Καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση του μέλλοντος των καλλιεργειών τροφίμων διαδραματίζει το Παγκόσμιο Θησαυροφυλάκιο Σπόρων του Σβάλμπαρντ (Svalbard Global Seed Vault), που βρίσκεται 1.300 χιλιόμετρα πέρα από τον Αρκτικό Κύκλο στη Νορβηγία. Αυτή η τεράστια, ασφαλής εγκατάσταση, που άνοιξε το 2008, έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει τη γενετική ποικιλομορφία των φυτών από τις απειλές που θέτουν η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές και οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Τοποθετημένο σε ένα πρώην ανθρακωρυχείο, το Seed Vault επωφελείται από το κρύο, ξηρό μόνιμο πάγο, το οποίο προσφέρει ένα ιδανικό περιβάλλον για τη διατήρηση των σπόρων σε αδράνεια για παρατεταμένες περιόδους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το απομακρυσμένο νορβηγικό νησί της Αρκτικής θα παραλάβει περισσότερα από 14.000 νέα δείγματα σήμερα, Τρίτη 25 Φεβρουαρίου, δήλωσε ο θεματοφύλακας της εγκατάστασης, σύμφωνα με το Reuters.
Αυτή η παγκόσμια τράπεζα σπόρων φιλοξενεί πάνω από 1,3 εκατομμύρια δείγματα σπόρων, που αντιπροσωπεύουν 6.297 διαφορετικά είδη καλλιεργειών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται βασικές καλλιέργειες τροφίμων, όπως φασόλια, σιτάρι και ρύζι, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια προμήθεια τροφίμων. Η εγκατάσταση δημιουργήθηκε ως απάντηση στην ανησυχητική απώλεια ποικιλιών καλλιεργειών παγκοσμίως, καθώς από τη δεκαετία του 1900, πάνω από το 75% των παγκόσμιων εγχώριων ποικιλιών λαχανικών έχουν χαθεί οριστικά λόγω των μονοκαλλιεργητικών πρακτικών. Η μονοκαλλιέργεια, η οποία περιλαμβάνει την καλλιέργεια ενός μόνο είδους καλλιέργειας κάθε φορά, έχει συμβάλει σημαντικά σε αυτή τη μείωση της βιοποικιλότητας.
Η σημασία της τράπεζας σπόρων
Για την καταπολέμηση αυτής της απώλειας, τράπεζες σπόρων όπως το Σβάλμπαρντ αποθηκεύουν και προστατεύουν σπόρους από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων και αρχαίων ποικιλιών καλλιεργειών. Σύμφωνα με το euronews, το 2024, το Θησαυροφυλάκιο Σπόρων δέχθηκε αριθμό ρεκόρ καταθέσεων σπόρων, με 61 τράπεζες γονιδίων από διάφορες χώρες να συνεισφέρουν 64.331 δείγματα σπόρων. Αυτό περιλαμβάνει 21 τράπεζες γονιδίων που έκαναν για πρώτη φορά καταθέσεις στο Σβάλμπαρντ, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο στην ιστορία του Θησαυρού Σπόρων. Οι δράσεις αυτές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης, παγκόσμιας προσπάθειας για τη διαφύλαξη της ποικιλότητας των φυτών, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια ενόψει των μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών και των απρόβλεπτων καιρικών συνθηκών.
Η σημασία των τραπεζών σπόρων όπως το Svalbard έγκειται στην ικανότητά τους να λειτουργούν ως εφεδρικές τράπεζες σπόρων για τις εθνικές και περιφερειακές τράπεζες σπόρων. Αποθηκεύοντας σπόρους σε μια ασφαλή, παγκόσμια τοποθεσία, το Θησαυροφυλάκιο Σπόρων διασφαλίζει ότι, εάν άλλες συλλογές σπόρων καταστραφούν ή διακυβευθούν, το γενετικό τους υλικό μπορεί να αποκατασταθεί. Αυτό το εφεδρικό υλικό είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της γενετικής ποικιλομορφίας, η οποία είναι απαραίτητη για την προσαρμογή των καλλιεργειών σε νέες συνθήκες καλλιέργειας ή κλίματα στο μέλλον. Όπως εξηγεί ο Åsmund Asdal, συντονιστής του Seed Vault, καμία χώρα ή ήπειρος δεν είναι απολύτως αυτάρκης σε φυτογενετική ποικιλομορφία, καθιστώντας τη διεθνή συνεργασία απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη επισιτιστική ασφάλεια.
Παρά τις πολιτικές εντάσεις και συγκρούσεις που πλήττουν πολλά μέρη του κόσμου, η συνεργασία για τη διατήρηση των σπόρων παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη. Οι χώρες συνεχίζουν να στέλνουν τους σπόρους τους στο Σβάλμπαρντ, γνωρίζοντας ότι η ασφάλεια της εγκατάστασης και η διεθνής συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ποικιλότητας των φυτών και την εξασφάλιση ενός σταθερού εφοδιασμού τροφίμων για τις μελλοντικές γενιές.
Διαβάστε ακόμη
