθισμένο στα νεότερα μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτό επιτρέπει στην Octopus να φορτίζει τα αυτοκίνητα των πελατών της όταν υπάρχει άφθονη πράσινη ενέργεια – και να αντλεί ενέργεια από αυτά σε περιόδους έλλειψης προσφοράς.

Άλλες προσφορές από την Octopus περιλαμβάνουν μια υπηρεσία για χρήστες ηλεκτρικών αντλιών θερμότητας, η οποία θερμαίνει αυτόματα το σπίτι τους όταν το ρεύμα είναι άφθονο και φθηνό.

Μια άλλη πρωτοβουλία στέλνει στους πελάτες μια ειδοποίηση μέσω smartphone σε περιόδους υψηλής ζήτησης, καλώντας τους να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κάτω από τα κανονικά επίπεδα για εκείνη την ώρα της ημέρας. Εάν το πράξουν – για παράδειγμα, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσουν το πλυντήριο ρούχων τους – ανταμείβονται με μια μικρή έκπτωση στο λογαριασμό τους.

Η άνοδος των εικονικών σταθμών παραγωγής ενέργειας

Αυτό αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας που ξεκίνησε η National Grid, η ιδιωτικοποιημένη εταιρεία κοινής ωφέλειας που κατέχει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς και στις βορειοανατολικές ΗΠΑ. Τον περασμένο χειμώνα – την εποχή της υψηλότερης ζήτησης ενέργειας στο Ηνωμένο Βασίλειο – συνολικά 2,2 εκατ. νοικοκυριά και επιχειρήσεις υπέγραψαν για να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία και έλαβαν περισσότερα από 9 εκατ. στερλίνες (11,9 εκατ. δολάρια) μέσω των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας. Τον Ιούνιο, η National Grid δήλωσε ότι σχεδίαζε να ξεκινήσει τη λειτουργία του συστήματος όλο το χρόνο.

Τα συστήματα αυτά έχουν προσελκύσει αυξανόμενη προσοχή και στις ΗΠΑ. Ο μεγαλύτερος πάροχος εικονικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι η Renew Home, η οποία ξεκίνησε τον Μάιο μετά από συγχώνευση της υπηρεσίας Nest Renew της Google και της OhmConnect με έδρα την Καλιφόρνια. Η τελευταία εταιρεία κατέβαλε 2,7 εκατ. δολάρια στους χρήστες για τη μείωση της χρήσης ενέργειας κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα στην πολιτεία πέρυσι.

Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ τόνισε τις δυνατότητες των εικονικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε έγγραφό του τον περασμένο Δεκέμβριο, λέγοντας ότι αυτοί θα μπορούσαν να μειώσουν το ετήσιο κόστος του δικτύου κατά 10 δισ. δολάρια. Το έγγραφο προειδοποιούσε ότι η ζήτηση αιχμής στο δίκτυο των ΗΠΑ θα αυξηθεί από 740 γιγαβάτ σε 800 γιγαβάτ έως το 2030, με παράγοντες όπως η αυξημένη κατανάλωση από τα κέντρα δεδομένων. Εκτιμάται ότι η «απογείωση» της χρήσης εικονικών σταθμών παραγωγής ενέργειας θα μπορούσε να καλύψει το 20% της εν λόγω ζήτησης αιχμής.

Ωστόσο, η ανάπτυξη στον τομέα αυτό εξακολουθεί να ανακόπτεται από τις αργοκίνητες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, υποστήριξε ο Μάικλ Μάρεϊ (Michael Murray), πρόεδρος της Mission:data, ενός συνασπισμού εταιρειών που εργάζονται για την εξυπνότερη χρήση της ενέργειας. Επιχειρήσεις όπως η Renew Home βασίζονται στο ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα ηλεκτρικής ενέργειας των πελατών τους, με την άδειά τους, και να τα χρησιμοποιούν για να τους βοηθήσουν να εξοικονομήσουν χρήματα.

Αλλά σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ και σε άλλες δικαιοδοσίες παγκοσμίως, οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας δεν υποχρεούνται να διαθέτουν αυτά τα δεδομένα και συχνά δεν βλέπουν πολλά κίνητρα για να το κάνουν εθελοντικά, δήλωσε ο Μάρεϊ. Υποστηρίζει, όμως, ότι η ευέλικτη διαχείριση της ζήτησης μέσω εικονικών σταθμών παραγωγής ενέργειας είναι ο πιο οικονομικά αποδοτικός τρόπος για την απαλλαγή του δικτύου από τον άνθρακα.

Διαβάστε ακόμη