Επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε ενέργεια και κρίσιμες πρώτες ύλες φέρνει η πρώτη Σύνοδος Κορυφής μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των κρατών της Κεντρικής Ασίας. Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να διατηρήσει μια ενεργή παρουσία εκτός των συνόρων της και να ενισχύσει την κυριαρχία της διαφοροποιώντας τις πηγές προμηθειών σε πρώτες ύλες – κλειδιά για την πράσινη μετάβαση και την ασφάλειά της, παράγοντας, παράλληλα, προστιθέμενη αξία για τις τοπικές οικονομίες.

Την Παρασκευή 4 Απριλίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, συναντήθηκαν με τους Προέδρους του Καζακστάν, του Ουζμπεκιστάν, του Τουρκμενιστάν, του Κιργιστάν και του Τατζικιστάν, στην πόλη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν. Αυτή ήταν η πρώτη Σύνοδος Κορυφής μεταξύ ΕΕ και των κρατών της Κεντρικής Ασίας που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ. Ήρθε, μάλιστα, μόλις δυο μέρες μετά το παγκόσμιο σοκ που προκάλεσε ο εμπορικός πόλεμος κατά πάντων που ξεκίνησε ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, επιβάλλοντας δασμούς σε δεκάδες κράτη και οδηγώντας τους δείκτες πολλών χρηματιστηρίων σε πτώση.

Στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ – Κεντρικής Ασίας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε επενδύσεις 12 δισ. ευρώ για την περιοχή μέσω της πρωτοβουλίας Global Gateway. Όπως αναφέρει το Euronews, από αυτά τα 12 δισ. ευρώ, 3 δισ. θα χρηματοδοτήσουν έργα μεταφορών, διευκολύνοντας την ανάπτυξη του εμπορικού διαδρόμου Trans-Caspian Transport Corridor, 2,5 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε έργα κρίσιμων πρώτων υλών, ενώ 6,4 δισ. θα χρηματοδοτήσουν έργα στους τομείς της ενέργειας, της κλιματικής δράσης, της διαχείρισης των υδάτων και της ψηφιακής συνδεσιμότητας. Ορισμένα από αυτά τα έργα έχουν ήδη λάβει έγκριση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).

Η ΕΕ στρέφεται στην Κεντρική Ασία για κρίσιμες πρώτες ύλες

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες βρίσκονται όλο και συχνότερα στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα, αφού είναι απαραίτητες για την πράσινη μετάβαση, την άμυνα και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Αν και ένα μεγάλο μέρος των κοιτασμάτων και της διύλισης κρίσιμων πρώτων υλών παγκοσμίως ελέγχεται από την Κίνα, η περιοχή της Κεντρικής Ασίας διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα σε αρκετές από αυτές. Πιο συγκεκριμένα, η Κεντρική Ασία διαθέτει το 38,6% του παγκόσμιου αποθέματος μαγγανίου, το 30,07% του χρωμίου, το 20% του μολύβδου, το 12,6% του ψευδαργύρου και το 8,7% του τιτανίου.

Όλα τα παραπάνω έχουν μεγάλη σημασία λόγω της εφαρμογής τους σε πράσινες τεχνολογίες. Ενδεικτικά, το μαγγάνιο χρησιμοποιείται στις μπαταρίες λιθίου-μαγγανίου, το χρώμιο σε κράματα χάλυβα, ιδανικά για ανεμογεννήτριες, υδροηλεκτρικά έργα και έργα γεωθερμίας, ο ψευδάργυρος είναι κομβικός για την προστασία μεταλλικών κατασκευών, π.χ. για βάσεις ανεμογεννητριών, το τιτάνιο είναι κατάλληλο για υπεράκτιες και παράκτιες ΑΠΕ, αφού έχει αντοχή στο αλμυρό νερό, ενώ ο μόλυβδος χρησιμοποιείται σε μπαταρίες μολύβδου-οξέος. Παράλληλα, αυτές οι κρίσιμες πρώτες ύλες έχουν και στρατιωτικές εφαρμογές, κάτι που ενδιαφέρει έντονα πλέον την Ευρώπη, η οποία αποφάσισε πρόσφατα να ενισχύσει τις επενδύσεις στην άμυνά της.

Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας διαθέτουν και σημαντικά αποθέματα σε σπάνιες γαίες, ιδιαίτερα το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, ενώ το τελευταίο είναι και παγκόσμιος ηγέτης στην εξόρυξη ουρανίου, το οποίο είναι το καύσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων. Αξίζει να σημειωθεί πως ευρωπαϊκές εταιρείες είναι ήδη δραστήριες στον τομέα των πρώτων υλών στο Ουζμπεκιστάν, έχοντας επενδύσει 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ στο ορυχείο χαλκού του Almalyk.

«Οι αξιόπιστοι εταίροι δεν ήταν ποτέ πιο σημαντικοί», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θέλοντας να διαχωρίσει τη στάση της ΕΕ από άλλους διεθνείς δρώντες, τόνισε: «Κάποιοι ενδιαφέρονται μόνο για την εκμετάλλευση και εξόρυξη. Η πρόταση της Ευρώπης είναι διαφορετική. Θέλουμε επίσης να είμαστε εταίροι σας στην ανάπτυξη των τοπικών σας βιομηχανιών. Το ιστορικό μας μιλά από μόνο του. Ευρωπαϊκές εταιρείες είναι ήδη δραστήριες στον τομέα των πρώτων υλών εδώ στο Ουζμπεκιστάν, με επένδυση ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ στο ορυχείο χαλκού του Almalyk. Δεν συμβάλλουν απλώς στην εξόρυξη των ορυκτών, αλλά και στην επεξεργασία τους επί τόπου. Αυτό δημιουργεί τοπικές θέσεις εργασίας και τοπική προστιθέμενη αξία». Επιπλέον, τόνισε πως «αυτές οι πρώτες ύλες αποτελούν την αιμοδοσία της μελλοντικής παγκόσμιας οικονομίας».

Η ΕΕ και οι χώρες της Κεντρικής Ασίας αποφάσισαν να θεσπίσουν μια Στρατηγική Εταιρική Σχέση μεταξύ των δύο περιοχών, σηματοδοτώντας μια νέα φάση στις σχέσεις τους. Σχολιάζοντας αυτήν την καμπή συνεργασίας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισήμανε πως «έρχονται πιο κοντά οι περιοχές μας. Αυτή η Εταιρική Σχέση θα δημιουργήσει βαθύτερους δεσμούς μεταξύ των δύο περιοχών. Θα φέρει νέες ευκαιρίες συνεργασίας — είτε στον τομέα της ενέργειας είτε στην ασφάλεια, από τον ψηφιακό τομέα έως τον τουρισμό. Και θα ενώσει ανθρώπους από ολόκληρες τις περιοχές μας. Οι αξιόπιστοι εταίροι δεν ήταν ποτέ πιο σημαντικοί».

Στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής, εγκρίθηκε από τους συμμετέχοντες μια Κοινή Διακήρυξη Πρόθεσης για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (Joint Declaration of Intent on Critical Raw Materials), που θα προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις και θα δημιουργήσει προστιθέμενη αξία στην περιοχή. Προβλέπεται επίσης η ανάπτυξη φραγμάτων και έργων καθαρής ενέργειας, καθώς και η παροχή πρόσβασης σε υψηλής ταχύτητας διαδίκτυο.

Τέλος, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που έχουν γίνει εμφανείς και στην Κεντρική Ασία, μειώνοντας την παραγωγικότητα. Ως προς αυτό, δήλωσε: «Δημιουργούμε μια νέα πράσινη ζώνη στη λεκάνη της Αράλης, φέρνοντας και πάλι ζωή σε ό,τι είναι πλέον μια αλμυρή έρημος. Και βοηθούμε τους αγρότες της Κεντρικής Ασίας να προσαρμοστούν σε ένα πιο ξηρό κλίμα, χρησιμοποιώντας τεχνολογία για εξοικονόμηση και παρακολούθηση της χρήσης του νερού. Αυτή είναι η ίδια μετάβαση που βιώνουν και πολλοί αγρότες στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Διαβάστε ακόμη