Σημαντική τομή στη λειτουργία της αγοράς προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας φέρνει η ΡΑΑΕΥ, θέτοντας σε δημόσια διαβούλευση ένα νέο, δεσμευτικό πλαίσιο κανόνων για τα τιμολόγια ρεύματος, τις συμβάσεις προμήθειας και τη διαφημιστική προβολή των ενεργειακών προϊόντων. Οι προτάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής επιχειρούν να βάλουν τέλος στην ασάφεια των όρων, να αποτρέψουν φαινόμενα παραπληροφόρησης και να προσφέρουν στους καταναλωτές εργαλεία για να γνωρίζουν, να συγκρίνουν και να επιλέγουν.
Όπως είχε γράψει το energygame.gr, στην καρδιά των νέων ρυθμίσεων βρίσκεται η καθιέρωση της υποχρεωτικής «Περίληψης της Σύμβασης», ενός σύντομου εγγράφου με απλή και σαφή γλώσσα, το οποίο κάθε προμηθευτής θα υποχρεούται να παραδίδει στον πελάτη πριν από την υπογραφή της σύμβασης. Πρόκειται για ένα πρακτικό «δελτίο ταυτότητας» κάθε τιμολογίου, με καθαρά στοιχεία για το πάγιο, την τιμή προμήθειας, τη διάρκεια της σύμβασης, τις εκπτώσεις και τους όρους αποχώρησης. Η «Περίληψη της Σύμβασης» αποτελεί πρόβλεψη που εισήχθη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς διαπιστώθηκε ότι πολλοί καταναλωτές αδυνατούν να κατανοήσουν τη νομική ορολογία των συμβολαίων, ενώ συχνά παραβλέπουν κρίσιμους όρους που κρύβονται στα «ψιλά γράμματα». Σημειώνεται πως η σύμβαση πρέπει να καταρτίζεται εγγράφως – έντυπα ή ηλεκτρονικά. Δεν είναι έγκυρες προφορικές συμβάσεις, ακόμη κι αν έχει δοθεί προφορική συγκατάθεση του πελάτη.
Ταυτόχρονα, το νέο πλαίσιο παγιώνει τη χρήση του «χρωματικού κώδικα» – ένα απλό, οπτικό εργαλείο για να καταλαβαίνει ο καταναλωτής τι είδους προϊόν επιλέγει: μπλε για τα σταθερά τιμολόγια ρεύματος, κίτρινο για τα κυμαινόμενα και πορτοκαλί για τα δυναμικά. Οι χρωματικές σημάνσεις δεν είναι πλέον σύσταση, αλλά υποχρέωση. Θα πρέπει να εμφανίζονται παντού: στη σύμβαση, στο ενημερωτικό υλικό, στις ιστοσελίδες, στις διαφημίσεις, στα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά σποτ.
Σταθερά τιμολόγια – οι «μπλε» κανόνες
Για πρώτη φορά, οι προμηθευτές υποχρεούνται να προσφέρουν τουλάχιστον ένα σταθερό προϊόν ανά κατηγορία πελάτη – με σαφείς όρους και χωρίς περιθώρια ερμηνειών. Η διάρκεια της σύμβασης ορίζεται στους 12 μήνες, η τιμή παραμένει αμετάβλητη για όλο το διάστημα και κάθε στοιχείο του τιμολογίου –πάγιο και προμήθεια– πρέπει να αναγράφεται ξεκάθαρα. Εάν προβλέπεται ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, αυτή θα πρέπει να είναι αναλογική με το κόστος που προκαλεί η αποχώρηση στον προμηθευτή και να μειώνεται όσο πλησιάζει η λήξη της σύμβασης.
Οι εκπτώσεις επιτρέπονται μόνο αν είναι γνωστές εκ των προτέρων και δεν τροποποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης, παρά μόνο προς όφελος του πελάτη. Ειδικά στις περιπτώσεις έκπτωσης συνέπειας, η τελική τιμή πρέπει να αναφέρεται και να αποτυπώνεται και στον λογαριασμό.
Κυμαινόμενα τιμολόγια ρεύματος
Τα κυμαινόμενα τιμολόγια –ex-ante και ex-post– ρυθμίζονται με ενιαίο τρόπο, με βασική αρχή ότι η τιμή προμήθειας πρέπει να βασίζεται σε έναν και μόνο δείκτη της χονδρεμπορικής αγοράς, ο οποίος είναι επαληθεύσιμος, δημόσιος και προσβάσιμος. Η διάρκεια των συμβάσεων είναι επίσης 12 μήνες, χωρίς ρήτρα αποχώρησης και χωρίς την έμμεση επιβολή κόστους εξόδου μέσα από δώρα, συνδρομές ή απώλεια εκπτώσεων.
Ο προμηθευτής οφείλει να ενημερώνει εγκαίρως τη ΡΑΑΕΥ για κάθε προτεινόμενη αλλαγή στους όρους σύμβασης και να τεκμηριώνει «σπουδαίο λόγο». Η ΡΑΑΕΥ διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την τροποποίηση, αν δεν κριθεί επαρκώς αιτιολογημένη. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, οι όροι των κυμαινόμενων συμβάσεων δεν επιτρέπεται να τροποποιούνται εντός των πρώτων έξι μηνών, ενώ κάθε αλλαγή μετά το εξάμηνο προϋποθέτει έγγραφη ενημέρωση του πελάτη τουλάχιστον δύο μήνες νωρίτερα, ώστε να διαθέτει επαρκή χρόνο για να αξιολογήσει τα νέα δεδομένα. Επιπλέον, στην «Περίληψη της Σύμβασης» θα πρέπει να αναφέρεται ξεκάθαρα το προϊόν στο οποίο θα μεταφερθεί ο πελάτης αυτόματα, εφόσον δεν έχει επιλέξει άλλο πρόγραμμα μέχρι τη λήξη της σύμβασής του.
Τα κυμαινόμενα τιμολόγια ρεύματος μπορούν να διαμορφώνονται ως διζωνικά, ενώ υπάρχει η δυνατότητα η τιμή να μεταβάλλεται βάσει της κατανάλωσης, αποκλειστικά στην περίπτωση που ο πελάτης διαθέτει ευφυή μετρητή (smart meter). Η δυνατότητα αυτή προϋποθέτει ότι ο καταναλωτής έχει πλήρη εικόνα της κατανάλωσής του σε πραγματικό χρόνο, κάτι που δεν είναι εφικτό με τους συμβατικούς, αναλογικούς μετρητές. Μόνο τότε μπορεί να αξιοποιήσει ουσιαστικά τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που έχει επιλέξει.
Μεικτά τιμολόγια – κι αυτά στο «κίτρινο»
Τα μεικτά προϊόντα, που συνδυάζουν σταθερό και κυμαινόμενο σκέλος τιμολόγησης, φέρουν την ίδια (κίτρινη) σήμανση. Παραδείγματα αποτελούν συμβάσεις με σταθερή τιμή για τους πρώτους μήνες και κυμαινόμενη για τους υπόλοιπους, ή τιμολόγια ρεύματος με πακέτα κατανάλωσης, όπου εφαρμόζεται ενιαία χρέωση ανά κατηγορία κιλοβατώρας.
Μόνο τα βασικά μεικτά προϊόντα επιτρέπεται να προσφέρονται και σε καταναλωτές με αναλογικούς μετρητές. Για τις άλλες μορφές απαιτείται η εγκατάσταση ευφυούς μετρητή. Οι όροι, οι εκπτώσεις και οι προϋποθέσεις αποχώρησης ακολουθούν τα ίδια πρότυπα με τα κυμαινόμενα προϊόντα.
Δυναμικά τιμολόγια – πορτοκαλί με έξυπνο μετρητή
Τα δυναμικά προϊόντα (real-time pricing), με πορτοκαλί σήμανση, απευθύνονται σε καταναλωτές με ευφυή μετρητή και τιμολογούνται ανά ώρα με βάση τη διακύμανση της ΤΕΑ (Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς). Κι εδώ η διάρκεια είναι 12 μήνες, χωρίς δυνατότητα μονομερούς τροποποίησης των όρων και χωρίς ρήτρα αποχώρησης. Οι καταναλωτές ενημερώνονται για όλα τα τιμολογιακά χαρακτηριστικά πριν την υπογραφή και ο προμηθευτής οφείλει να παρέχει την τεκμηρίωση του μαθηματικού τύπου υπολογισμού.
Σαρωτικές είναι οι αλλαγές και στον τρόπο εμπορικής προώθησης των προϊόντων. Οι προμηθευτές υποχρεούνται να αναφέρουν ρητά το χρώμα του προϊόντος, το πάγιο και τη μέθοδο τιμολόγησης. Αν υπάρχει έκπτωση με προϋπόθεση (π.χ. συνέπειας), αυτό θα πρέπει να δηλώνεται ρητά και προφορικά και γραπτώς ότι πρόκειται για τιμή μετά την εφαρμογή της έκπτωσης.
Απαγορεύεται ρητά η παρουσίαση μόνο του σταθερού σκέλους της τιμής σε προϊόντα με κυμαινόμενη τιμολόγηση, χωρίς να αναφέρεται το πλήρες πλαίσιο. Οι νέες ρυθμίσεις αγγίζουν για πρώτη φορά τόσο εκτενώς και το σκέλος της διαφήμισης. Οι προμηθευτές και οι συνεργάτες τους υποχρεούνται να παρουσιάζουν πλήρη και ισότιμα όλα τα στοιχεία του προϊόντος, χωρίς παραπλανητικές ενδείξεις και με σαφές χρωματικό πλαίσιο. Οποιαδήποτε τιμή αφορά προϊόν με έκπτωση συνέπειας ή προωθητική ενέργεια, πρέπει να φέρει υποχρεωτικά αυτή τη διευκρίνιση – προφορικά και γραπτώς.
Η διαβούλευση παραμένει ανοιχτή έως τις 28 Απριλίου 2025 στις 17:00. Όπως τόνισε η Ειρήνη Ιακωβίδου, Διευθύντρια Ρύθμισης και Εποπτείας Αγορών Λιανικής και Προστασίας Καταναλωτών της ΡΑΑΕΥ, τα μέτρα που τίθενται σε διαβούλευση επιχειρούν να αντιμετωπίσουν διαχρονικές στρεβλώσεις της αγοράς και να ενισχύσουν τη θέση του καταναλωτή απέναντι στον προμηθευτή.
«Επικαιροποιούμε την Απόφαση ΡΑΕ 409/2020 σχετικά με τα χαρακτηριστικά των σταθερών και κυμαινόμενων προϊόντων, παγιώνουμε τον πετυχημένο ‘χρωματικό κώδικα’ που έχει ήδη δοκιμαστεί στην πράξη, εξειδικεύουμε τους όρους προμήθειας για κάθε τύπο προϊόντος, ενισχύουμε την κατανόηση με την ‘Περίληψη της Σύμβασης’ και προωθούμε τη διαφάνεια στη διαφημιστική τους προβολή», ανέφερε χαρακτηριστικά. Το νέο πλαίσιο, εφόσον υιοθετηθεί, θα αποτελέσει τον ενιαίο «οδικό χάρτη» για τη λιανική προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.
Διαβάστε ακόμη
