O Σαμ Άλτμαν είναι ο ιδρυτής της γνωστής εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης OpenAI. Αν και πολλοί συμμερίζονται τον ενθουσιασμό του κ. Άλτμαν για την τεχνητή νοημοσύνη, παλεύουν με ένα ενεργειακό αίνιγμα από το οποίο εξαρτώνται εν μέρει τρία μεγάλα μελλοντικά οικονομικά άλματα: η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, οι προσπάθειες για ηλεκτροδότηση τμημάτων της οικονομίας και ο αγώνας κατά της κλιματικής αλλαγής. Εν ολίγοις, η τεχνητή νοημοσύνη, αυτού του είδους που βρίσκεται πίσω από το ChatGTP της OpenAI, έχει μια αδηφάγο όρεξη για ηλεκτρικό ρεύμα. Έχει προσγειωθεί σχεδόν εξαπίνης σε ένα παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα που ήδη δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην εναλλακτική ζήτηση ισχύος. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν θα υπάρχει αρκετή καθαρή ενέργεια για να καλύψει τις ανάγκες όλων, όπως αναφέρει ο Economist.
Με την πρώτη ματιά, η λύση φαίνεται απλή. Τα κέντρα δεδομένων (data centers), όπως αυτά που χρησιμοποιούν εταιρείες σαν την Alphabet, την Amazon και τη Microsoft για να παρέχουν υπηρεσίες cloud computing, αντιπροσωπεύουν κατά την τελευταία δεκαετία περίπου μόνο το 1%-2% της παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας. Εδώ και χρόνια, οι διεθνείς παίκτες των data centers απαιτούν όλο και μεγαλύτερη ενεργειακή κατανάλωση για τους διακομιστές τους, καθώς οι παγκόσμιοι φόρτοι εργασίας υπολογιστών έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Γι’ αυτό το λόγο, έχουν επενδύσει σημαντικά σε καθαρή ενέργεια για να αντισταθμίσουν το αποτύπωμα άνθρακά τους. Στην Αμερική, οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας προς τους διαχειριστές data centers είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Έχουν αντέξει δύο δεκαετίες αναιμικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και αναζητούν απεγνωσμένα νέες πηγές ανάπτυξης. Σε πρόσφατες τηλεδιασκέψεις κερδών, τα αφεντικά τους υποσχέθηκαν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις τα επόμενα πέντε χρόνια για να διοχετεύσουν περισσότερη ενέργεια σε κέντρα δεδομένων. Τον περασμένο μήνα, μια τέτοια εταιρεία, η Talen Energy, πούλησε στην Amazon ένα κέντρο δεδομένων με πυρηνική ενέργεια για 650 εκατομμύρια δολάρια. Μέχρι στιγμής, όλα δείχνουν πολλά υποσχόμενα.
Αλλά η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Από τότε που ήταν οι κύριοι φορείς υποστήριξης της άνθισης των κρυπτονομισμάτων, οι μονάδες επεξεργασίας (GPUs), τα κυκλώματα πάνω στα οποία εκπαιδεύονται και λειτουργούν μοντέλα σαν το ChatGPT, είναι ενεργειακά λαίμαργοι. Σύμφωνα με τον Christopher Wellise της Equinix, η οποία εκμεταλλεύεται κέντρα δεδομένων, μια συστάδα (rack) διακομιστών που δεν αξιοποιείται από την τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιεί 10-15 κιλοβάτ (kw) ενέργειας. Ένα rack για τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιεί 40-60 κιλοβάτ. Δεν είναι μόνο οι υπολογισμοί που καταναλώνουν ενέργεια. Η διατήρηση των racks των GPUs σε δροσερή κατάσταση απαιτεί εξίσου πολύ ενέργεια. Επιπλέον, ένα μεγάλο μερίδιο της ζήτησης ενέργειας που σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη το τελευταίο περίπου έτος προήλθε από τους εκπαιδευτές μοντέλων όπως το GPT-4, το τελευταίο προϊόν της OpenAI. Η ευρεία χρήση τους ως εργαλεία έρευνας, για τη δημιουργία βίντεο θα μπορούσε να επιβαρύνει περισσότερο το δίκτυο. Μια αναζήτηση από το ChatGPT μπορεί να καταναλώσει δέκα φορές την ενέργεια μιας αναζήτησης στην Google.
Βρισκόμαστε ακόμα στις πρώτες ημέρες στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, επομένως είναι πολύ νωρίς για να γίνουν σαφείς και γρήγορες προβλέψεις. Αλλά οι πρώτες προβλέψεις σχετικά με τη σχετική αύξηση της ζήτησης ενέργειας είναι εντυπωσιακές. Στο ανώτατο εύρος της, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, αναφέρει ότι έως το 2026 τα κέντρα δεδομένων θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν διπλάσια ενέργεια από ό,τι πριν από δύο χρόνια – και όση καταναλώνει η Ιαπωνία σήμερα. Αναμένει ότι τα κέντρα δεδομένων θα αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της νέας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Αμερική τα επόμενα δύο χρόνια. Ο Ρενέ Χάας (Rene Haas), διευθύνων σύμβουλος της Arm, μιας εταιρείας σχεδίασης chip, δήλωσε στη Wall Street Journal αυτήν την εβδομάδα ότι έως το τέλος της δεκαετίας τα κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να καταναλώσουν έως και το ένα τέταρτο όλης της αμερικανικής ηλεκτρικής ενέργειας, από 4% ή λιγότερο σήμερα.
Σύμφωνα με τον Economist, σίγουρα θα υπάρξει δημιουργική σκέψη. Η προφανής λύση είναι να γίνουν οι GPUs πιο αποδοτικές ενεργειακά. Η Nvidia, ο μεγαλύτερος προμηθευτής τους, δηλώνει ότι το έχει ήδη πετύχει με την τελευταία γενιά κυκλωμάτων τεχνητής νοημοσύνης της. Πιο αποδοτικά chip μπορεί, ωστόσο, απλά να οδηγήσουν σε περισσότερη χρήση. Μια άλλη επιλογή, σύμφωνα με τον Aaron Denman της Bain, μιας συμβουλευτικής εταιρείας, είναι οι διαχειριστές data centers να χρησιμοποιήσουν τα γεμάτα ταμεία τους για να βοηθήσουν τις εταιρείες κοινής ωφέλειας να ξεπεράσουν ορισμένους περιορισμούς του δικτύου. Ο ίδιος θεωρεί πως το πραγματικό πρόβλημα μπορεί να προκύψει κατά ορισμένες περιόδους του έτους, όπως ασυνήθιστα καυτές καλοκαιρινές ημέρες, όταν οι Αμερικανοί ανάβουν τα κλιματιστικά τους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν μικροί σταθμοί παραγωγής ενέργειας σε αναμονή. Ωστόσο, το πιο πιθανό είναι ότι θα τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο, υπονομεύοντας τις δεσμεύσεις των παρόχων υπηρεσιών cloud για το κλίμα.
Η πυρηνική επιλογή
Εάν προκύψουν ελλείψεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αυτό θα έχει κόστος. Κανείς δεν ξέρει ακόμα πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα βγάλει χρήματα. Αυτό που ξέρουν οι άνθρωποι είναι ότι το κόστος απόκτησης GPUs εκτοξεύεται. Εάν και το ενεργειακό κόστος λειτουργίας τους αυξηθεί επίσης, αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει την επέκταση. Επιπλέον, ο εξηλεκτρισμός του υπόλοιπου τμήματος της οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κόστος. Ένας ανταγωνισμός μεταξύ της τεχνητής νοημοσύνης και των ηλεκτρικών οχημάτων για καθαρή ενέργεια θα ανέβαζε τις τιμές και δεν θα εξυπηρετούσε καμία από τις δύο βιομηχανίες. «Ας προσευχηθούμε για να γίνει πραγματικότητα το όνειρο σύντηξης του κ. Άλτμαν. Αλλά μην το υπολογίζετε πολύ», καταλήγει ο Economist.
