Η λειψυδρία «έφτασε» πλέον στη γειτονιά μας, αφού Ελλάδα συνεχίζει να «στεγνώνει». Η ΕΥΔΑΠ προχωρώντας το στρατηγικό της σχέδιο για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχει ρίξει στην πρώτη γραμμή της μάχης τις γεωτρήσεις, τις αφαλατώσεις, τη μεταφορά νερού στην Αττική από τη λίμνη Κρεμαστών, μέσω της ένωσής της με τους ταμιευτήρες του Ευήνου και του Μόρνου, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr εξετάζεται και την τοποθέτηση φραγμάτων σε ορισμένα νησιά. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν στο τραπέζι. Ο Μόρνος, με τη στάθμη του να υποχωρεί δραματικά, αποκαλύπτει την ανησυχητική αλήθεια: ακόμη και η πρωτεύουσα της χώρας κινδυνεύει σύντομα από έλλειψη νερού. Η κάποτε εύφορη γη της Νάξου, που τώρα διψά, έχει χάσει μέρος της παραγωγικής της δύναμης, ενώ τα σημάδια της ξηρασίας είναι εμφανή παντού. Πέραν από τα παρατεταμένα φαινόμενα ανομβρίας, λόγω της κλιματικής κρίσης, η Ελλάδα πρέπει να λάβει μέτρα για το «γερασμένο» δίκτυο υδροδότησης.
Υπό την απειλή της λειψυδρίας, προχωρούν έργα της ΕΥΔΑΠ αξίας 400 εκατ. ευρώ εντός της 5ετίας για τη βέλτιστη διαχείριση ενός δικτύου που ο μέσος όρος ηλικίας του είναι τα 60 χρόνια. «Στην Αττική χάνουμε περίπου 15% νερό. Ο πανευρωπαϊκός μέσος όρος είναι λίγο πάνω από 20%, σε περίοδο ανομβρίας, όμως δεν υπάρχουν περιθώρια. Το πραγματικό πρόβλημα παρατηρείται στα νησιά. Εκεί οι απώλειες νερού αγγίζουν το 50%, γεγονός που οφείλεται ακριβώς στα παλαιωμένα δίκτυα και στην περιορισμένη τεχνογνωσία. Στην Ελλάδα, ειδικά στα νησιά, οι τοπικές αρχές συχνά δίνουν προτεραιότητα σε άλλες επενδύσεις, αντί για την αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης. Δεν είναι θελκτικές επενδύσεις», αναφέρουν πηγές με γνώση του θέματος στο energygame.gr.
Απάντηση στη λειψυδρία οι γεωτρήσεις
Οι συμπληρωματικές «πηγές», όπως οι γεωτρήσεις της Μαυροσουβάλας, βόρεια της Πάρνηθας έρχονται και λειτουργούν πυροσβεστικά, η κάλυψη των απωλειών νερού ανέρχεται σε 35%. Όπως εξηγούν πηγές, ενώ η Αθήνα χρειάζεται περίπου 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως, από τις βροχοπτώσεις λαμβάνονται μόλις 175 εκατομμύρια, δημιουργώντας έλλειμμα 225 εκατομμυρίων κυβικών, από τα οποία σχεδόν 75 εκατομμύρια καλύπτονται από γεωτρήσεις. Οι ταμιευτήρες υπό κανονικές συνθήκες είναι σχεδόν 1 εκατ. κυβικά. Τώρα που πέφτει κατά 200 εκατ. και πλέον κυβικά τον χρόνο, είμαστε πλέον στα 600 εκατ. Με τις γεωτρήσεις που έχουν τεθεί σε λειτουργία καλύπτεται ένα μέρος των απωλειών και εφόσον οι κλιματικές συνθήκες παραμείνουν ως έχει παρατείνεται το διάστημα που θα έχουμε νερό. Χωρίς τις γεωτρήσεις θα είχαμε νερό για τα επόμενα σχεδόν 3 χρόνια, με τις γεωτρήσεις κερδίζουμε 1 με 1,5 έτος». Οι γεωτρήσεις δεν θα είναι για πάντα, ωστόσο πηγές με γνώση του θέματος υποστηρίζουν πως υπάρχουν υπόγεια ύδατα, τα οποία δεν είχαν χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια. Ωστόσο, δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια οι διαθέσιμοι υδάτινοι πόροι.
Μιλώντας χθες στο 8ο συνέδριο βιωσιμότητας για τη ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο του Economist μίλησε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης ανέφερε ότι πρέπει να δούμε τα ζητήματα της προσφοράς και της ζήτησης η οποία, όπως είπε, βρίσκεται σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία, καθώς όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία, ανεβαίνει η ζήτηση, άρα οι ταμιευτήρες μας αδειάζουν πολύ πιο γρήγορα από άλλες περιόδους. Παράλληλα, πρόσθεσε ότι πρέπει να δούμε πώς θα διαμορφώσουμε τη ζήτηση, και να εξετάσουμε κίνητρα που μπορούν να δοθούν, ενδεχομένως αντίστοιχα με το «Εξοικονομώ» στην ενέργεια. «Πρέπει να δοθούν κίνητρα για την εξοικονόμηση νερού και τον περιορισμό της κατανάλωσης». Το θέμα αναφορικά με την πτώση των ταμιευτήρων παραμένει αρκετά κρίσιμο. Άνθρωποι της αγοράς δήλωσαν σε αυτό το πλαίσιο ότι η κατανάλωση κορυφώθηκε τον Ιούνιο (ένα συν 12%). Από τον Ιούνιο και μετά είδαμε σημαντική πτώση στον ρυθμό αύξησης, αλλά η κατανάλωση παρέμεινε υψηλή γεγονός που δημιουργεί μία διττή πρόκληση. Έχουμε και μειωμένη εισροή, διότι δεν βρέχει – πολλώ μάλλω δε χιόνισε τον χειμώνα, αλλά έχουμε και αυξημένη κατανάλωση, λόγω των κλιματικών συνθηκών.
Η λύση των Κρεμαστών
Σε προτεραιότητα έχει τεθεί η αξιοποίηση του ταμιευτήρα των Κρεμαστών, ώστε να πάρουμε 1-2% του νερού από εκεί, ανέφερε ο κ. Σαχίνης, προκειμένου να συμπληρώσουμε τις ποσότητες υδάτων που απαιτούνται για το λεκανοπέδιο. Το πλέον αυτό φιλόδοξο έργο, στόχο έχει να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα ύδρευσης η Αττική για τουλάχιστον τριάντα χρόνια και προβλέπει τη μεταφορά νερού από τη λίμνη Κρεμαστών μέσω της ένωσής της με τους ταμιευτήρες του Ευήνου και του Μόρνου. «Επειδή η Αττική υδρεύεται από το σύστημα Ευήνου Μόρνου και το νερό έρχεται βαρυτικά, δεν απαιτείται άντληση. Συνεπώς, δεν έχει μεγάλο κόστος, αλλά δεν έχει και περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Πρόκειται για μία μεσοπρακροπρόθεσμη λύση η οποία αν δεν αντιμετωπίσει ζητήματα, αδειοδοτικά – περιβαλλοντικά ζητήματα μπορεί να υλοποιηθεί σε ένα χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών αν επιβεβαιωθεί το χείριστο σενάριο λειψυδρίας. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, μπορούμε να λειτουργήσουμε συνδυαστικά, ωστόσο προκρίνεται η περίπτωση αξιοποίησης μίας ποσότητας υδάτων από τον ταμιευτήρα των Κρεμαστών, όπου εισρέουν περί τα 3,5 δισ. κυβικά μέτρα νερό τον χρόνο, όταν οι υδατικές ανάγκες της πρωτεύουσας είναι περί τα 400 εκατ. κυβικά κατ’ έτος.
Επιπλέον, όπως είπε, εξετάζουμε το ζήτημα της αφαλάτωσης, η οποία ωστόσο έχει πολύ μεγάλο ενεργειακό κόστος. «Η επιλογή αφαλατώσεων είναι εναλλακτική λύση μια βιώσιμη στρατηγική, αλλά το κόστος της ενέργειας την καθιστά αμφίβολη, ενώ η Ελλάδα δεν έχει εμπειρία σε μεγάλης κλίμακας αφαλατώσεις. «Στρατηγικά η λύση είναι η θάλασσα». Η αφαλάτωση είναι μία λύση με προοπτικές, αλλά και δυσκολίες», λένε άνθρωποι με γνώση του θέματος. Στην εξίσωση για ορισμένα νησιά η ΕΥΔΑΠ έχει βάλει και τα φράγματα. «Τα φράγματα μπορεί να βοηθήσουν στην αποθήκευση νερού, αλλά μόνο όταν υπάρχουν επαρκείς βροχοπτώσεις. Σε ορισμένα νησιά, όμως οι βροχοπτώσεις είναι σχεδόν μηδενικές. Τα φράγματα βοηθούν ακόμα και στη διαχείριση έντονων φαινομένων βροχοπτώσεις, αλλά δεν είναι απλές λύσεις και κοστίζουν. Είναι πάντως μέσα στις λύσεις που εξετάζονται».
«Δεν υπάρχει μία λύση που θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα». Δεν πρέπει να αλλάξει ο σχεδιασμός ακόμα και αν πρόσκαιρα βρέξει, αφού τα φαινόμενα ανομβρίας ήρθαν για να μείνουν, λένε πηγές. Οι λύσεις στο πρόβλημα της υδροδότησης της Αττικής και των νησιών πρέπει να είναι πολυδιάστατες, συνδυάζοντας διαφορετικές τεχνολογίες και πρακτικές για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Διαβάστε ακόμη
