Ο μέσος άνθρωπος μπορεί να αντέξει έως και δύο μήνες χωρίς τροφή, τρεις ημέρες χωρίς νερό, αλλά μόνο λίγα λεπτά χωρίς αέρα. Ο αναπνεύσιμος αέρας είναι απαραίτητος για τη ζωή. Ωστόσο, μια νέα ανάλυση διαπίστωσε ότι πέρυσι, μόνο 10 χώρες και το 9% των παγκόσμιων πόλεων είχαν ποιότητα αέρα που πληρούσε τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) για την επιβλαβή ρύπανση από μικροσωματίδια ή PM2,5, σύμφωνα με το Bloomberg.
Μερικά από τα μέρη που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Κεντρική και Νότια Ασία. Το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, η Ινδία, το Τατζικιστάν και η Μπουρκίνα Φάσο κατατάχθηκαν ως οι πέντε χώρες με τον πιο μολυσμένο αέρα το 2023, σταθμισμένες με βάση τον πληθυσμό, σύμφωνα με την έκθεση της IQAir, μιας ελβετικής εταιρείας τεχνολογίας για την ποιότητα του αέρα που συλλέγει δεδομένα από αισθητήρες αέρα σε όλο τον κόσμο. (Η έκθεση προειδοποιεί ωστόσο ότι η εικόνα στην υποσαχάρια Αφρική είναι ελλιπής, καθώς μόνο 24 από τις 54 χώρες είχαν επαρκή στοιχεία για να συμπεριληφθούν). Η Γαλλική Πολυνησία, ο Μαυρίκιος και η Ισλανδία είχαν τη μικρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οι πρωτεύουσες με τον χειρότερο αέρα ήταν το Νέο Δελχί, η Ντάκα του Μπαγκλαντές, η Ουαγκαντούγκου της Μπουρκίνα Φάσο, η Ντουσανμπέ του Τατζικιστάν και η Βαγδάτη, διαπίστωσε η IQAir. Οι πρωτεύουσες με τις χαμηλότερες συγκεντρώσεις PM2,5 βρίσκονταν κυρίως στην Ωκεανία, τη Σκανδιναβία και την Καραϊβική και περιλάμβαναν το Ουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας και το Χάμιλτον των Βερμούδων.
Η πηγή του PM2.5
Μία από τις πιο κοινές μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα PM2,5 «σκοτώνουν περισσότερους ανθρώπους από οποιονδήποτε άλλο ρύπο που υπάρχει εκεί έξω», δήλωσε η Γκλόρι Ντόλφιν Χάμμες, διευθύνουσα σύμβουλος του βορειοαμερικανικού τμήματος της IQAir, η οποία δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις για την παγκόσμια ποιότητα του αέρα από το 2017.
Οι πηγές της ρύπανσης των PM2.5 ποικίλλουν ευρέως, από τους κλιβάνους τούβλων στο Μπαγκλαντές έως τα ορυχεία στη Λατινική Αμερική. Αλλά η συντριπτική πηγή είναι η καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η ατμοσφαιρική ρύπανση σε εξωτερικούς χώρους, που προκαλείται κυρίως από τα PM2.5, ευθύνεται για τον πρόωρο θάνατο περισσότερων από 4 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Μια ξεχωριστή ανάλυση με επικεφαλής έναν ερευνητή του Ινστιτούτου Χημείας Μαξ Πλανκ στη Γερμανία διαπίστωσε ότι τα ορυκτά καύσιμα ευθύνονται για το 65% αυτών των θανάτων.
«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε για τα PM2,5 είναι ότι πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο μείγμα αερίων και σωματιδίων που αιωρούνται στον αέρα και ορίζονται από το μέγεθος», δήλωσε η Μισμπάθ Νταούντα, επίκουρος καθηγήτρια ισότητας της υγείας και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, η οποία δεν συμμετείχε στην ανάλυση του IQAir.
Οι Επιπτώσεις
Η ρύπανση από τα PM 2.5 συνδέεται με αυξημένα ποσοστά καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου και μπορεί να προκαλέσει αυτό που είναι γνωστό ως οξειδωτικό στρες – ουσιαστικά, στρες που καταστρέφει τα κύτταρα του σώματος ταχύτερα από ό,τι μπορούν να επιδιορθωθούν. Το οξειδωτικό στρες σχετίζεται με μια ποικιλία ασθενειών που κυμαίνονται από τη νόσο του Πάρκινσον έως τον καρκίνο. Πιο πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση σε PM2,5 μπορεί επίσης να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, «οπότε αυτό αποτελεί ανησυχία για τα μικρά παιδιά», δήλωσε η Νταούντα.
Οι επιπτώσεις αυτής της μορφής ρύπανσης ακόμη και σε μέτριες συγκεντρώσεις είναι τόσο σοβαρές ώστε το 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αυστηροποίησε τις συνιστώμενες κατευθυντήριες γραμμές του από 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο κατά μέσο όρο σε 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο σήμερα. Αλλά η IQAir διαπιστώνει ότι πολύ λίγες χώρες βρίσκονται κάτω από αυτό το όριο.
