Το νέο ντοκιμαντέρ του Netflix «Buy Now! The Shopping Conspiracy» ρίχνει φως στη μαζική παγκόσμια κρίση υπερκαταναλωτισμού που τροφοδοτείται από τις διαδικτυακές αγορές. Ειδικότερα, η ταινία εμβαθύνει στο πώς οι επιθετικές τεχνικές μάρκετινγκ που χρησιμοποιούνται από μεγάλες επώνυμες μάρκες συμβάλλουν στην υπερκατανάλωση, με αποτέλεσμα την τεράστια σπατάλη, την τροφοδότηση της κλιματικής αλλαγής, τη ρύπανση από πλαστικά και άλλα σοβαρά περιβαλλοντικά ζητήματα. Το ντοκιμαντέρ αποτελεί έκκληση για δράση, προτρέποντας τους θεατές να επανεξετάσουν τις αγοραστικές τους συνήθειες, ειδικά κατά τη διάρκεια παγκόσμιων εμπορικών εκδηλώσεων, όπως η επερχόμενη Black Friday.
Καταναλωτές συμμετέχουν στις αγορές της Black Friday σε εμπορικό κέντρο στο Μαϊάμι ©EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH/ Φωτογραφία αρχείου
Όπως αναφέρει το Bloomberg, ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Νικ Στέισι (Nic Stacey) επισημαίνει ότι κάθε χρόνο, αγοράζουμε και σπαταλάμε περισσότερα από την προηγούμενη χρονιά, ένας κύκλος που προφανώς δεν είναι βιώσιμος. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να το κάνουμε αυτό», λέει χαρακτηριστικά. Για να μεταφέρει αυτό το μήνυμα, η ταινία χρησιμοποιεί ελκυστικά κινούμενα σχέδια και γραφικά, με λαμπτήρες που μιλούν και αθλητικά παπούτσια, καθώς και εξωφρενικές απεικονίσεις αστικών τοπίων που κατακλύζονται από προϊόντα. Η ταινία περιλαμβάνει επίσης συνεντεύξεις με πρώην υπαλλήλους μεγάλων εταιρειών όπως η Unilever και η Amazon, οι οποίοι μοιράζονται τις προσωπικές τους αποκαλύψεις για το πώς η εργασία τους συνέβαλε στην αυξανόμενη κουλτούρα υπερκατανάλωσης.
Η δύναμη της Amazon και των ηλεκτρονικών αγορών
Ένα από τα κεντρικά σημεία του ντοκιμαντέρ είναι o κολοσσός Amazon, ο οποίος έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης αγοραστικής εμπειρίας. Η πρώην σχεδιάστρια της Amazon Μάρεν Κόστα (Maren Costa), η οποία έχασε τη δουλειά της αφού οργάνωσε εσωτερικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για το πώς η καινοτομία της εταιρείας τροφοδότησε την κατανάλωση. Ο Στέισι υπογραμμίζει πώς το λογιστικό μοντέλο της Amazon – που υπόσχεται γρήγορες παραδόσεις- έχει κάνει τα ψώνια πιο βολικά, αλλά οδήγησε επίσης σε μια μη βιώσιμη έξαρση της κατανάλωσης.
Μια σημαντική πρόκληση για την αντιμετώπιση της υπερκατανάλωσης είναι να γίνουν οι αφηρημένοι αριθμοί που σχετίζονται με τη ρύπανση πιο απτοί για τους θεατές. Ο Στέισι το αντιμετωπίζει αυτό με τη χρήση ισχυρών οπτικοποιήσεων. Για παράδειγμα, η ταινία απεικονίζει ότι 2,5 εκατομμύρια παπούτσια παράγονται κάθε ώρα και δείχνει πώς θα έμοιαζε αυτό σε έναν δρόμο της Νέας Υόρκης. Κάνοντας αυτά τα στατιστικά στοιχεία πιο κατανοητά, ο Στέισι ελπίζει ότι οι θεατές θα μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των καταναλωτικών τους συνηθειών και θα ευαισθητοποιηθούν.
Προετοιμασία σε κέντρο εφοδιασμού της Amazon στη Γερμανία ενόψει Black Friday © EPA/CHRISTOPHER NEUNDORF
Το πρόβλημα των δωρεών και της γρήγορης μόδας
Το ντοκιμαντέρ ασχολείται επίσης με το ζήτημα της δωρεάς αντικειμένων, ιδίως στη βιομηχανία της γρήγορης μόδας (fast fashion). Πολλοί καταναλωτές δωρίζουν ανεπιθύμητα ρούχα, πιστεύοντας ότι θα επαναχρησιμοποιηθούν, αλλά στην πραγματικότητα, η πλειονότητα αυτών των ειδών καταλήγει σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Γκάνα, όπου συχνά δεν μπορούν να επισκευαστούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν. Ο Στέισι τονίζει ότι η ευθύνη ανήκει τελικά στις μάρκες που παράγουν αυτά τα προϊόντα, καθώς τα κακοφτιαγμένα ρούχα, εκ κατασκευής, δεν μπορούν να ανακυκλωθούν ή να αποκτήσουν μια δεύτερη ζωή. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας για τις εταιρείες να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων τους για να μειώσουν τα απόβλητα.
Καταναλωτές περνούν δίπλα από μια διαφήμιση της Black Friday σε εμπορικό δρόμο στο κέντρο του Άμστερνταμ © EPA/RAMON VAN FLYMEN
Συμβουλές για βιώσιμες αγορές
Ενόψει της Black Friday, o Στέισι προσφέρει ορισμένες συμβουλές για τους καταναλωτές που επιθυμούν να κάνουν πιο βιώσιμες επιλογές. Προτείνει ότι όταν σκέφτονται να κάνουν μια αγορά, τα άτομα θα πρέπει πρώτα να αναζητήσουν μεταχειρισμένες εναλλακτικές λύσεις. Επιπλέον, συνιστά να κάνει κανείς μια παύση πριν πατήσει το κουμπί για «αγορά», ειδικά αν η επιθυμία για το αντικείμενο είναι πρόσφατη ή επηρεάζεται από το μάρκετινγκ. Αυτή η απλή πράξη περισυλλογής μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποφύγουν τις παρορμητικές αγορές και τις περιττές αγορές, και να συμβάλλουν ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος.
Διαβάστε ακόμη
