Φόβους για μια ακόμα «μίνι» (;) ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη –με «επίκεντρο» και πάλι την περιοχή της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης όπου βρίσκεται και η Ελλάδα η οποία αναδεικνύεται σε πεδίο επαναλαμβανόμενων επεισοδίων υψηλών τιμών-  εγκυμονεί η πορεία των τιμών του φυσικού αερίου και των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού που βρίσκονται υπό την «επήρεια» των τιμών του φυσικού αερίου. Πράγματι, χθες (Τρίτη 11 Φεβρουαρίου) η spot τιμή του φυσικού αερίου στον κόμβο TTF της Ολλανδίας «έγραψε» νέο υψηλό διετίας πάνω και από τα 59 ευρώ/MWh (αν και στη συνέχεια υποχώρησε ελαφρά προς τα 57 ευρώ/MWh), με τις spot τιμές στις περιφερειακές αγορές αερίου της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας να κινούνται σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα στα 66 ευρώ/MWh και στα 74,38 ευρώ/MWh αντίστοιχα, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Montel. Σε μηνιαία βάση, η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη προσεγγίζει το 30%.

Την ίδια στιγμή, οι τιμές ηλεκτρισμού στα Χρηματιστήρια Ενέργειας σε όλη την Ευρώπη (με την εξαίρεση των χωρών της Ιβηρικής Χερσονήσου και της Σκανδιναβίας) κινούνται στα επίπεδα των 150-200 ευρώ/MWh, με την Ελλάδα να εμφανίζει για σήμερα (Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου) την τρίτη υψηλότερη μέση τιμή πανευρωπαϊκά, πίσω μόνο από την Αλβανία και την Ουγγαρία. Η δε ανοδική τάση των τιμών συνέπεσε –για μια ακόμη φορά- με την εμφάνιση ακραίων τιμών τις απογευματινές ώρες στον «διακεκαυμένο άξονα» Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Ουγγαρίας, με τις μέγιστες τιμές και στις τέσσερις αυτές αγορές να προσεγγίζουν τα 400 ευρώ/MWh, ξυπνώντας μνήμες από τις κρίσεις του πρόσφατου παρελθόντος (Ιούλιος-Αύγουστος 2024 και Νοέμβριος 2024).

Πίσω από την εξέλιξη αυτή που έχει θορυβήσει αγορές και κυβερνήσεις βρίσκεται η ταχεία μείωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου της Ευρώπης, καθώς η διακοπή της διαμετακόμισης ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας έχει στερήσει από την ήπειρο περί τα 5 δισ. bcm αερίου (μια ποσότητα μικρή, αλλά όχι αμελητέα), ο φετινός χειμώνας αποδεικνύεται «κανονικός» σε σύγκριση με τους δυο εξαιρετικά ήπιους που προηγήθηκαν και η ζήτηση για το καύσιμο είναι υψηλή. Και τούτο όχι μόνο επειδή οι ανάγκες θέρμανσης είναι αυξημένες, αλλά και επειδή η στοχαστική αιολική παραγωγή σε αγορές-κλειδιά όπως η Γερμανία κινείται εδώ και μήνες σε επίπεδα χαμηλότερα σε σχέση με τον ιστορικό μέσο όρο και τα επεισόδια «Dunkelflaute» (σκοτεινής άπνοιας) πυκνώνουν, με την ηλεκτροπαραγωγή φυσικού αερίου να αναπληρώνει το κενό από τη μειωμένη παραγωγή των ΑΠΕ.

Συνεπεία αυτού του συνδυασμού, το ποσοστό πλήρωσης των αποθεμάτων έχει υποχωρήσει στο 48,46% σύμφωνα με τα στοιχεία του Gas Infrastructure Europe (ενώ πέρυσι τέτοιο καιρό βρίσκονταν στο 67%) και η αγορά λαμβάνοντας υπόψη και την υποχρέωση που έχει θέσει η ΕΕ στον εαυτό της να ξεκινά την χειμερινή περίοδο με τις αποθήκες αερίου γεμάτες στο 90%- προεξοφλεί την αναπλήρωση των αποθεμάτων το καλοκαίρι με ακριβά φορτία LNG, με το βλέμμα και στον πολυμέτωπο εμπορικό πόλεμο που έχει ξεκινήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ που δεν αποκλείεται να «αγγίξει» και τις τιμές του αμερικανικού LNG. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέψεις όπως αυτές που διατύπωσε ο αντιπρόεδρος του νορβηγικού κολοσσού Equinor ότι στο χειρότερο σενάριο η Ευρώπη θα βγει από τον χειμώνα με τις αποθήκες γεμάτες μόλις στο 30% και θα χρειαστεί 350 επιπλέον φορτία LNG για να τις γεμίσει τροφοδοτούν τον φαύλο κύκλο της ανησυχίας. Και μπορεί οι Βρυξέλλες να επιχειρούν να στείλουν καθησυχαστικά σήματα με την επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν Ditte Juul Jorgensen να υπενθυμίζει ότι το ποσοστό πλήρωσης των ευρωπαϊκών αποθηκών αερίου βρίσκεται στο μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας προ κρίσης (άρα δεν έχει υποχωρήσει σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα), όμως είναι πολλοί οι αναλυτές που επισημαίνουν ότι η εικόνα παραπέμπει σε μια κατάσταση «ελεγχόμενης» κρίσης διαρκείας, με παρενέργειες τόσο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης (λόγω της υψηλής εξάρτησης από την εξαιρετικά ευμετάβλητη αγορά LNG, όπου η προσφορά των φορτίων συναρτάται από την τιμολόγηση και συχνά τα φορτία αλλάζουν κατεύθυνση καθ’ οδόν  όταν προκύψει αγοραστής που δίνει καλύτερες τιμές), όσο και για την οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη και την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, για την οποία τόσος λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα.

Υπενθυμίζεται ότι τον κώδωνα του κινδύνου για το πολύ ανησυχητικό τοπίο που διαμορφώνεται για τις ελληνικές ενεργοβόρες επιχειρήσεις έκρουσε δια του energygame.gr ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ Αντώνης Κοντολέων, τονίζοντας ότι αν και η έκθεση Ντράγκι καταγράφει με σαφήνεια τις στρεβλώσεις που προκύπτουν από την υπέρμετρη εξάρτηση της Ευρώπης –της μεγαλύτερης εισαγωγέα φυσικού αερίου και LNG στον κόσμο- από τις spot αγορές φυσικού αερίου, εντούτοις η Κομισιόν δεν φαίνεται διατεθειμένη να λάβει μέτρα για τις μη ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας. «Δεν βλέπουμε καμία αναφορά (σ.σ. στα κείμενα της Κομισιόν) στη λειτουργία του χρηματιστηρίου TTF στην Ολλανδία, στη βάση του οποίου καθορίζονται ακόμη και τα μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας φυσικού αερίου, όταν στην έκθεση Ντράγκι αναφέρεται ότι τα 2/3 των ποσοτήτων που διαπραγματεύονται δεν συνδέονται με πραγματική κατανάλωση και δεν υπάρχει ο παραμικρός έλεγχος αυτών που συμμετέχουν», σχολίασε ο κ. Κοντολέων.

Η «ένταση» στις τιμές φυσικού αερίου μεταφέρεται στην παρούσα φάση και στις τιμές ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, σε πρώτη φάση στη χονδρεμπορική αγορά (με φόντο και την υψηλή συμμετοχή του καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή) και σε δεύτερη φάση στις λιανικές τιμές δια της ρήτρας αναπροσαρμογής στα πράσινα τιμολόγια, στα οποία βρίσκεται ακόμα η πλειονότητα των καταναλωτών. Η μέση τιμή για τις πρώτες 12 ημέρες του Φεβρουαρίου υπερβαίνει τα 141,28 ευρώ/MWh, που συνιστά υψηλό δωδεκαμήνου σε μηνιαία βάση. Αν η τάση δεν αναστραφεί τις επόμενες ημέρες, είναι ορατό το ενδεχόμενο να απαιτηθεί επιδότηση στα πράσινα τιμολόγια και τον Μάρτιο –για τέταρτο συνεχόμενο μήνα- προκειμένου η τιμή της κιλοβατώρας να διαμορφωθεί στα επίπεδα των 14-15 ευρώ για την πλειονότητα των καταναλωτών. Η δε επιδότηση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχει προαναγγελθεί από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και σχεδιάζεται να δοθεί αναδρομικά για τον Δεκέμβριο και εφεξής, να καλύψει τέσσερις μήνες και όχι τρεις, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για το συνολικό κόστος της παρέμβασης…

Διαβάστε ακόμη