Μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις στη δομή και λειτουργία της ελληνικής χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εισέρχεται στην τελική της φάση, καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την πλήρη ενεργοποίηση των προϊόντων 15 λεπτών σε όλες τις αγορές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας έχει ξεκινήσει. Η εφαρμογή του νέου καθεστώτος, που αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής στρατηγικής για ενιαία και ευέλικτη αγορά ενέργειας, θα ξεκινήσει αμετάκλητα στις 11 Ιουνίου 2025, με τις πρώτες φυσικές παραδόσεις ενέργειας να πραγματοποιούνται την επομένη, στις 12 Ιουνίου. Δεν υπάρχει περιθώριο παράτασης ή καθυστέρησης, καθώς πρόκειται για πανευρωπαϊκή αλλαγή που θα εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες της SDAC (Single Day-Ahead Coupling).

Η νέα Μονάδα Χρόνου Αγοράς (Market Time Unit – MTU) των 15 λεπτών θα αντικαταστήσει τη σημερινή ωριαία μονάδα στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (DAM), ενώ ταυτόχρονα θα διατεθούν για διαπραγμάτευση νέα προϊόντα διάρκειας 15 και 30 λεπτών στη Συνεχή Ενδοημερήσια Αγορά (IDM) για την ελληνική ζώνη προσφορών. Οι αλλαγές αυτές μετασχηματίζουν την ίδια τη φύση της χονδρεμπορικής αγοράς, επιτρέποντας λεπτομερέστερη αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης, μεγαλύτερη δυνατότητα συμμετοχής των ΑΠΕ και τεχνολογιών αποθήκευσης, αλλά και πιο ευέλικτη διαχείριση του φορτίου.

Η ανταπόκριση της αγοράς φαίνεται να είναι θετική, με τη συμμετοχή στις δοκιμές να είναι σταθερά αυξητική και τους συμμετέχοντες να έχουν ήδη ενσωματώσει τις πρώτες αλλαγές στα εσωτερικά τους συστήματα. Οι δοκιμές, που ξεκίνησαν από τον Νοέμβριο του 2024, προχωρούν με συστηματικό ρυθμό και θα ολοκληρωθούν έως τα τέλη Μαΐου, ώστε να αναπτυχθούν στη συνέχεια οι σχετικές πλατφόρμες σε παραγωγική λειτουργία και να δοθεί το πράσινο φως για την επίσημη έναρξη.

Βαρύτητα δίνεται στην επαρκή προετοιμασία των παραγωγών, των προμηθευτών και των ΦοΣΕ (Φορέων Σωρευτικής Εκπροσώπησης), καθώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αγοράς και η επιχειρησιακή τους ετοιμότητα είναι κρίσιμη για την αποφυγή τυχόν δυσλειτουργιών. Παρότι στις δοκιμές μπορούν να συμμετέχουν και traders, η προσαρμογή τους αντιμετωπίζεται ως ζήτημα ατομικής συμμόρφωσης, χωρίς συστημικό βάρος για τη συνολική λειτουργία της αγοράς.

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), με σχετική ανακοίνωσή της την περασμένη Παρασκευή, απηύθυνε ισχυρή σύσταση προς όλους τους συμμετέχοντες να εντατικοποιήσουν τη συμμετοχή τους στις εν εξελίξει δοκιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και του ΑΔΜΗΕ. Όπως υπογραμμίζεται, η έγκαιρη επιβεβαίωση της τεχνικής συμβατότητας των συστημάτων αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την ομαλή μετάβαση. Επιπλέον, η εξοικείωση με τις νέες διαδικασίες και η αντιμετώπιση τυχόν τεχνικών αποκλίσεων προ της πλήρους ενεργοποίησης, εξασφαλίζει τη συνέχεια της λειτουργίας χωρίς αιφνίδιες διακοπές ή ρίσκα.

Την ίδια στιγμή, σε τελική φάση βρίσκονται και οι διαδικασίες τροποποίησης του ρυθμιστικού πλαισίου, με τις σχετικές διαβουλεύσεις – βάσει προτάσεων του ΕΧΕ, του ΑΔΜΗΕ και της EnExClear – να έχουν ήδη ολοκληρωθεί ή να προχωρούν προς το τέλος τους. Η ΡΑΑΕΥ αναμένεται να εκδώσει τις τελικές αποφάσεις μέσα στον Μάιο, οριστικοποιώντας το πλαίσιο λειτουργίας των νέων προϊόντων και κατοχυρώνοντας ρυθμιστικά τη μετάβαση στο νέο μοντέλο λειτουργίας.

Η αλλαγή της μονάδας χρόνου σε 15 λεπτά σηματοδοτεί τη βούληση της ευρωπαϊκής και ελληνικής αγοράς να λειτουργήσει σε πραγματικούς χρόνους, προσφέροντας στις νέες τεχνολογίες και ειδικά στις ΑΠΕ, αποθήκευση και ευφυή δίκτυα, τον απαιτούμενο λειτουργικό χώρο για να αποδώσουν στο μέγιστο τις δυνατότητές τους. Ωστόσο, αυτή η μεταρρύθμιση δεν είναι απλή ούτε τεχνικά ουδέτερη: απαιτεί στρατηγικό ανασχεδιασμό και επιχειρησιακή προσαρμογή σε πολλά επίπεδα.

Σε αυτό το ευρωπαϊκό σκηνικό, ωστόσο, έχει προστεθεί μία απρόσμενη μεταβλητή. Η EPEX SPOT – η μεγαλύτερη Χρηματιστηριακή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ευρώπη – ανακοίνωσε στις 17 Απριλίου ότι προτίθεται να καταψηφίσει το «go-live» της 11ης Ιουνίου, επικαλούμενη σοβαρές τεχνικές και επιχειρησιακές αδυναμίες που διαπιστώθηκαν στις τελευταίες δοκιμές. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, περίπου 20% των δοκιμαστικών συνεδριών οδηγήθηκαν σε πλήρη αποσυζεύξεις της αγοράς – ένα φαινόμενο που δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία του Market Coupling – ενώ σε μεγάλο ποσοστό υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις στη δημοσίευση των αποτελεσμάτων.

Η EPEX υποστηρίζει ότι ο κεντρικός αλγόριθμος αντιστοίχισης βρίσκεται υπό πίεση λόγω της εκθετικά αυξανόμενης πολυπλοκότητας και ότι πολλές φάσεις των δοκιμών ολοκληρώθηκαν χωρίς να πληρούνται τα συμφωνημένα ποιοτικά κριτήρια. Ως εκ τούτου, προτείνει επίσημα τη μετάθεση της ημερομηνίας εφαρμογής για τις 30 Σεπτεμβρίου 2025, με παράδοση ενέργειας την 1η Οκτωβρίου – πρόταση την οποία είχε καταθέσει και η Eurelectric εκ μέρους των μελών της ήδη από τον Δεκέμβριο του 2024. Η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί από τα εμπλεκόμενα μέρη του έργου Market Coupling Steering Committee (MCSC) στο τέλος Μαΐου. Μέχρι τότε, η ευρωπαϊκή αγορά βρίσκεται σε αναμονή, με την ελληνική πλευρά να συνεχίζει την προετοιμασία σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα.

Απομένουν, συνεπώς, μόλις λίγες εβδομάδες έως το «Go Live». Για την αγορά, δεν πρόκειται για απλή αναβάθμιση. Είναι μια καθοριστική στιγμή που δοκιμάζει το επίπεδο ωριμότητας, προσαρμοστικότητας και συνεργασίας όλων των κρίσιμων παραγόντων του συστήματος – σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Διαβάστε ακόμη