Η ετήσια παράδοση της τοποθέτησης χριστουγεννιάτικων δέντρων παραμένει ζωντανή σε πολλές χώρες. Στις ΗΠΑ πωλούνται περίπου 25-30 εκατομμύρια χριστουγεννιάτικα δέντρα κάθε χρόνο, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο ο αριθμός ξεπερνά τα 8 εκατομμύρια. Ωστόσο, η συζήτηση για το ποιο δέντρο –αληθινό ή πλαστικό– είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον είναι πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται αρχικά.
Τα αληθινά χριστουγεννιάτικα δέντρα καλλιεργούνται σε εκτάσεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά. Οι φυτείες τους, ωστόσο, συχνά στηρίζουν την τοπική οικονομία και διατηρούν τη γη σε αγροτική χρήση. Σε μια εποχή που η απώλεια βιοποικιλότητας και η κλιματική αλλαγή βρίσκονται στο επίκεντρο, η διατήρηση δασικών εκτάσεων παίζει σημαντικό ρόλο. Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, ενώ δεν επηρεάζουν σημαντικά τον κύκλο του άνθρακα, αποτελούν έναν ενδιαφέροντα τομέα εξέτασης. Πολλοί άνθρωποι σχετίζονται προσωπικά με αυτά, ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο δασικό προϊόν.
Προστασία της βιοποικιλότητας
Οι φυτείες χριστουγεννιάτικων δέντρων, ειδικά σε περιοχές εντατικής γεωργίας, μπορεί να λειτουργήσουν ως καταφύγια για την τοπική πανίδα. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ανοικτές δομές των φυτειών προάγουν την ποικιλομορφία των ειδών, ενώ παρέχουν ευκαιρίες φωλεοποίησης για τα αγροτικά πτηνά.
Για παράδειγμα, έρευνα στη Γερμανία (2022) κατέληξε ότι οι φυτείες ενισχύουν την παρουσία πτηνών σε γεωργικές περιοχές, ενώ μια παλαιότερη μελέτη στο Βέλγιο (2019) διαπίστωσε αυξημένη ποικιλία σκαθαριών – ακόμη και απειλούμενων ειδών – στις φυτείες αυτές.
Τα πλαστικά δέντρα παρουσιάζουν σημαντικό αποτύπωμα άνθρακα, κυρίως λόγω του PVC που χρησιμοποιείται στην κατασκευή τους. Ένα πλαστικό δέντρο δύο μέτρων παράγει περίπου 40 κιλά εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, καθιστώντας απαραίτητη την επαναχρησιμοποίησή του για περισσότερα από 10 χρόνια, ώστε να εξισορροπηθεί το περιβαλλοντικό του κόστος.
Αντίθετα, τα αληθινά δέντρα έχουν μικρότερο αποτύπωμα, το οποίο εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο απόρριψής τους μετά τις γιορτές. Το χειρότερο σενάριο είναι η απόρριψη σε χωματερές, όπου οι αναερόβιες συνθήκες παράγουν μεθάνιο – ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου. Η καύση ή η κομποστοποίηση είναι πιο βιώσιμες λύσεις, με την τελευταία να επιστρέφει τα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος.
H πιο «πράσινη» επιλογή
Η επιλογή του πιο οικολογικού χριστουγεννιάτικου δέντρου εξαρτάται από τις συνθήκες και τις συνήθειες του καθενός. Τα αληθινά δέντρα αποτελούν καλύτερη επιλογή αν καλλιεργούνται και απορρίπτονται σωστά, καθώς υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα και έχουν μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα. Από την άλλη, τα πλαστικά δέντρα μπορούν να είναι βιώσιμα μόνο αν επαναχρησιμοποιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Για πραγματικά «πράσινα» Χριστούγεννα, οι καταναλωτές μπορούν να επιλέξουν δέντρα από τοπικές φυτείες ή να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις, όπως ενοικίαση ζωντανών δέντρων, που επιστρέφονται στη φύση μετά τις γιορτές.
