Παρά το γεγονός ότι τα πράσινα ζητήματα και οι συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή βρίσκονται στο επίκεντρο της σημερινής πολιτικής ατζέντας με την διεξαγωγή της Συνόδου κορυφής στο Ντουμπάι (COP28) , οι οικολόγοι και τα πράσινα κόμματα χάνουν την δημοτικότητα τους στην Ευρώπη.
Η πορεία των πράσινων κομμάτων στην Ευρώπη
Σύμφωνα με το Economist, τα κόμματα που υπερασπίζονται περιβαλλοντικά ζητήματα εμφανίστηκαν στην Ευρώπη πριν από 40 χρόνια, μια παραλλαγή των κινημάτων της αντικουλτούρας του 1968. Μέχρι τη δεκαετία του 1990 οι Πράσινοι εγκατέλειψαν την προσήλωσή τους στον ειρηνισμό και την ανατροπή των οικονομιών της αγοράς. Βρήκαν το δρόμο τους προς τα εθνικά κοινοβούλια, κατακτώντας περιστασιακά υπουργικές θέσεις. Ως ανεξάρτητο κίνημα, είναι μοναδικό στην Ευρώπη (μόνο στη Νέα Ζηλανδία είχαν ανάλογη επιτυχία).
Σήμερα οι Πράσινοι βρίσκονται σε εθνικές κυβερνήσεις, μεταξύ άλλων στη Γερμανία, την Ιρλανδία και το Βέλγιο. Μια αύξηση της υποστήριξης στις ευρωεκλογές του 2019 είδε την κοινοβουλευτική ομάδα των Πρασίνων (η οποία περιλαμβάνει ένα σωρό τοπικιστικά κόμματα) να ελέγχει 72 από τις 705 έδρες στις Βρυξέλλες, το καλύτερο αποτέλεσμά που είχαν ποτέ. Όχι τυχαία, μια φιλόδοξη Πράσινη Συμφωνία που παρουσιάστηκε αμέσως μετά, δέσμευσε την ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε “καθαρό μηδέν” μέχρι το 2050, με μείωση 55% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 μέχρι το τέλος της δεκαετίας. “Δεν θα υπήρχε Green Deal αν δεν υπήρχε πράσινο κύμα το 2019“, λέει η Μελανί Βόγκελ, γαλλίδα γερουσιαστής που είναι συμπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος.
Πτώση της δημοτικότητας των πράσινων
Δυστυχώς, τα κύματα τείνουν να συντρίβονται. Οι αντιδράσεις κατά των πράσινων βρίσκονται τώρα σε πλήρη εξέλιξη. Πιο συγκεκριμένα, στη Γερμανία, η προσπάθεια των Die Grünen να καταστήσουν υποχρεωτικές τις φιλικές προς το κλίμα αντλίες θερμότητας, προτού βρεθεί επαρκές εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για την εγκατάστασή τους, απέτυχε. Αφού κάποτε ήταν για λίγο το πιο δημοφιλές κόμμα της Γερμανίας, οι Πράσινοι βρίσκονται τώρα στην τέταρτη θέση. Ο συν-επικεφαλής τους, ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας, κάποτε ο πιο δημοφιλής πολιτικός της Γερμανίας, τώρα βρίσκεται στην 16η θέση.
Στις επαρχιακές εκλογές νωρίτερα φέτος οι Ολλανδοί ψηφοφόροι εξεγέρθηκαν κατά των κανόνων προστασίας της φύσης που στραγγάλιζαν την οικονομική δραστηριότητα, εκτοξεύοντας στην πρώτη θέση ένα κόμμα αγροτών που κατακεραύνωνε τους πράσινους κανόνες- στις εθνικές εκλογές τον περασμένο μήνα ο Χέρτ Βίλντερς, ένας σκληρός λαϊκιστής της δεξιάς που υποτιμά τον περιβαλλοντισμό, κέρδισε τον Φρανς Τίμερμανς, τον ίδιο τον αρχιτέκτονα του Green Deal της ΕΕ, όπως αναφέρει το Economist.
Σε επίπεδο ΕΕ, όπου καταρτίζεται μεγάλο μέρος των οικολογικών ρυθμίσεων, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Πράσινοι θα χάσουν περίπου το ένα τρίτο των εδρών τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το επόμενο έτος. Από την τέταρτη μεγαλύτερη ομάδα μπορεί να πέσουν στην έκτη.
Οι πράσινες πολιτικές αντέχουν, η πολιτική σημασία των πράσινων κομμάτων ίσως όχι
Oι ηγέτες των κομμάτων απαντούν δίνοντας μια θετικότερη όψη των πραγμάτων. «Οι πράσινες πολιτικές αποτελούν σήμερα μια από τις διαχωριστικές γραμμές του πολιτικού φάσματος… Είμαστε στο επίκεντρο της συζήτησης», λέει ο Τόμας Βάιτς, ένας αυστριακός ευρωβουλευτής που είναι επίσης συμπρόεδρος των Ευρωπαίων Πρασίνων. Αλλά η πρόοδος είναι περιορισμένη όσον αφορά την επέκτασή τους πέρα από τις εστίες τους στην Μπενελούξ, τη Σκανδιναβία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αυστρία. Οι ψηφοφόροι στη νότια Ευρώπη δεν είναι ενθουσιασμένοι με τις μετα-υλιστικές αξίες των αγωνιστών (τα σχέδια των Πρασίνων για την “αποανάπτυξη” της οικονομίας επίτηδες θα ακούγονται απειλητικά οικεία στους Ιταλούς που έχουν συνηθίσει στη “μη ανάπτυξη”). Όπως και στην κεντρική Ευρώπη, λίγοι ψηφοφόροι θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος ως προτεραιότητα.
Τα πράσινα κόμματα που είναι αφοσιωμένα στην προώθηση αυτών των ιδεωδών βρίσκονται σε τέλμα. Τώρα οι οικολόγοι πολιτικοί ανακαλύπτουν ότι η φροντίδα για τον πλανήτη αποδεικνύεται πιο δημοφιλής στα χαρτιά παρά στην πράξη. Οι περιβαλλοντικές πολιτικές των Πρασίνων ωθούν προς τη σωστή κατεύθυνση. Το ζήτημα είναι να πείσουν τους ψηφοφόρους για αυτό.
