Ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό μοντέλο για την παρακολούθηση της διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα, σε πραγματικό χρόνο, φέρνει στο τραπέζι η ΡΑΑΕΥ, με σκοπό να θέσει υπό στενή «ψηφιακή» παρακολούθηση τον κλάδο.
Το νέο ψηφιακό μοντέλο σχεδιάζεται ώστε να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο εργαλείο για την καταγραφή, παρακολούθηση και αξιολόγηση όλων των διαδικασιών που αφορούν τη συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων. Το μοντέλο αυτό θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ), παρέχοντας μια πιο διευρυμένη και ολοκληρωμένη εικόνα, με στόχο τη βελτίωση της συνολικής διαχείρισης των αποβλήτων από τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.).
Το λογισμικό αυτό θα έχει απώτερο σκοπό να συλλέγει και να αναλύει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, εξασφαλίζοντας τη συνεχή παρακολούθηση της προόδου στους δείκτες ανακύκλωσης, τη συστηματική αξιολόγηση των επιδόσεων των εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και την έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο. Κάθε βήμα προς την ολοκλήρωση του έργου θα αποτελεί μια «μικρή νίκη», όπως ανέφερε ο Αντιπρόεδρος της ΡΑΑΕΥ και Πρόεδρος του Θεματικού Κλάδου των Αποβλήτων, Κωνσταντίνος Αραβώσης, ενώ θα συμβάλλει στη σταδιακή υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού συστήματος.
Στόχος του εργαλείου είναι «η επίτευξη της μέγιστης δυνατής διαφάνειας στη διαχείριση των αποβλήτων, μέσω της σαφούς καταγραφής δεδομένων και της εξασφάλισης πρόσβασης σε αυτά από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς», όπως σημείωσε ο Αντιπρόεδρος στο πλαίσιο της ημερίδας που συνδιοργανώθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), με θέμα: «Διαχείριση αποβλήτων με άξονα τη διαλογή στην πηγή». Ο κ. Αραβώσης τόνισε ότι η νέα πλατφόρμα θα παρέχει τη δυνατότητα τακτικής ενημέρωσης των στοιχείων, τουλάχιστον σε μηνιαία βάση, ενώ ο απώτερος στόχος είναι να καταστεί εφικτή η ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο (real-time).
Η λειτουργικότητα αυτή θα επιτρέπει στους ΦΟΔΣΑ να συγκρίνουν τις επιδόσεις τους, να εντοπίζουν περιοχές στις οποίες παρατηρούνται καθυστερήσεις ή αποκλίσεις από τους στόχους, και να προχωρούν στην εφαρμογή κατάλληλων μέτρων βελτίωσης. Με τον τρόπο αυτό, η πλατφόρμα θα ενισχύσει τη διαφάνεια, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των αποβλήτων.
«Η πρόοδος στους δείκτες ανακύκλωσης και η ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εξασφάλιση κοινοτικών πόρων, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την υλοποίηση έργων υποδομής», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αραβώσης. «Εάν δεν επιτύχουμε τους στόχους μας, δεν θα μπορέσουμε να διασφαλίσουμε τα απαραίτητα κονδύλια που απαιτούνται για τη βιώσιμη ανάπτυξη», πρόσθεσε. Ο κ. Αραβώσης επεσήμανε επίσης ότι «η διαχείριση αποβλήτων δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αξιόπιστα δεδομένα. Δεν είναι δυνατόν να ρυθμίσεις αποτελεσματικά, εάν δεν έχεις σαφή εικόνα της πραγματικής κατάστασης».
Ηλιόπουλος: Έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού… και οργάνωσης
Σύμφωνα με τον Γιώργο Ηλιόπουλο, Πρόεδρο της ΕΕΔΣΑ, η εποπτεία μέσω εφαρμογών που παρέχουν δεδομένα σχεδόν σε πραγματικό χρόνο αποτελεί θεμέλιο λίθο για μια επιτυχημένη στρατηγική διαχείρισης απορριμμάτων. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «η δημιουργία παρατηρητηρίων και διαλειτουργικών βάσεων δεδομένων δύναται να συμβάλει ουσιαστικά στη βέλτιστη παρακολούθηση των διαδικασιών, ξεκινώντας από τη διαλογή στην πηγή και φτάνοντας έως την επεξεργασία στις μονάδες και την τελική διαχείριση των απορριμμάτων». Και συμπλήρωσε «τέτοια συστήματα θα επιτρέψουν την καταγραφή βασικών στοιχείων, όπως η πληρότητα των κάδων, ο χρόνος συλλογής και η αποτελεσματικότητα των δρομολογίων, ώστε να μειωθούν τα λειτουργικά κόστη και να αυξηθεί η αποδοτικότητα».
Ο κ. Ηλιόπουλος, ωστόσο, ανέδειξε μια ανησυχητική πτυχή που εξελίσσεται σε κρίσιμο ζήτημα για ολοένα και περισσότερους τομείς. Συγκεκριμένα, εστίασε στο πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο συνιστά μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την αποτελεσματική λειτουργία των νέων μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων. Όπως τόνισε, απαιτείται η άμεση πρόσληψη περίπου 1.500 νέων εργαζομένων, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Ειδικότερα, επεσήμανε ότι οι ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες έχουν αναλάβει τη διαχείριση σε πολλές περιοχές, αντιμετωπίζουν έντονη ανάγκη για κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, ενώ οι δήμοι βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές δυσκολίες στη στελέχωση, ιδίως όσον αφορά την υλοποίηση δρομολογίων διαλογής στην πηγή. Όπως εξήγησε, «για να λειτουργήσουν αποδοτικά τα συστήματα διαλογής στην πηγή, απαιτούνται πρόσθετες προσλήψεις σταθερού και μόνιμου προσωπικού, καθώς μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των σχετικών προγραμμάτων σε βάθος χρόνου».
«Είναι επιτακτική ανάγκη η θέσπιση ειδικού προγράμματος εκπαίδευσης για τεχνικά επαγγέλματα, το οποίο θα εστιάζει στις ιδιαίτερες απαιτήσεις των συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι υφιστάμενες ελλείψεις», τόνισε ο κ. Ηλιόπουλος.
Επίσης, η έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού αποτελεί «διαχρονικό πρόβλημα της χώρας», όπως σχολίασε. Παρατήρησε ότι η απουσία συστηματικού προγραμματισμού έχει οδηγήσει σε σημαντικές δυσλειτουργίες, τόσο στην καθημερινή λειτουργία των μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων όσο και στη συνολική στρατηγική για την ανακύκλωση και την επεξεργασία των αποβλήτων. «Η οργάνωση και ο συντονισμός σε πραγματικό χρόνο δεν είναι μόνο εφικτά, αλλά και αναγκαία, προκειμένου να ξεπεραστούν τα υπάρχοντα προβλήματα και να διασφαλιστεί η πλήρης αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων που έχουν ήδη διατεθεί για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας», δήλωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας τη σημασία της αποτελεσματικής διαχείρισης και του στρατηγικού σχεδιασμού για την επίτευξη των στόχων.
Κωνσταντέλλος: Η αμοιβαία εμπιστοσύνη για να έχουμε ένα σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων
«Αν δεν χτιστεί μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και υποστήριξης, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να προχωρήσουμε σε ένα βιώσιμο και σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων». Αυτή ήταν μία εκ των θέσεων που εξέφρασε ο Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου, δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί μια έστω και σύντομη αναφορά στο επίκαιρο και πολυσυζητημένο ζήτημα των προηγούμενων ημερών, που αφορά το τέλος ταφής. Ο Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης υποστήριξε ότι η εφαρμογή του τέλους ταφής είναι ένα μέτρο που λειτουργεί περισσότερο τιμωρητικά παρά ως κίνητρο για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών πρακτικών. «Αντί να ανταμείβονται οι Δήμοι που επενδύουν σε βιώσιμες λύσεις, βρίσκονται αντιμέτωποι με επιπλέον κόστη, τα οποία περιορίζουν τις δυνατότητες τους για περαιτέρω ανάπτυξη», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Όπως εξήγησε ότι ο Δήμος του έχει καταφέρει να μειώσει την εξάρτησή του από τους ΧΥΤΑ μέσω καινοτόμων πρακτικών και στρατηγικών ανακύκλωσης, ωστόσο το τέλος ταφής συνεχίζει να επιβαρύνει άδικα τις τοπικές αρχές που έχουν σημειώσει πρόοδο στον τομέα αυτό. Ο ίδιος επεσήμανε ότι στόχος του Δήμου είναι η επίτευξη ποσοστού ανακύκλωσης άνω του 50% εντός του επόμενου έτους, γεγονός που θα μειώσει περαιτέρω την επιβάρυνση από το συγκεκριμένο τέλος. Κατά τον ίδιο, η έλλειψη συντονισμού μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος, του ΕΟΑΝ και των Δήμων οδηγεί σε μια ασαφή και αναποτελεσματική πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων. Μάλιστα, απηύθυνε έκκληση για την αναμόρφωση του τέλους ταφής, προτείνοντας την αντικατάστασή του με ένα σύστημα κινήτρων που θα επιβραβεύει τους Δήμους που επενδύουν σε βιώσιμες πρακτικές. Παράλληλα, ζήτησε από τον ΕΟΑΝ να αναλάβει έναν πιο ενεργό και ουσιαστικό ρόλο, παρέχοντας τεχνική και οικονομική υποστήριξη στους Δήμους που πρωτοπορούν στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων.
Η σημασία της διαλογής στην πηγή
Η Αλεξάνδρα – Σοφία Τόγια, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ανέδειξε τη σημασία της διαλογής στην πηγή, χαρακτηρίζοντάς την ως θεμέλιο της κυκλικής οικονομίας. Όπως τόνισε, η διαλογή δεν αποτελεί απλώς μία μέθοδο διαχείρισης αποβλήτων, αλλά μία ολιστική φιλοσοφία και αλλαγή νοοτροπίας, που προϋποθέτει τη συνεργασία πολιτών, επιχειρήσεων και κρατικών φορέων. Ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης έχει υιοθετήσει ένα καινοτόμο πρόγραμμα «διαλογής στην πηγή», στο πλαίσιο του οποίου οι κάτοικοι καλούνται να διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα υλικά απευθείας στις οικίες τους. Το πρόγραμμα προβλέπει τη συλλογή καθαρών ανακυκλώσιμων υλικών μέσω ειδικών κάδων, οι οποίοι είναι αριθμημένοι και εξοπλισμένοι με συστήματα τσιπ για την ακριβή μέτρηση της ποσότητας απορριμμάτων που παράγονται ανά κατοικία. Οι κατηγορίες ανακύκλωσης περιλαμβάνουν χαρτί, πλαστικό, και PMD (Plastic, Metal, Drink cartons), ενώ τα οργανικά απόβλητα αξιοποιούνται για την παραγωγή εδαφοβελτιωτικών, συμβάλλοντας στην κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Υπογράμμισε ότι η ενίσχυση της χωριστής συλλογής μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην αύξηση τόσο της ποσότητας όσο και της ποιότητας των ανακυκλώσιμων υλικών, ενισχύοντας παράλληλα τη δυναμική των αγορών τους. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσίασε τις πρωτοβουλίες του ΕΟΑΝ, εστιάζοντας στη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού – μια κρίσιμη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης – και στη διαμόρφωση κανονιστικού πλαισίου για τη διαχείριση νέων ρευμάτων αποβλήτων, όπως τα έπιπλα, τα στρώματα και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα ανάπτυξης σύγχρονων υποδομών και στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης στους πολίτες, δίνοντας έμφαση στη χρήση κινήτρων, όπως το τέλος ταφής και το σύστημα επιστροφής εγγύησης (DRS), για την ενίσχυση της ανακύκλωσης. Τέλος, επισήμανε τη στρατηγική σημασία της δημιουργίας συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης για τα βιοαπόβλητα, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων.
Διαβάστε ακόμη
