Μαζική επιστροφή στα «παλιά» κάνουν πετρελαϊκοί κολοσσοί στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου, οι οποίοι εγκαταλείπουν τους στόχους που είχαν υιοθετήσει πριν μερικά χρόνια για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες και επικεντρώνονται ξανά στις επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αιτία για αυτήν τη στροφή, σύμφωνα με τις πετρελαϊκές εταιρείες, είναι οι πιέσεις από επενδυτικούς μετόχους, η μείωση των κερδών και η αλλαγή του διεθνούς περιβάλλοντος, με τρανταχτό παράδειγμα την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και την ενεργειακή πολιτική που ακολουθεί.
Τελευταίο παράδειγμα αυτής της τάσης ήταν η βρετανική εταιρεία BP, η οποία ανακοίνωσε την Τετάρτη πως θα μειώσει τις πράσινες επενδύσεις κατά περισσότερο από 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2027, ενώ ταυτόχρονα θα αυξήσει τις δαπάνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο κατά περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με το Montel, o CEO της BP, Murray Auchincloss, δήλωσε πως ο κόσμος έχει αλλάξει τα τελευταία πέντε χρόνια, έπειτα από παγκόσμιες κρίσεις, όπως η πανδημία του Covid-19, η ύφεση και η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι χώρες πλέον δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στην προσιτή τιμή της ενέργειας και την ασφάλεια του εφοδιασμού, πρόσθεσε.
Παράλληλα, αναφερόμενος στην ενεργειακή μετάβαση, ο CEO της BP υποστήριξε πως έχει χάσει την αξία που είχε πριν μερικά χρόνια. «Αν γυρίσω πίσω πέντε χρόνια, υπήρχε μεγάλη αισιοδοξία στον κόσμο και… η ενεργειακή μετάβαση έγινε πολύ πιο σημαντική. Ήταν το νούμερο ένα ζήτημα που απασχολούσε όλες τις χώρες και όλες τις εταιρείες παγκοσμίως», δήλωσε, για να προσθέσει «πολλά έχουν αλλάξει από τότε… η μετάβαση απλά δεν έχει πλέον την ίδια αξία όπως πριν από πέντε χρόνια».
Η νέα τάση στις πετρελαϊκές εταιρείες
Η BP ακολούθησε το παράδειγμα άλλων εταιρειών, όπως η Shell, η Equinor και η Repsol. Ενδεικτικά, η Shell ανακοίνωσε πρόσφατα πως θα αυξήσει τις επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα, ενώ η Equinor μείωσε κατά 20% τον στόχο της στην ανάπτυξη ΑΠΕ μέχρι το 2030. Από την πλευρά της, η ισπανική Repsol ανακοίνωσε αυτό το διάστημα πως θα μειώσει δραματικά τους στόχους της για το πράσινο υδρογόνο λόγω καθυστέρησης στην ανάπτυξη της αγοράς. Οι εταιρείες αυτές στηρίζουν τις αποφάσεις τους στη σημασία που δίνουν πλέον στην προσιτή τιμή της ενέργειας και την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Στις πετρελαϊκές εταιρείες που «διστάζουν» για νέα έργα καθαρών τεχνολογιών, είναι η πορτογαλική Galp, στελέχη της οποίας δήλωσαν πρόσφατα πως θα είναι «πολύ επιλεκτικοί» στις μελλοντικές πράσινες επενδύσεις, αλλά και η φινλανδική Fortum, η οποία ανέφερε πριν από δύο εβδομάδες ότι θα επενδύσει στις ανανεώσιμες πηγές εάν βελτιωθεί το επενδυτικό κλίμα, αφού σημείωσε πτώση 20% στα λειτουργικά της κέρδη.
Μεγάλη στροφή πραγματοποιείται ιδιαίτερα στην υπεράκτια αιολική ενέργεια, λόγω πολιτικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα η αποστροφή του Τραμπ για υπεράκτια αιολικά έργα στις ΗΠΑ, αλλά και τα αυξημένα κόστη του τομέα τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ των πετρελαϊκών εταιρειών που εγκαταλείπουν έργα στην υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι η Equinor και η Shell.
Μείωση επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες και από εταιρείες κοινής ωφέλειας
Τις επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια μειώνουν και διάφορες μεγάλες ενεργειακές εταιρείες κοινής ωφέλειας, όπως η πορτογαλική EDP, που αναμένει να κατασκευάσει 1,5 GW νέων έργων ΑΠΕ το 2026, το οποίο συνιστά μείωση του αρχικού στόχου της κατά 50%. Ο CEO της εταιρείας, Miguel Stilwell, δήλωσε πως η εταιρεία στοχεύει στην επιβράδυνση του ρυθμού επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες, δίνοντας προτεραιότητας στις «αποδόσεις έναντι του όγκου».
Επισημαίνεται πως η μητρική εταιρεία EDP ανακοίνωσε καθαρά κέρδη 801 εκατ. ευρώ για το 2024, σημειώνοντας πτώση 16% σε ετήσια βάση, λόγω της αποχώρησης της EDPR από πράσινα έργα στην Κολομβία, σύμφωνα με το Montel. Χωρίς αυτό το έκτακτο γεγονός, τα κέρδη θα είχαν αυξηθεί κατά 8%, φτάνοντας τα 1,4 δισ. ευρώ, δήλωσε η εταιρεία.
Θα επιστρέψει η πράσινη μετάβαση στο προσκήνιο;
Όπως δήλωσε στο Montel ένας επικεφαλής έρευνας μεγάλης συμβουλευτικής εταιρείας, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί, η επιστροφή στα ορυκτά καύσιμα από τις πετρελαϊκές εταιρείες και η γενικότερη μείωση των επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες «είναι κακή για τα εθνικά και εταιρικά σχέδια απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα». Ωστόσο, ανέφερε τα εξής: «Πιστεύω ότι η τεχνολογία, η διαθεσιμότητα, η προσιτή τιμή και η γενική κοινωνική βούληση θα υποστηρίξουν την ατζέντα του μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα (net-zero) μέσα στην επόμενη πενταετία», προσθέτοντας πως η πράσινη μετάβαση πιθανότατα θα επιταχυνθεί την περίοδο 2030-2035, με τη βοήθεια και της τεχνολογίας.
