Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στις 2 Οκτωβρίου 2024 πως προτείνει να δοθεί παράταση 12 μηνών στην εφαρμογή του κανονισμού της για την αποψίλωση των δασών. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρει πως, εάν η πρόταση της Επιτροπής εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, τότε η νέα νομοθεσία θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τις 30 Δεκεμβρίου 2025 για τις μεγάλες εταιρείες και από τις 30 Ιουνίου 2026 για τις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις.

Συνεχίζοντας, η ανακοίνωση επισημαίνει πως «δεδομένου ότι όλα τα εργαλεία εφαρμογής είναι τεχνικά έτοιμα, οι επιπλέον 12 μήνες μπορούν να χρησιμεύσουν ως περίοδος σταδιακής εφαρμογής για τη διασφάλιση της ορθής και αποτελεσματικής εφαρμογής». Επιπλέον, η Επιτροπή έδωσε περαιτέρω επεξηγήσεις για τα ενδιαφερόμενα μέρη ως προς τον τρόπο εφαρμογής του κανονισμού, ενώ δεσμεύτηκε να διατηρήσει τη συνεργασία με όλους τους διεθνείς και εγχώριους εταίρους προκειμένου να επιτευχθεί η εφαρμογή του.

Υπενθυμίζεται πως ο κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ το 2023, έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι ένα σύνολο βασικών αγαθών που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ δεν θα συμβάλλει πλέον στην αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών στην ΕΕ και αλλού στον κόσμο. Ειδικότερα, ο κανονισμός καλύπτει το κακάο, τον καφέ, το φοινικέλαιο, τη σόγια, το ξύλο, το καουτσούκ, τα βοοειδή, τον ξυλάνθρακα και τα τυπωμένα προϊόντα χαρτιού.

Αρχικά, υπήρχε η πρόβλεψη να ξεκινήσει η εφαρμογή του στο τέλος του 2024. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει να καθυστερήσει κατά έναν χρόνο η εφαρμογή του κανονισμού, αφού αρκετοί παγκόσμιοι εταίροι είχαν επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την κατάσταση ετοιμότητάς τους, με πιο πρόσφατη περίσταση την εβδομάδα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Επιπλέον, η κατάσταση των προετοιμασιών μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών στην Ευρώπη είναι άνιση, αφού κάποια κράτη μέλη είναι περισσότερο προετοιμασμένα και άλλα λιγότερο ως προς τις αλλαγές που έρχονται.

Η αποψίλωση των δασών παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής και στην αύξηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Τα δάση λειτουργούν ως δεξαμενές άνθρακα. Μέσω της φωτοσύνθεσης, απορροφούν άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Όταν τα δάση αποψιλώνονται, τότε ο άνθρακας που είναι αποθηκευμένος σε αυτά επιστρέφει στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας περαιτέρω στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ταυτόχρονα, η αποψίλωση των δασών έχει ως συνέπεια να απορροφάται ολοένα και μικρότερη ποσότητα άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Αντιθέτως, η προστασία των δασών και η αποκατάστασή τους θα μπορούσε να συνεισφέρει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της απορρόφησης μεγαλύτερης ποσότητας άνθρακα.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους παρατηρείται εκτεταμένη αποψίλωση των δασών. Το συγκεκριμένο φαινόμενο παρατηρείται κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες χρειάζονται ολοένα και μεγαλύτερες εκτάσεις για να καλλιεργήσουν προϊόντα, τα οποία στη συνέχεια εξάγουν. Τέτοια προϊόντα είναι, για παράδειγμα, ο καφές, το κακάο, το φοινικέλαιο και η σόγια. Παράλληλα, οι αποψιλωμένες εκτάσεις χρησιμεύουν για την περαιτέρω ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε κάποιες χώρες. Πέραν της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, αλλά και της ανάγκης για ξυλεία, υπάρχουν παραδείγματα κρατών που αποψιλώνουν τα δάση τους, διότι θέλουν να αξιοποιήσουν τα ορυκτά καύσιμα που βρίσκονται στο υπέδαφός τους.

Μάλιστα, αυτό θέτει στο τραπέζι των «κλιματικών διαπραγματεύσεων» και μια άλλη πτυχή της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, ενόψει και της COP29, που θα διεξαχθεί τον Νοέμβριο στο Αζερμπαϊτζάν. Η πτυχή αυτή είναι η «αποζημίωση» των αναπτυσσόμενων κρατών ώστε να διατηρήσουν τα δάση τους ακέραια, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, και να μην τα αποψιλώσουν για να εκμεταλλευτούν τους ορυκτούς πόρους του υπεδάφους τους και για γεωργικούς ή κτηνοτροφικούς σκοπούς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα κράτους που εκφράζει αυτή τη νέα πτυχή είναι η Γουιάνα. Σύμφωνα με τους New York Times, το μικρό αυτό κράτος της Νότιας Αμερικής αποτελείται κατά 87% από τροπικά δάση. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί στο έδαφός του μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου, τα οποία εκμεταλλεύεται με ταχείς ρυθμούς η αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil, γεμίζοντας με χρήμα τα ταμεία της χώρας. Όπως αναφέρει το newsroom.gy, τον Νοέμβριο του 2022, στο πλαίσιο της COP27, η ΕΕ υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με τη Γουιάνα. Μέσω του εν λόγω μνημονίου, η Γουιάνα θα λάμβανε 5 εκατ. ευρώ για να βοηθήσει στη διατήρηση των δασών της. Η Μογγολία, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ουγκάντα και η Ζάμπια υπέγραψαν τότε παρόμοιες συνεργασίες. Ασφαλώς, 5 εκατομμύρια ευρώ δεν είναι αρκετά.

Η κυβέρνηση της Γουιάνας υποστηρίζει πως η χώρα θα έπρεπε να αποζημιώνεται για τις υπηρεσίες που παρέχει με το να διατηρεί και να προστατεύει τα δάση της, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της Γουιάνας, Δρ. Ιρφάαν Αλί (Irfaan Ali), σε παλαιότερες δηλώσεις του είχε τονίσει τα εξής: «Με εκτιμώμενη αποθήκευση 19,5 δισεκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα, η οικονομική αξία των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχουν τα δάση μας έχει εκτιμηθεί μεταξύ 40 και 54 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ ετησίως». Έτσι, όπως είχε επισημάνει και το energygame.gr, η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων και φτωχότερων κρατών για να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης θα είναι ένα από τα κεντρικά θέματα συζήτησης στην επερχόμενη COP29 στο Αζερμπαϊτζάν.

Διαβάστε ακόμη