Το νερό είναι το αγαθό που αυτή τη στιγμή μας λείπει, αλλά ταυτόχρονα μας «πνίγει». Οι πλημμύρες στη Βαλένθια έφεραν εκ νέου στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων για την κλιματική κρίση, η οποία επελαύνει με ραγδαία ταχύτητα. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, ανέφερε στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΕ ότι η κλιματική κρίση αποτελεί το μεγάλο στοίχημα των επόμενων δεκαετιών, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε σε τέσσερα επίπεδα: πλημμύρες, καύσωνες και ερημοποίηση, λειψυδρία και πυρκαγιές.
Η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανή αύξηση της συχνότητας ακραίων φαινομένων, όπως οι φονικές πλημμύρες στη Βαλένθια. Οι αυξημένες θερμοκρασίες των θαλασσών τα τελευταία χρόνια, ειδικά στη Μεσόγειο, προκαλούν έντονη αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή. Η εικόνα από την Ισπανία —με τον τεράστιο όγκο νερού που σχεδόν βύθισε την πόλη και τις εκατοντάδες ανθρώπινες απώλειες— έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την εικόνα μιας «διψασμένης» Ευρώπης.
Η ανθρωπότητα καλείται τώρα να δράσει με μεγαλύτερη τόλμη, διαφορετικά η παγκόσμια κρίση του νερού θα επιφέρει καταστροφικές συνέπειες στις οικονομίες. Ενδεικτικά, η κρίση αυτή απειλεί πάνω από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, ενώ οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι μέχρι το 2050 η παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να σημειώσει απώλεια ΑΕΠ της τάξης του 8%, με τις απώλειες να φτάνουν το 15% σε χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Σύμφωνα με τον υπουργό του ΥΠΕΝ, η Ευρώπη, ο πλανήτης και η χώρα μας δεν έχουν διαθέσει τους απαραίτητους πόρους για τα φαινόμενα που θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Οι εξαιρετικά φιλόδοξοι στόχοι της πράσινης μετάβασης έχουν ήδη απορροφήσει σημαντικά κονδύλια και, όπως φαίνεται, θα απαιτήσουν ακόμα περισσότερους πόρους μεταγενέστερα. Ωστόσο, δεν υπάρχει σοβαρός ευρωπαϊκός σχεδιασμός για την αντιμετώπιση των ακραίων αυτών φαινομένων που έπονται.
Όπως μάλιστα σχολίασε, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες έχουν θέσει αυστηρά όρια στις δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων και των κονδυλίων του εθνικού προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. «Όταν θα συμβαίνουν καταστροφές, όπως αυτές στη Βαλένθια (με κόστος 11 δισεκατομμύρια ευρώ για τους Ισπανούς) ή η κακοκαιρία Daniel (με κόστος 2 δισεκατομμύρια ευρώ για εμάς), το κράτος θα αναζητά πόρους από διάφορες πηγές για να ανταποκριθεί στην αποκατάσταση των ζημιών».
Μέχρι 1 δισ. θα φτάσει το «κόστος» της λειψυδρίας στην Αττική
Ο Θόδωρος Σκυλακάκης παραδέχτηκε πως η κλιματική αλλαγή είναι πλέον αναπόφευκτη για τα επόμενα 30-40 χρόνια, ενώ αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της γενιάς μας, απαιτώντας ρεαλισμό, σύνεση και αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπισή της. «Η λειψυδρία και οι πλημμύρες είναι βέβαιο πως θα αποτελέσουν τεράστια προβλήματα στο άμεσο μέλλον. Η λειψυδρία δεν θα είναι εξίσου έντονη παντού· σε ορισμένες περιοχές θα είναι ιδιαίτερα σοβαρή, ενώ σε άλλες, όπως η Δυτική Ελλάδα, ευελπιστούμε ότι δεν θα έχει τόσο έντονα χαρακτηριστικά», ανέφερε ο υπουργός. Η καταστροφική χρήση της γης από τον άνθρωπο, καθώς και η κακή διαχείριση των υδάτινων πόρων μας έφεραν αντιμέτωπους με αυτό στοίχημα. Μάλιστα, επεσήμανε πως μόνο στην Αττική οι επενδύσεις για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας εκτιμώνται μεταξύ 700 εκατομμυρίων και 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Ο υπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στο ζήτημα των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και τη διαχείριση της λειψυδρίας, εστιάζοντας στις οικονομικές δυσκολίες και τις απαιτούμενες επενδύσεις για τη βιωσιμότητά τους. Λόγω της δημοσιονομικής δυσπραγίας που εντείνεται από την κλιματική κρίση και τις απαιτήσεις της πράσινης μετάβασης, οι ΔΕΥΑ αντιμετωπίζουν προκλήσεις στη χρηματοδότηση. Οι δημοσιονομικοί κανόνες και οι περιορισμοί δαπανών που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιουργούν επιπλέον εμπόδια στις επενδύσεις τους. Παρά ταύτα, σημείωσε ότι είναι εφικτές μακροχρόνιες, αποτελεσματικές επενδύσεις που δεν θα επηρεάσουν την τιμολόγηση του νερού, αν δοθεί έμφαση σε έργα υψηλής απόδοσης. Για να καταστούν οι ΔΕΥΑ πιο αποδοτικές καλό θα ήταν να στραφούν όπως είπε στην αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης και τη μείωση των διαρροών. Για παράδειγμα, με την εγκατάσταση νέων δικτύων μειώνονται σημαντικά οι απώλειες νερού, γεγονός που συνεπάγεται μείωση του πραγματικού κόστους του νερού.
Αγκάθι στη λειτουργία τους παραμένει όπως επανέλαβε ο υπουργός το γεγονός πως οι περισσότερες ΔΕΥΑ, εξαιρουμένων ίσως δύο ή τριών, δεν μπορούν να δανειστούν από την αγορά. Αν και υπάρχει το Ταμείο Παρακαταθηκών, το οποίο ο ίδιος ο Σκυλακάκης είχε διευθύνει, ανέφερε ότι έχει περιορισμένη δυνατότητα να χορηγεί νέα δάνεια, διότι οι καταθέσεις του θεωρούνται κρατικές και, επομένως, δεν μπορούν να αυξηθούν. Μία λύση θα ήταν να εξασφαλιστεί δανεισμός από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, οι επενδύσεις ύδρευσης και αποχέτευσης μέσω του ΕΣΠΑ ανέρχονται σε μόλις 500 εκατομμύρια ευρώ για τα επόμενα επτά χρόνια. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει διαθέσει 80 εκατομμύρια ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για να στηρίξει την τοπική λειψυδρία, με έμφαση σε περιοχές υψηλής ανάγκης, όπως τα νησιά και τμήματα της Πελοποννήσου. Παράλληλα, ο Θ. Σκυλακάκης θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να εξασφαλιστούν οργανισμοί αρκετού μεγέθους και ανθεκτικότητας, ώστε να μπορούν να αντλούν δάνεια και να πραγματοποιούν τα αναγκαία έργα στο μέλλον. Υπογράμμισε ότι πρέπει να δημιουργηθούν ΔΕΥΑ με υγιή οικονομική βάση, οι οποίες θα μπορούν να διαχειρίζονται τα έσοδα και τις προσλήψεις τους χωρίς εξάρτηση από τον κυβερνητικό σχεδιασμό προσλήψεων, γι’ αυτό και βρισκόμαστε ενόψει μία μεταρρύθμισης.
«Δεν υπάρχει πρόθεση επέκτασης της ΕΥΔΑΠ ή της ΕΥΑΘ πέρα από τις περιοχές τους, χωρίς τη βούληση των τοπικών δήμων. Η ΕΥΔΑΠ επικεντρώνεται στις μεγάλες προκλήσεις ύδρευσης της Αττικής, και η επέκτασή της προϋποθέτει την επιθυμία των δήμων». Κατά τον Υπουργό, μία ουσιώδης προϋπόθεση για βιώσιμες ΔΕΥΑ είναι η διασφάλιση επαρκούς είσπραξης των εσόδων. «Χωρίς μια ομοιόμορφη και επαρκή είσπραξη, είναι δύσκολο να γίνονται οι απαραίτητες προσλήψεις και να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων», ανέφερε. Ο κ. Σκυλακάκης κατέληξε ότι κάθε μεταρρύθμιση θα πρέπει να διασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο αποτελεσματικότητας στις υπηρεσίες που παρέχουν οι ΔΕΥΑ, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες ανάγκες ύδρευσης και αποχέτευσης που θέτει η κλιματική κρίση.
Διαβάστε ακόμη
