Την Τρίτη η Κομισιόν έδωσε το «πράσινο φως» σε 47 στρατηγικά έργα για την εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση σπάνιων γαιών και πρώτων υλών σε ευρωπαϊκό έδαφος, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες και να διαφοροποιηθούν οι πηγές εφοδιασμού. Ανάμεσά τους βρισκόταν και η πρόταση της Metlen για βωξίτη, αλουμίνας και γαλλίου. Συνολικά, τα 47 στρατηγικά έργα σε κρίσιμες πρώτες ύλες που εγκρίθηκαν βρίσκονται σε 13 κράτη μέλη της ΕΕ: Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Εσθονία, Τσεχία, Σουηδία, Φινλανδία, Πορτογαλία, Πολωνία και Ρουμανία. Ωστόσο, η υλοποίηση αυτών των στρατηγικών έργων περιλαμβάνει κάποιες προκλήσεις.
Σύμφωνα με άρθρο του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη, Γενικού Διευθυντή Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στον ιστότοπο του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), υπάρχουν σημαντικά ανασταλτικά ζητήματα για την υλοποίηση αυτών των έργων. Τα πιο βασικά είναι η χρηματοδότηση των έργων, η περιβαλλοντική αδειοδότηση, αλλά και η…κοινωνική αδειοδότηση.
Όπως αναφέρει ο κ. Τζεφέρης, τα 47 στρατηγικά έργα θα απαιτήσουν συνολική επένδυση 22,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, η αναγνώριση έργων ως στρατηγικών δεν σημαίνει αυτόματα και την επιλεξιμότητα ένταξης σε προγράμματα χρηματοδότησης. Για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, η Ελλάδα στηρίζεται κυρίως στη χρήση ευρωπαϊκών ταμείων, τα οποία συχνά έχουν όρους που είναι αποτρεπτικοί για τον εξορυκτικό τομέα. Ο Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, έχει προτείνει την ίδρυση ενός Ειδικού Ταμείου για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, το οποίο θα συμβάλλει στη συνέχιση της πολιτικής για πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Πέραν της χρηματοδότησης, ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η περιβαλλοντική αδειοδότηση ενός έργου και η κοινωνική αποδοχή. Το ζήτημα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης είναι πανευρωπαϊκό. Στην Ελλάδα εντείνεται και λόγω του μεγάλου αριθμού προστατευόμενων περιοχών που υπάρχουν. Ο κ. Τζεφέρης αναφέρει πως «η Ελλάδα διαθέτει έναν τεράστιο αριθμό σε προστατευόμενες περιοχές -μόνο το δίκτυο Natura 2000 καταλαμβάνει το 27,3% της χερσαίας επικάλυψης της χώρας και το 22% των χωρικών υδάτων- ενώ η απαίτηση για Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) αποτελεί σύνηθες φαινόμενο. Επιπλέον, από τα δεδομένα των 26 Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) της Χώρας που βρίσκονται στη διαδικασία έγκρισης, η Εξόρυξη αποτελεί μια οριζοντίως απαγορευμένη δραστηριότητα για το 10-12% περίπου της χερσαίας έκτασης της χώρας, και ειδικότερα όσο αφορά τις περιοχές Natura 2000 για ένα ποσοστό πάνω από το 50% της έκτασης που καταλαμβάνει το δίκτυο αυτό. Όμως πάνω από 30-35% του ορυκτού μας πλούτου εντοπίζεται εντός των περιοχών αυτών».
Ως προς την κοινωνική αποδοχή, αποτελεί ένα θέμα που γίνεται διαρκώς πιο έντονο στην Ευρώπη. Ο κ. Τζεφέρης τονίζει πως η ανάπτυξη του τομέα ορυκτών πρώτων υλών και η υλοποίηση έργων σχετικών με κρίσιμες πρώτες ύλες θα πρέπει να συνοδεύεται από ενέργειες που προωθούν την κυκλική οικονομία, τη διαφάνεια και τη συμπερίληψη κριτηρίων αναφοράς για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (τα λεγόμενα κριτήρια ESG). Με αυτόν τον τρόπο, θα περιορίζονται οι αρνητικές συνέπειες των έργων.
Διαβάστε ακόμη
