Οι καθυστερήσεις στην αναθεώρηση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) φρενάρουν κρίσιμα έργα στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων, μεταθέτοντας προς τα πίσω τα χρονοδιαγράμματα για την αναβάθμιση των υφιστάμενων μονάδων επεξεργασίας, αλλά και την κατασκευή νέων. Η στασιμότητα αυτή δεν επηρεάζει μόνο την πρόοδο των έργων, αλλά δημιουργεί και σοβαρά εμπόδια στη χρηματοδότησή τους, καθώς η έλλειψη επικαιροποιημένων σχεδίων καθιστά αδύνατη την αποδέσμευση ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως όρο συνέχισης της χρηματοδότησης τη μετατροπή των υφιστάμενων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) σε Μονάδες Ανακύκλωσης και Ανάκτησης (ΜΑΑ), αλλά και την αλλαγή προδιαγραφών στις υπό κατασκευή και υπό σχεδιασμό μονάδες ώστε να αυξηθεί το ποσοστό ανακύκλωσης. Οι ΜΑΑ θα μπορούν να δέχονται και να επεξεργάζονται κυρίως αστικά απορρίμματα που συλλέγονται χωριστά ώστε να αυξηθεί το ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης, μέσω μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας. Χάρη στη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εξασφαλισμένη η χρηματοδότηση της τάξης του 60% για τις νέες υποδομές, ενώ προβλέπεται και πρόσθετο «μπόνους» 25% για όσες μονάδες επιτύχουν τους στόχους ανακύκλωσης. Για να προχωρήσουν, όμως, τα έργα αναβάθμισης πρέπει να αναβαθμιστεί και ο περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων, τα γνωστά ΠΕΣΔΑ.
Με βάση τη συμφωνία με την Κομισιόν είναι αναγκαία η αναβάθμιση μονάδων οι οποίες κατασκευάστηκαν και λειτουργούν με Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην Πελοπόννησο, την Ήπειρο, την Ηλεία, τη Δυτική Μακεδονία και τις Σέρρες, καθώς και στις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων που κατασκευάστηκαν ως δημόσια έργα. Τα πέντε έργα ΣΔΙΤ απαιτούν παρεμβάσεις εκσυγχρονισμού, ενώ στο ίδιο πλαίσιο τίθεται και η ανάγκη αναθεώρησης των συμβάσεων ΣΔΙΤ, προκειμένου να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
Η επικαιροποίηση των ΠΕΣΔΑ είναι κρίσιμη, καθώς συνδέεται άμεσα με το κόστος χρηματοδότησης και τις απαιτήσεις ανακύκλωσης που τίθενται για τις νέες εγκαταστάσεις. Όταν ολοκληρωθούν τα περιφερειακά σχέδια θα πρέπει το ΥΠΕΝ να έρθει «καθίσει στο τραπέζι» με τους αναδόχους των έργων ΣΔΙΤ και να αναθεωρήσουν τις συμβάσεις, ώστε να λύσει την εξίσωση για τη χρηματοδότηση των έργων αναβάθμισης. Σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) μονάδες στην Περιφέρεια Πελοποννήσου (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) σε Ιωάννινα (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή), Κοζάνη (Ηλέκτωρ), Σέρρες (Intrakat – Archirodon – Envitec) και Ηλεία (ΑΒΑΞ – Μεσόγειος) και με αυτούς θα έρθει σε συζητήσεις το ΥΠΕΝ, ώστε να προχωρήσει στην αναμόρφωση των συμβάσεων και να τηρηθούν οι προβλέψεις της Κομισιόν. Σημειώνεται πως με βάση τη συμφωνία του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την Masdar, η δραστηριότητα της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων θα μεταβιβαστεί στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Τέλος, πριν από λίγες εβδομάδες ανατέθηκαν σε κοινοπραξίες του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ δύο μεγάλα έργα της Θεσσαλονίκης τα οποία δεν μπορούν να υπογραφούν αν δεν προχωρήσει η αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού της Κεντρικής Μακεδονίας με βάση τις νέες απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πρόκειται για τη μονάδα Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) Ανατολικού Τομέα της κοινοπραξίας Τέρνα – Ηλιοχώρα και της ΜΕΑ, Δυτικού Τομέα υπό την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – ΤΙΤΑΝ.
Υπενθυμίζεται πως στις 15 Ιανουαρίου, υπεγράφη η σύμβαση για την κατασκευή της νέας Μονάδας Ανάκτησης και Ανακύκλωσης και Προδιαλεγμένων Βιοαποβλήτων στη Ναύπακτο, με προϋπολογισμό 36 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και φέρνει σημαντικές καινοτομίες, καθώς δεν περιορίζεται μόνο στην ενίσχυση της ανακύκλωσης και στην παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου, αλλά στοχεύει στη δραστική μείωση της ταφής αποβλήτων στο 10%. Επιπλέον, αποτελεί την πρώτη μονάδα στη χώρα που θα διαχειρίζεται απόβλητα από δύο διαφορετικές Περιφέρειες, εφαρμόζοντας στην πράξη την αρχή της εγγύτητας και δίνοντας οριστική λύση στη διαχείριση αποβλήτων για τους Δήμους Ναυπακτίας, Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, Θέρμου και Δωρίδος. Σε ανάρτησή του στο LinkedIn, ο Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ σημείωσε πως από τις μόλις τρεις μονάδες που λειτουργούσαν το 2019 και τις πέντε που βρίσκονταν τότε υπό κατασκευή, σήμερα 12 μονάδες έχουν τεθεί σε λειτουργία, ενώ άλλες 23 βρίσκονται στο στάδιο της κατασκευής. Παράλληλα, εντός του πρώτου εξαμήνου του 2025 αναμένεται να υπογραφούν συμβάσεις για έξι νέες μονάδες, ενώ μέχρι το τέλος του ίδιου έτους ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί κατά τέσσερις επιπλέον. Ωστόσο, δεν ξέρουμε πόσες από αυτές τις μονάδες θα χρειαστεί να αναθεωρήσουν τον σχεδιασμό τους, προκειμένου να συμμορφωθούν με τις νέες απαιτήσεις που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανακύκλωση.
Στις 5 Φεβρουαρίου ο κ. Γραφάκος συμμετείχε στη Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ και παρουσίασε το έργο κατασκευής των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων στην Κω και την Κάλυμνο. Στην Κω θα δημιουργηθεί Μονάδα Ανάκτησης και Ανακύκλωσης, η οποία θα δέχεται και τα τρία ρεύματα αποβλήτων, εξασφαλίζοντας έτσι υψηλότερο ποσοστό διαλογής και επαναχρησιμοποίησης υλικών. Στην Κάλυμνο, προβλέπεται η δημιουργία μονάδας προεπεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων, μονάδας επεξεργασίας βιοαποβλήτων και μονάδας διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών, ενισχύοντας το τοπικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων. Ο ανάδοχος του έργου, ο οποίος θα επιλεγεί μέσω ΣΔΙΤ, θα αναλάβει τόσο την κατασκευή όσο και τη λειτουργία των μονάδων για διάστημα 25 ετών, με στόχο τη διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων στα δύο νησιά. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η δημοπράτηση του έργου θα γίνει από τον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Νοτίου Αιγαίου εντός διμήνου, σηματοδοτώντας την έναρξη της διαδικασίας υλοποίησης.
Διαβάστε ακόμη
