Με στόχο να διαμορφώσει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των υδάτων και την επαναχρησιμοποίησή τους, το WaterWise Hub ξεκίνησε και επίσημα τις εργασίες του με την εναρκτήρια συνάντηση στο Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα. Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που εντάσσεται στο HORIZON WINDERA 2023 και φέρνει σε συνεργασία χώρες από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη με στόχο να επιταχύνει την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της υδατικής διαχείρισης.

Στη συνάντηση που έλαβε χώρα πριν λίγες ημέρες στην Αθήνα συμμετείχαν ερευνητικά κέντρα, φορείς πολιτικής και εκπρόσωποι της βιομηχανίας του νερού από Ελλάδα, Ρουμανία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Μολδαβία και Ουκρανία. Ο συντονισμός του έργου γίνεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ενώ ενεργό ρόλο έχει και η Έδρα UNESCO για την Πράσινη Καινοτομία και την Κυκλική Οικονομία, που στοχεύει στην ενίσχυση της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων.

Το WaterWise Hub δημιουργεί ένα δίκτυο συνεργασίας που θα αναπτύξει κέντρα καινοτομίας για τη διαχείριση του νερού στις συμμετέχουσες χώρες. Στόχος είναι να καταγραφούν οι ανάγκες, να προωθηθούν τεχνολογικές λύσεις και να αναδειχθούν νέες πρακτικές που θα οδηγήσουν σε πιο βιώσιμες πολιτικές για τη διαχείριση των υδάτων στην Ευρώπη.

Ο Κωνσταντίνος Αραβώσης, Αντιπρόεδρος για τον Κλάδο Αποβλήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων μίλησε για τη σημασία του έργου με γνώμονα την αναβάθμιση της υδατικής πολιτικής στην Ευρώπη. «Το πρόγραμμα WaterWise Hub αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία, που συγκεντρώνει κορυφαίους εταίρους από όλη την Ευρώπη, με στόχο την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στη διαχείριση των υδάτων και των υδάτινων πόρων. Σκοπός μας είναι να εντοπίσουμε και να αναδείξουμε τις τεχνολογικές καινοτομίες που απαιτούνται, να φέρουμε σε επαφή τους ενδιαφερόμενους φορείς και να δημιουργήσουμε κέντρα καινοτομίας στις συμμετέχουσες χώρες. Το έργο έχει διάρκεια τεσσάρων ετών και περιλαμβάνει εκτεταμένες δράσεις, συναντήσεις και μελέτες, προκειμένου να ενισχύσουμε τη διάχυση των καινοτόμων τεχνολογιών και μεθόδων διαχείρισης των υδάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Η έναρξη του WaterWise Hub συμπίπτει χρονικά με την προετοιμασία της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Ανθεκτικότητα των Υδάτων, που αναμένεται να παρουσιαστεί το 2025 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος της στρατηγικής είναι να διαμορφωθεί ένα πιο ανθεκτικό και βιώσιμο σύστημα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, το οποίο θα απαντά στις προκλήσεις που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.

Η κακοδιαχείριση των υδάτων έχει οδηγήσει στη συνεχή υποβάθμιση των φυσικών αποθεμάτων και την αύξηση των ακραίων φαινομένων, όπως οι παρατεταμένες ξηρασίες και οι πλημμύρες, που πλήττουν όλο και περισσότερες περιοχές της Ευρώπης. Οι συνέπειες είναι πλέον ορατές στην καθημερινότητα των πολιτών, επηρεάζοντας τη γεωργία, τη βιομηχανία, την οικονομία και την ποιότητα ζωής. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ανεπαρκής διαχείριση των υδάτων έχει ήδη προκαλέσει ζημιές που ξεπερνούν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η πρόσβαση σε καθαρό και προσιτό νερό αποτελεί πλέον μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.

Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική φιλοδοξεί να εξασφαλίσει την αποκατάσταση του κύκλου του νερού, να ενισχύσει τις υποδομές, να αυξήσει τις επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες και να υιοθετήσει ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων. Οι τομείς που θα επηρεαστούν περιλαμβάνουν τη γεωργία, τη βιομηχανία, την ενέργεια και τα αστικά κέντρα, ενώ προβλέπεται ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών για την αντιμετώπιση των διασυνοριακών προκλήσεων που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για το νερό, μέχρι το 2030 η ζήτηση θα ξεπεράσει την προσφορά κατά 56%

Το νερό, θεμέλιος λίθος της ζωής και της οικονομίας, βρίσκεται σε κίνδυνο. Η Ευρώπη, παρά τις τεχνολογικές της δυνατότητες, αντιμετωπίζει κρίσιμες προκλήσεις: αυξανόμενη λειψυδρία, ρύπανση υδάτινων πόρων και συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Water Europe, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, μέχρι το 2030 η ζήτηση θα ξεπεράσει την προσφορά κατά 56%, απειλώντας την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα.

Η λύση βρίσκεται σε ένα φιλόδοξο σχέδιο που στοχεύει στη μετάβαση προς μια «Έξυπνη Κοινωνία του Νερού» (Water-Smart Society), όπου η τεχνολογία, η καινοτομία και η βιώσιμη διαχείριση θα εξασφαλίσουν υδάτινους πόρους για όλους. Η Water Europe περιγράφει ένα στρατηγικό πλάνο που βασίζεται σε τρεις βασικούς άξονες: ασφάλεια, βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα του νερού. Ο στόχος είναι σαφής: έως το 2030, η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει νέες τεχνολογίες και πρακτικές που θα μειώσουν τη ζήτηση κατά 50%, εξαλείφοντας τις συνθήκες έλλειψης νερού και μειώνοντας τη ρύπανση.

Η πραγματικότητα είναι ανησυχητική. Σήμερα, το 60% των ευρωπαϊκών ποταμών και λιμνών δεν έχει «καλή οικολογική κατάσταση», καθώς η βιομηχανική και αγροτική ρύπανση έχουν επιβαρύνει τα υδάτινα οικοσυστήματα. Μόλις 2,4% των αστικών λυμάτων ανακυκλώνονται, τη στιγμή που ο στόχος είναι να φτάσει το 30% μέσα στην επόμενη δεκαετία. Το 20% του πόσιμου νερού χάνεται λόγω διαρροών στα δίκτυα ύδρευσης, προκαλώντας τεράστιες απώλειες σε οικονομικούς και φυσικούς πόρους. Παράλληλα, η γεωργία και η βιομηχανία καταναλώνουν πάνω από 50% του διαθέσιμου νερού, ενώ η ενεργειακή παραγωγή απορροφά το 25% των υδατικών αποθεμάτων. Οι πλημμύρες έχουν προκαλέσει ζημιές ύψους 25 δισ. ευρώ τα τελευταία 15 χρόνια, με τις εκτιμήσεις να προβλέπουν πενταπλασιασμό του κόστους έως το 2050.

Η λύση βρίσκεται σε καινοτόμες παρεμβάσεις που μπορούν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε το νερό. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μέσω τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το Big Data και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) θα επιτρέψει την παρακολούθηση του νερού σε πραγματικό χρόνο, εντοπίζοντας άμεσα διαρροές και ανωμαλίες στο δίκτυο ύδρευσης. Τα «Ψηφιακά Δίδυμα» (Digital Twins) θα επιτρέψουν την προληπτική συντήρηση των υποδομών, μειώνοντας τη σπατάλη και αυξάνοντας την απόδοση του συστήματος.

Η κυκλική διαχείριση του νερού αποτελεί βασικό πυλώνα της μετάβασης. Με τη χρήση νέων μονάδων καθαρισμού, το 30% του χρησιμοποιημένου νερού θα μπορεί να επαναχρησιμοποιείται για άρδευση και βιομηχανικές ανάγκες, μειώνοντας την εξάρτηση από τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα. Παράλληλα, μονάδες αποθείωσης και ανάκτησης πολύτιμων στοιχείων από τα λύματα θα επιτρέψουν την εξαγωγή φωσφόρου, αζώτου και ενέργειας, δημιουργώντας νέες αγορές και οικονομικές ευκαιρίες.

Η ενσωμάτωση πολλαπλών υδάτινων πηγών αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο του σχεδίου. Βρόχινο νερό θα συλλέγεται και θα εντάσσεται στα τοπικά δίκτυα ύδρευσης, ενώ η αφαλάτωση θαλασσινού και υφάλμυρου νερού θα προσφέρει επιπλέον αποθέματα σε περιοχές που αντιμετωπίζουν ελλείψεις. Η δημιουργία “Σφουγγαρο-Πόλεων” (Sponge Cities), με υποδομές που αποθηκεύουν και επαναχρησιμοποιούν το νερό της βροχής, θα μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο πλημμυρών και λειψυδρίας στις αστικές περιοχές.

Η ενίσχυση των υποδομών είναι ζωτικής σημασίας για την ανθεκτικότητα του συστήματος. Νέες “πράσινες” και “γκρι” υδατικές υποδομές θα μειώσουν το κόστος αντιμετώπισης πλημμυρών κατά 50%, ενώ έξυπνα δίκτυα αποθήκευσης και διαχείρισης υδάτων θα επιτρέψουν τη βιώσιμη διανομή των πόρων σε βάθος χρόνου.

Η επένδυση στο νερό δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική αναγκαιότητα, αλλά και μια τεράστια οικονομική ευκαιρία. Ο παγκόσμιος τομέας υδάτων αποτιμάται στα 62,9 τρισ. ευρώ, με την Ευρώπη να διαθέτει πάνω από 9.000 επιχειρήσεις και 500.000 θέσεις εργασίας στον τομέα του νερού. Μέσω της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας, η εξοικονόμηση νερού μπορεί να φτάσει τα 100 κυβικά χιλιόμετρα ετησίως, δημιουργώντας νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες και αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Αν η Ευρώπη πετύχει τους στόχους της Water-Smart Society, μέχρι το 2030 θα έχει μειώσει κατά 50% την πίεση στους υδατικούς πόρους, θα έχει αυξήσει την ανακύκλωση νερού στο 30%, θα έχει περιορίσει τις ζημιές από πλημμύρες και θα έχει εξαλείψει τις κρίσεις έλλειψης νερού. Παράλληλα, νέες αγορές θα έχουν δημιουργηθεί, προσφέροντας χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας νερού και των βιώσιμων υποδομών.

Η μετάβαση προς αυτή την κατεύθυνση δεν είναι προαιρετική. Αν δεν ληφθούν μέτρα τώρα, η Ευρώπη θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρές ελλείψεις νερού, περιβαλλοντικές καταστροφές και οικονομικές απώλειες δισεκατομμυρίων. Η επιλογή είναι ξεκάθαρη: επένδυση τώρα ή κρίση αύριο.

Το νερό είναι ο νέος «χρυσός» του 21ου αιώνα, και η Water Europe προτείνει ένα φιλόδοξο, αλλά ρεαλιστικό σχέδιο για να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη δεν θα βρεθεί προ απροόπτου. Το 2030 είναι πιο κοντά από όσο νομίζουμε. Είμαστε έτοιμοι για τη μεγάλη αλλαγή;

Διαβάστε ακόμη