Η αναγκαιότητα των ηλεκτρικών δικτύων και των διεθνών διασυνδέσεων δεν ήταν ποτέ πιο επιτακτική για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Καθώς η ενεργειακή μετάβαση επιταχύνεται, οι υποδομές μεταφοράς και διανομής πρέπει να εξελιχθούν ώστε να υποστηρίξουν την αυξανόμενη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να διασφαλίσουν τη σταθερότητα του συστήματος και να μειώσουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Η μετάβαση αυτή δεν αποτελεί μόνο τεχνολογική πρόκληση, αλλά και στρατηγική επιλογή που επηρεάζει την οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια κάθε χώρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η Ελλάδα αναδείχθηκε καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, με το εμπορικό ισοζύγιο να καταγράφει πλεόνασμα ύψους 61 εκατ. ευρώ έως τον Νοέμβριο. Το 2024, η χώρα κατέλαβε για πρώτη φορά από το 2000 τη θέση του καθαρού εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή. Το θετικό ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών υπέρ των εξαγωγών αποτελεί σαφή ένδειξη της σημαντικής προόδου που έχει επιτευχθεί στον τομέα της ενέργειας, ενισχύοντας την ενεργειακή αυτονομία και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Όπως σημειώνει η έκθεση «Προκλήσεις και προοπτικές της διείσδυσης των ΑΠΕ στην ελληνική ηλεκτροπαραγωγή» της διαΝΕΟσις, οι διασυνδέσεις αυτές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενσωμάτωση των ΑΠΕ και στη διασφάλιση της ομαλής μετάβασης προς ένα ενεργειακά βιώσιμο μέλλον. Η Ελλάδα, μέσα από στρατηγικές συνεργασίες και ενισχυμένες επενδύσεις στα δίκτυα, μπορεί να αξιοποιήσει τις διασυνδέσεις αυτές, ώστε να μετατραπεί σε πυλώνα σταθερότητας και καινοτομίας στην περιφερειακή αγορά ενέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΑΔΜΗΕ προγραμματίζει επενδύσεις ύψους 5,5 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2034, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ έχει δρομολογήσει έργα συνολικού ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2028, με στόχο την αναβάθμιση του δικτύου διανομής, την ενίσχυση της ευστάθειας του συστήματος και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών. Για την Ελλάδα, η ενίσχυση των ηλεκτρικών δικτύων είναι ζωτικής σημασίας. Η γεωγραφική της θέση τη μετατρέπει σε κρίσιμο ενεργειακό κόμβο στη Μεσόγειο, ενώ οι πρόσφατες επενδύσεις του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ αποδεικνύουν τη δέσμευση της χώρας για έναν ανθεκτικό και αποδοτικό ενεργειακό τομέα.
Στο εγχώριο μέτωπο, έργα όπως η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, που θα ενισχύσει τη σταθερότητα του νησιωτικού συστήματος και θα μειώσει την εξάρτηση από πετρελαϊκές μονάδες, αποτελούν εμβληματικές πρωτοβουλίες. Παράλληλα, η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των Νοτίων Κυκλάδων θα επιτρέψει την απορρόφηση περισσότερης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, μειώνοντας το κόστος ηλεκτροδότησης των νησιών.
Ωστόσο, η στρατηγική ευκαιρία για την Ελλάδα εντοπίζεται στις διεθνείς διασυνδέσεις. Η χώρα έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην περιφερειακή ενεργειακή αγορά, ενισχύοντας τη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας και προσελκύοντας νέες επενδύσεις. Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη δρομολογήσει έργα στρατηγικής σημασίας που θα αναβαθμίσουν τη θέση της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι νέες διασυνδέσεις με τη Γερμανία (Green Aegean Interconnector), τη Σαουδική Αραβία (Saudi Greek Interconnection), αλλά και οι πιο ώριμες πρωτοβουλίες με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, θα δημιουργήσουν μια νέα δυναμική στην αγορά ενέργειας, επιτρέποντας στην Ελλάδα να αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό των ΑΠΕ και να εξάγει καθαρή ενέργεια προς την Ευρώπη.
Επιπλέον, η αναβάθμιση των υφιστάμενων διασυνδέσεων με την Ιταλία, την Αλβανία και την Τουρκία ενισχύει τη ρευστότητα της αγοράς και την ασφάλεια εφοδιασμού, επιτρέποντας ευελιξία στη διαχείριση της ενέργειας. Η δημιουργία ενός ισχυρού διασυνδεδεμένου συστήματος θα καταστήσει την Ελλάδα όχι μόνο ενεργειακό κόμβο, αλλά και έναν αξιόπιστο εταίρο στην ευρωπαϊκή στρατηγική απεξάρτησης από το φυσικό αέριο.
Η στρατηγική σημασία των ηλεκτρικών δικτύων είναι ξεκάθαρη: διαμορφώνουν το μέλλον της ενεργειακής μετάβασης, καθορίζουν τη σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος και προσφέρουν ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης. Με τις κατάλληλες επενδύσεις και ρυθμιστικές πρωτοβουλίες, η Ελλάδα μπορεί να διασφαλίσει την ενεργειακή της αυτάρκεια, να συμβάλει στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να ενισχύσει τον ρόλο της ως ηγέτης στην πράσινη μετάβαση.
Να σημειωθεί πως η Ευρώπη διαθέτει το μεγαλύτερο διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό δίκτυο στον κόσμο, εξυπηρετώντας σχεδόν 600 εκατομμύρια πολίτες, σύμφωνα με το ενεργειακό think tank Ember. Το σύστημα αυτό εκφράζει τη λογική της αλληλεγγύης και της κατανομής των ενεργειακών πόρων μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει την πολιτική εμβάθυνσης της ενεργειακής ολοκλήρωσης. Στο πλαίσιο αυτό, θα διαθέσει σχεδόν 1,25 δισ. ευρώ μέσω του μηχανισμού «Connecting Europe Facility» για 41 έργα διασυνοριακών ενεργειακών υποδομών.
Το ινστιτούτο Bruegel έχει προτείνει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού φορέα για τη διαχείριση του διασυνδεδεμένου ηλεκτρικού δικτύου, διασφαλίζοντας καλύτερο συντονισμό, διαφάνεια και αποδοτικότητα στις ροές ενέργειας. Παράλληλα, η Rystad Energy προειδοποιεί για τη ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση καλωδίων υψηλής τάσης (HVDC), που ενδέχεται να δημιουργήσει ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, αν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες δεν αυξήσουν άμεσα την παραγωγική τους ικανότητα. Η ενεργειακή μετάβαση δεν απαιτεί μόνο τεχνολογική πρόοδο, αλλά και προσεκτικό σχεδιασμό των εφοδιαστικών αλυσίδων και των επενδυτικών ροών
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά πως οι παγκόσμιες επενδύσεις στις υποδομές δικτύου έφτασαν σχεδόν τα 400 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, ενώ το 2020 ήταν λίγο πάνω από 300 δισεκατομμύρια δολάρια. Μάλιστα, ο IEA προβλέπει πως οι δαπάνες για τα δίκτυα θα αυξηθούν περίπου σε 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2030.
Η αναβάθμιση και η ανάπτυξη των ηλεκτρικών διασυνδέσεων δεν αποτελεί μόνο τεχνικό στόχο, αλλά κρίσιμη στρατηγική επιλογή που θα διαμορφώσει το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας και της υπόλοιπης Ευρώπης. Με στοχευμένες επενδύσεις, ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο και έξυπνα χρηματοδοτικά εργαλεία, η Γηραιά Ήπειρος μπορεί να εξελιχθεί σε έναν αξιόπιστο ενεργειακό κόμβο, εξασφαλίζοντας καθαρή, οικονομικά προσιτή και ασφαλή ενέργεια για τις επόμενες δεκαετίες.
Διαβάστε ακόμη
