Η κλιματική αλλαγή απειλεί ολοένα και περισσότερο τον παγκόσμιο εφοδιασμό τροφίμων και θέτει σε κίνδυνο παραδοσιακά πιάτα που αποτελούν κεντρικό στοιχείο της εθνικής γαστρονομικής ταυτότητας κάθε χώρας. Η κρίση αυτή δεν απειλεί μόνο την επάρκεια τροφίμων παγκοσμίως, αλλά και τη διατήρηση τοπικών προϊόντων, τα οποία απειλούνται λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας και των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Βασικά συστατικά σε κίνδυνο
Βασικές καλλιέργειες όπως το σιτάρι, το ρύζι και τα θαλασσινά αντιμετωπίζουν ήδη σημαντικές διαταραχές από ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες, καύσωνες και πλημμύρες. Για παράδειγμα, οι Βέλγοι καλλιεργητές πατάτας αγωνίζονται με πλημμύρες που καθυστερούν τις συγκομιδές, επηρεάζοντας την παραγωγή των διάσημων frites (πατάτες τηγανιτές). Οι κλιματικές προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2050, η παγκόσμια παραγωγή πατάτας θα μπορούσε να μειωθεί κατά 9%, επηρεάζοντας σοβαρά τις περιοχές που είναι γνωστές για τα πιάτα με βάση την πατάτα.
Ομοίως, η μουστάρδα Ντιζόν, βασικό συστατικό της γαλλικής κουζίνας, αντιμετωπίζει σημαντικές ελλείψεις. Η κύρια πηγή των σπόρων μουστάρδας, ο Καναδάς, βίωσε σοβαρές ξηρασίες που αποδεκάτισαν τις καλλιέργειες. Η πολλαπλή επίδραση προκάλεσε αύξηση των τιμών και περιορισμένη προσφορά στα γαλλικά σούπερ μάρκετ.
Απειλείται η παραγωγή μυδιών στην Ελλάδα
Η παραγωγή θαλασσινών απειλείται, επίσης, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι Έλληνες καλλιεργητές μυδιών στον Θερμαϊκό Κόλπο ανέφεραν πτώση της συγκομιδής κατά 90% μετά τις υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ στη θάλασσα τον Ιούλιο, με σημαντικές επιπτώσεις στα τοπικά πιάτα όπως τα μύδια σαγανάκι, σύμφωνα με το euronews. Ομοίως, το εμβληματικό gravlax (παστεριωμένος σολομός) της Νορβηγίας αντιμετωπίζει απειλές από τα θερμότερα νερά και τους αυξημένους πληθυσμούς μεδουσών, μειώνοντας τον αριθμό των σολομών και επηρεάζοντας τη σκανδιναβική κουζίνα.
Στην Ολλανδία, το μέλλον του δημοφιλούς τυριού Gouda είναι αβέβαιο. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι συχνές πλημμύρες επηρεάζουν την περιοχή Gouda που βρίσκεται σε χαμηλό υψόμετρο, θέτοντας σε κίνδυνο τη συνέχιση της παραγωγής τυριού εκεί. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι μέσα σε έναν αιώνα, το τυρί Gouda μπορεί να μην προέρχεται πλέον από την παραδοσιακή του περιοχή, αλλοιώνοντας την ιδιαίτερη γεύση και υφή του.
Οι λευκές τρούφες της Ιταλίας, που συχνά αποκαλούνται «ο χρυσός της Ιταλίας», είναι ένα άλλο είδος πολυτελούς διατροφής που κινδυνεύει. Αυτές οι τρούφες ευδοκιμούν σε συγκεκριμένα, υγρά περιβάλλοντα, αλλά η κλιματική αλλαγή μειώνει τα φυσικά τους ενδιαιτήματα μέσω της ξηρασίας, των απότομων αλλαγών της θερμοκρασίας και της αποψίλωσης των δασών.
Το χούμους στην Τουρκία
Στην Τουρκία, τα ρεβίθια είναι βασικό συστατικό για παραδοσιακούς μεζέδες όπως το χούμους, όμως η κλιματική αλλαγή τα απειλεί σοβαρά. Οι ερευνητές από τους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Kew αναγνωρίζουν την ξηρασία ως τη μεγαλύτερη πρόκληση για την καλλιέργεια ρεβιθιών. Λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών και των ακανόνιστων βροχοπτώσεων, οι παγκόσμιες αποδόσεις των ρεβιθιών αναμένεται να μειωθούν έως και 50%. Επιπλέον, τα ρεβίθια έχουν χάσει μεγάλο μέρος της γενετικής τους ποικιλότητας κατά τα τελευταία 10.000 χρόνια, κάτι που τα καθιστά πιο ευάλωτα σε ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως οι πλημμύρες και οι ξηρασίες. Αυτή η περιορισμένη ανθεκτικότητα δυσκολεύει τους αγρότες να διατηρήσουν την παραγωγή, θέτοντας σε κίνδυνο ένα παραδοσιακό πιάτο της τουρκικής κουζίνας.
Κρίση του ελαιόλαδου στην Ισπανία
Η Ισπανία, ο μεγαλύτερος παραγωγός ελαιόλαδου στον κόσμο, αντιμετωπίζει επίσης προκλήσεις που οφείλονται στο κλίμα. Το χαρακτηριστικό ελαιόλαδο της χώρας αποτελεί ζωτικό συστατικό σε πολλά παραδοσιακά πιάτα, όπως το allioli από τη Βαλένθια και το gambas al ajillo από την Ανδαλουσία. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι μέσες ανοιξιάτικες θερμοκρασίες αυξήθηκαν έως και 4°C πάνω από το κανονικό, σε συνδυασμό με συνεχείς ξηρασίες. Αυτές οι δυσμενείς συνθήκες οδήγησαν σε εντυπωσιακή μείωση της παραγωγής ελαιόλαδου κατά 50% το 2022. Αν και οι ισπανικές γεωργικές αρχές ήλπιζαν σε ανάκαμψη, οι σοβαρές πλημμύρες των τελευταίων μηνών ενδέχεται να δυσχεράνουν περαιτέρω τη φετινή συγκομιδή.
Μελλοντικές προσαρμογές στην παραγωγή τροφίμων
Παρά τις απώλειες αυτές, σε ορισμένες περιοχές μπορεί να παρατηρηθούν αλλαγές στη βιωσιμότητα των καλλιεργειών. Για παράδειγμα, καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία είναι όλο και πιο κατάλληλες για την καλλιέργεια οινοποιήσιμων σταφυλιών, προσφέροντας νέες ευκαιρίες για τις τοπικές βιομηχανίες οίνου. Στις ΗΠΑ, η παραγωγή φιστικιών επεκτείνεται, καθώς αυτά τα δέντρα είναι πιο ανθεκτικά στην ξηρασία από τις παραδοσιακές καλλιέργειες αμυγδάλων. Αυτές οι προσαρμογές ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν τα τοπικά γεωργικά τοπία αλλά και να μεταβάλουν τα παραδοσιακά συστήματα διατροφής.
Διαβάστε ακόμη
