Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έδωσαν στη δημοσιότητα τη δεύτερη Έκθεση Παρακολούθησης και Προοπτικής Μηδενικής Ρύπανσης, παρέχοντας μια συνολική εικόνα των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη των στόχων της μηδενικής ρύπανσης (zero-pollution) έως το 2030. Παράλληλα, η Κομισιόν δημοσίευσε και την τέταρτη Έκθεση Προοπτικής για τον Καθαρό Αέρα, η οποία αναλύει τις τάσεις και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την ποιότητα του αέρα στην ΕΕ.
Σύμφωνα με τα πορίσματα των εκθέσεων, οι περιβαλλοντικές πολιτικές της ΕΕ έχουν συμβάλει στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, του πλαστικού που καταλήγει στις θάλασσες και της χρήσης φυτοφαρμάκων. Ωστόσο, η ρύπανση εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, με επιβαρύνσεις που προέρχονται από την ηχορύπανση, τις εκπομπές μικροπλαστικών, τη ρύπανση από θρεπτικά συστατικά και την αυξανόμενη παραγωγή αποβλήτων. Οι αναφορές υπογραμμίζουν την ανάγκη για πιο δυναμική δράση προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του 2030.
Η ενσωμάτωση των αρχών της μηδενικής ρύπανσης σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ θεωρείται κρίσιμη για την πρόοδο. Ένας βασικός πυλώνας προς αυτή την κατεύθυνση είναι η ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας, η οποία μπορεί να συμβάλει στη μείωση της κατανάλωσης πρώτων υλών και, κατά συνέπεια, στη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Το Σχέδιο Δράσης για τη Μηδενική Ρύπανση αποτελεί βασικό εργαλείο για την υποστήριξη της βιώσιμης οικονομικής μετάβασης της ΕΕ, βελτιώνοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητά της.
Μείωση ρύπανσης, αλλά με ανομοιογενή πρόοδο διαπιστώνει η Κομισιόν
Η Έκθεση Παρακολούθησης και Προοπτικής Μηδενικής Ρύπανσης δείχνει ότι υπάρχουν θετικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στη μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων, της χρήσης φυτοφαρμάκων και των αντιμικροβιακών. Η ποιότητα του αέρα έχει βελτιωθεί χάρη στη μείωση των εκπομπών ρύπων και στις νέες κανονιστικές ρυθμίσεις, γεγονός που έχει οδηγήσει σε μείωση των πρόωρων θανάτων. Ωστόσο, ο αριθμός των ανθρώπων που εξακολουθούν να χάνουν τη ζωή τους λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης παραμένει ανησυχητικά υψηλός. Παράλληλα, η αμμωνία και τα οξείδια του αζώτου εξακολουθούν να επιβαρύνουν τα οικοσυστήματα της ΕΕ.
Οι εκθέσεις υπογραμμίζουν επίσης ότι η ρύπανση από θόρυβο, μικροπλαστικά, θρεπτικά συστατικά και απόβλητα παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα. Οι αστικές περιοχές είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένες από την ηχορύπανση, ενώ οι απώλειες θρεπτικών στοιχείων από τη γεωργία εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό πρόβλημα. Η παραγωγή αποβλήτων συνεχίζει να αυξάνεται, απαιτώντας επιπλέον προσπάθειες για τη διαχείρισή της.
Η ΕΕ έχει ήδη προχωρήσει σε αναθεωρήσεις βασικών νομοθεσιών, όπως η Οδηγία για τις Βιομηχανικές Εκπομπές, η Οδηγία για την Ποιότητα του Αέρα και η Οδηγία-Πλαίσιο για τα Απόβλητα. Επιπλέον, η Επιτροπή έχει προτείνει νέα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης από μικροπλαστικά. Για την καλύτερη παρακολούθηση της προόδου, η Επιτροπή παρουσίασε τον πρώτο Πίνακα Ελέγχου Μηδενικής Ρύπανσης, ο οποίος συγκρίνει τις περιφέρειες και τις πρωτεύουσες της ΕΕ βάσει περιβαλλοντικών δεικτών. Οι 15 περιοχές με τις καλύτερες επιδόσεις εντοπίζονται σε χώρες όπως η Αυστρία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Σουηδία.
