Εκτός από τις έντονες επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματικότητά του, ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) αντιμετωπίζει και τεχνικές δυσκολίες, δυσχεραίνοντας την προσπάθεια των ευρωπαϊκών χωρών να μειώσουν τον κίνδυνο της λεγόμενης «διαρροής άνθρακα», δηλαδή τη μετακίνηση των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σε περιοχές του πλανήτη με πιο «χαλαρούς» περιβαλλοντικούς κανόνες ή χαμηλότερο κόστος δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Ήδη, διαπιστώνονται σημαντικά προβλήματα στο λογισμικό, καθυστερώντας την εγγραφή των επιχειρήσεων στη σχετική πλατφόρμα. Παράλληλα, παραμένει ασαφές το ποιες κατηγορίες εισαγωγέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεούνται να ενταχθούν στο μηχανισμό. Ενδεικτικό της σύγχυσης που υπάρχει, είναι το γεγονός ότι μέχρι τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας στη Γερμανία είχε εγγραφεί στην πλατφόρμα λιγότερο από το 10% των επιχειρήσεων.
Ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα προγραμματίζεται να λειτουργήσει από το 2026 και προβλέπει την επιβολή δασμών σε μία σειρά από προϊόντα όπως είναι ο σίδηρος, ο χάλυβας, το αλουμίνιο, το τσιμέντο, τα λιπάσματα, και η ηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο, μεγάλες βιομηχανίες στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν με έντονο σκεπτικισμό την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού.
Ο επικεφαλής της Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος, τόνισε, σε πρόσφατη παρέμβασή του, ότι ο CBAM δεν θα πετύχει αυτό για το οποίο έχει σχεδιαστεί, δηλαδή να εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, ενώ υποστήριξε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να κοιτάξει πέρα από τον Ατλαντικό και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ και στο Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act – IRA), σχηματίζοντας μια «λέσχη κλίματος» με άλλες χώρες για να προωθήσει τους στόχους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
«Από την αρχή, έχουμε επισημάνει ότι ο CBAM δεν είναι ένα κατάλληλο ή αποτελεσματικό εργαλείο κατά των εκπομπών άνθρακα. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια δασμολογική επιβάρυνση στα σύνορα που δεν κάνει τίποτα για να αντισταθμίσει το καταστροφικό χτύπημα που προκύπτει από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ [ETS] για το κόστος παραγωγής των βιομηχανιών της ΕΕ», είπε ο κ. Μυτιληναίος.
Επιφυλάξεις εκφράζονται και εκτός Ευρώπης, Σε πρόσφατη έκθεση της, η Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ADB) ανέφερε ότι ο CBAM θα οδηγήσει στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα κατά λιγότερο από 0,2% σε σύγκριση με μια τιμή δικαιωμάτων εκπομπών 100 ευρώ/τόνος στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας (EU ETS). Επίσης, προβλέπεται ότι θα μειώσει τις παγκόσμιες εξαγωγές προς την ΕΕ κατά 0,4% και τις εξαγωγές από την Ασία προς την ΕΕ 1,4%. ενώ θα περιορίσει αρνητικά την παραγωγή ορισμένων βιομηχανιών εντός της ΕΕ. Σημειώνεται ότι πολλά από τα προϊόντα υψηλής έντασης άνθρακα που εισάγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχονται από ασιατικές χώρες.
Η ADB επισημαίνει, ακόμα, ότι χρειάζεται η επέκταση των μηχανισμών τιμολόγησης των εκπομπών άνθρακα και σε περιοχές του πλανήτη εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσεις είναι πιο αποτελεσματικές και βιώσιμες, οδηγώντας σε μια αξιοσημείωτη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε παγκόσμια κλίμακα.
