Το Κίεβο κατέληξε σε συμφωνία με την Ουάσινγκτον για τα κρίσιμα ορυκτά, μια εξέλιξη που Ουκρανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι θα ενισχύσει τις σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ και θα ανοίξει τον δρόμο για μια πιο σταθερή δέσμευση των ΗΠΑ στην ασφάλεια της Ουκρανίας. Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, η χώρα είναι πλέον έτοιμη να υπογράψει τη συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση των φυσικών της πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, μετά την απόσυρση των αρχικών απαιτήσεων των ΗΠΑ για δικαίωμα σε 500 δισεκατομμύρια δολάρια από μελλοντικά έσοδα της Ουκρανίας.
Όπως αναφέρουν οι Financial Times, αν και το κείμενο της συμφωνίας δεν παρέχει ρητές εγγυήσεις ασφαλείας, οι Ουκρανοί διαπραγματευτές θεωρούν ότι πέτυχαν καλύτερους όρους και προβάλλουν τη συμφωνία ως ένα εργαλείο για την εμβάθυνση των διμερών σχέσεων, ενισχύοντας τη θέση της Ουκρανίας ύστερα από τρία χρόνια πολέμου. «Η συμφωνία για τους ορυκτούς πόρους είναι μόνο ένα μέρος του συνολικού σχεδίου. Από την αμερικανική κυβέρνηση έχουμε ακούσει πολλές φορές ότι αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης στρατηγικής», δήλωσε στους Financial Times η Ολγα Στεφανίσινα, αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης και υπουργός Δικαιοσύνης, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.
Το ιστορικό της συμφωνίας για τα κρίσιμα ορυκτά
Το αρχικό σχέδιο, το οποίο προτάθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ ως τρόπος αποπληρωμής της στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία από το 2022, προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στο Κίεβο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς περιείχε πολύ αυστηρούς όρους. Μετά την απόρριψη της πρότασης από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ τον χαρακτήρισε «δικτάτορα» και άφησε αιχμές ότι η Ουκρανία ευθύνεται για την έναρξη του πολέμου.
Σύμφωνα με την τελική εκδοχή της συμφωνίας, που έχει ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου και περιήλθε στην κατοχή των Financial Times, η Ουκρανία θα αποδίδει το 50% των εσόδων από τη μελλοντική εκμετάλλευση κρατικών ορυκτών πόρων – όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο – σε ένα ειδικό ταμείο, το οποίο θα χρηματοδοτεί επενδυτικά έργα στη χώρα.
Η συμφωνία εξαιρεί από αυτό το πλαίσιο τις υφιστάμενες πηγές εσόδων της Ουκρανίας από ορυκτούς πόρους, γεγονός που σημαίνει ότι δεν θα επηρεάσει τις τρέχουσες δραστηριότητες των μεγαλύτερων ουκρανικών εταιρειών ενέργειας, της Naftogaz και της Ukrnafta. Ωστόσο, το τελικό κείμενο δεν περιλαμβάνει καμία ρητή εγγύηση ασφαλείας από τις ΗΠΑ, κάτι που η Ουκρανία αρχικά απαιτούσε. Επιπλέον, εξακολουθούν να υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα, όπως το ποσοστό συμμετοχής των ΗΠΑ στο ταμείο και οι όροι για μελλοντικές συμφωνίες «κοινής ιδιοκτησίας», τα οποία θα καθοριστούν με νέες διαπραγματεύσεις.
Ενώ για τρία χρόνια οι ΗΠΑ ήταν ο κύριος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, ο Τραμπ άλλαξε πορεία και ξεκίνησε άμεσες συνομιλίες με τη Ρωσία, αποκλείοντας τόσο την Ουκρανία όσο και τους ευρωπαίους συμμάχους από τη διαδικασία. Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η συμφωνία για τα κρίσιμα ορυκτά έχει ήδη εγκριθεί από τα υπουργεία Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών, ενώ υπάρχει η πιθανότητα ο Ζελένσκι να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο τις επόμενες εβδομάδες για μια επίσημη τελετή υπογραφής με τον Τραμπ. «Αυτή θα είναι μια ευκαιρία για τον πρόεδρο να κατανοήσει καλύτερα τη συνολική εικόνα και στη συνέχεια να αποφασίσουμε τα επόμενα βήματα», ανέφερε ένας Ουκρανός αξιωματούχος.
Η αρχική πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ προέβλεπε τη δημιουργία ενός ταμείου ανοικοδόμησης, στο οποίο οι ΗΠΑ θα διατηρούσαν το 100% του οικονομικού ενδιαφέροντος, ενώ η Ουκρανία θα απέδιδε το 50% των εσόδων της από την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων, με ανώτατο όριο τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτοί οι όροι, που η Ουκρανία είχε χαρακτηρίσει μη αποδεκτούς, αφαιρέθηκαν από την τελική εκδοχή της συμφωνίας. Μια ακόμη αλλαγή που πέτυχε το Κίεβο αφορά το γεγονός ότι το ταμείο θα επενδύει αποκλειστικά σε ουκρανικά έργα, ενισχύοντας έτσι την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, η συμφωνία αποτελεί ένα γενικό πλαίσιο και δεν θα υπάρξει καμία οικονομική συναλλαγή μέχρι να τεθεί σε λειτουργία το ταμείο, δίνοντας χρόνο για διευθέτηση πιθανών διαφωνιών. Ένα από τα ζητήματα που πρέπει να διευκρινιστούν είναι το νομικό καθεστώς της συμφωνίας. Η κυβέρνηση Ζελένσκι θα χρειαστεί επίσης την έγκριση του ουκρανικού κοινοβουλίου, όπου βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι θα υπάρξουν έντονες αντιδράσεις πριν από την επικύρωσή της. Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε την Τρίτη στους δημοσιογράφους ότι είναι «ζωτικής σημασίας η υπογραφή αυτής της συμφωνίας», χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για την πρόοδο των συνομιλιών.
Διαβάστε ακόμη
