Τον Ιανουάριο του 2023, το Aarhus της Δανίας ξεκίνησε ένα πρωτοποριακό πιλοτικό πρόγραμμα διάρκειας τριών ετών για τη μείωση των απορριμμάτων από τα ποτήρια καφέ μίας χρήσης με την εισαγωγή ενός συστήματος επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών. Η πρωτοβουλία που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τη νορβηγική εταιρεία διαχείρισης αποβλήτων TOMRA, επιτρέπει στους πολίτες να επιστρέφουν τα ποτήρια μέσω υπαίθριων μηχανημάτων κατάθεσης, λαμβάνοντας μια μικρή επιστροφή πέντε δανικών κορώνων (7 σεντς) ανά ποτήρι. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση αποσκοπεί στην καταπολέμηση των αποβλήτων από τις συσκευασίες για φαγητό, οι οποίες στο παρελθόν αποτελούσαν το 45% των απορριμμάτων της πόλης.

Σε αντίθεση με τα υπάρχοντα συστήματα κατάθεσης σε ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ για μπουκάλια και κουτιά, το σύστημα του Aarhus λειτουργεί σε δημόσιους χώρους, στοχεύοντας σε αντικείμενα με ”υψηλή κυκλοφορία”, όπως τα ποτήρια που χρησιμοποιούνται για ροφήματα, τα οποία συνήθως απορρίπτονται μετά από μόλις 15 λεπτά χρήσης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, λιγότερο από το 2% των πλαστικών ποτηριών καφέ μίας χρήσης ανακυκλώνεται, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις, σύμφωνα με δημοσίευμα του euronews. Τα επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια του Aarhus πρέπει να επιστρέφονται και να επαναχρησιμοποιούνται τουλάχιστον έξι φορές για να ξεπεράσουν τα αντίστοιχα μιας χρήσης σε μετρήσεις βιωσιμότητας.

Το πρόγραμμα αντιμετώπισε τις πρώτες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της αντίστασης των καταναλωτών και των χαμηλών αρχικών ποσοστών επιστροφής, μόλις 25%. Ωστόσο, οι συνεργασίες με 45 τοπικές καφετέριες -που επέβαλαν την αποκλειστική χρήση επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών- και οι στοχευμένες εκστρατείες κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ Aarhus Uke της πόλης βοήθησαν στην αλλαγή της συμπεριφοράς του κοινού. Μόνο στο φεστιβάλ επιστράφηκαν 100.000 ποτήρια, γεμίζοντας 1.200 κάδους απορριμμάτων και αυξάνοντας το συνολικό ποσοστό επιστροφής σε σταθερό 88%. Τώρα, πολλοί κάτοικοι συλλέγουν ενεργά τα ποτήρια για μαζική ανακύκλωση, συγκρίσιμη με τις υπάρχουσες πρακτικές για τα κουτιά και τα μπουκάλια.

Εντυπωσιακά αποτελέσματα από το πρόγραμμα για τον καφέ

Το πιλοτικό πρόγραμμα έθεσε ως στόχο τη συλλογή 500.000 ποτηριών τον πρώτο χρόνο, αλλά ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες με 735.000 επιστροφές. Η προσπάθεια αυτή εξοικονόμησε 14 τόνους πλαστικού από την αποτέφρωση και μείωσε τις εκπομπές CO2. Κοιτάζοντας μπροστά, ο δήμος στοχεύει στη συλλογή 1,5 εκατομμυρίου ποτηριών τόσο το 2025 όσο και το 2026. Υπάρχουν επίσης σχέδια για την επέκταση του συστήματος σε κοντινές πόλεις και σε άλλες μορφές συσκευασίας τροφίμων. Η επιτυχία του Aarhus έχει συγκεντρώσει εθνική αναγνώριση, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση στο οικονομικό σχέδιο της Δανίας για ευρύτερη εξάπλωση. Εάν εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο, το σύστημα θα μπορούσε να μειώσει δραστικά την ετήσια χρήση 500 εκατομμυρίων αντικειμένων μιας χρήσης στη Δανία που λαμβάνονται προς πώληση.

Μαθήματα για την Ευρώπη

Η προσέγγιση του Aarhus προσελκύει την προσοχή άλλων ευρωπαϊκών πόλεων, όπως η Βαρκελώνη, το Βερολίνο και το Παρίσι, οι οποίες επίσης μάχονται κατά των αποβλήτων συσκευασίας. Οι πρωτοβουλίες αυτές ευθυγραμμίζονται με τον κανονισμό της ΕΕ για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας (PPWR), ο οποίος επιβάλλει τη μείωση των αποβλήτων συσκευασίας κατά κεφαλήν κατά 5% έως το 2030, με περαιτέρω στόχους για το 2035 και το 2040.

Παρά τη δυναμική, η ευρύτερη νομοθετική υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αντιμετωπίσουν το σημαντικό κόστος της έναρξης και της συντήρησης συστημάτων επαναχρησιμοποίησης, συμπεριλαμβανομένου του καθαρισμού και της αναδιανομής επαναχρησιμοποιούμενων αντικειμένων. Ισχυρότερες πολιτικές -όπως εισφορές, στόχοι επαναχρησιμοποίησης και απαγόρευση των πλαστικών μίας χρήσης- είναι απαραίτητες για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού. Η φορολόγηση των συσκευασιών μίας χρήσης ώστε να λαμβάνεται υπόψη το περιβαλλοντικό κόστος θα μπορούσε να αποτελέσει περαιτέρω κίνητρο για την επαναχρησιμοποίηση.

Διαβάστε ακόμη