Ενεργειακή ανεξαρτησία και περισσότερη ενεργειακή ασφάλεια απολαμβάνουν από χθες, Κυριακή 9 Φεβρουαρίου, τα κράτη της Βαλτικής, τα οποία μέσα στο Σαββατοκύριακο που πέρασε αποσυνδέθηκαν από το ρωσικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας (Unified Power System – UPS), το οποίο περιλαμβάνει τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και άλλες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, και συνδέθηκαν με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο. «Σήμερα γράφεται ιστορία», τόνισε την Κυριακή η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις που διεξήχθησαν με αφορμή τα παραπάνω.
Η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, τα λεγόμενα κράτη της Βαλτικής, ήταν τα μόνα τρία κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των οποίων τα ηλεκτρικά δίκτυα εξακολουθούσαν να λειτουργούν πλήρως εντός του ρωσικού και λευκορωσικού συστήματος, όπου η συχνότητα του ρεύματος ελεγχόταν κεντρικά από τη Ρωσία, καθιστώντας τα ευάλωτα στην εργαλειοποίηση της ενέργειας από τη Ρωσία.
Η αποσύνδεση των δικτύων τους από τα ρωσικά ελεγχόμενα συστήματα και η σύνδεση τους με το ευρωπαϊκό υπήρξε μια εκ των προτεραιοτήτων της ΕΕ εδώ και χρόνια, πολύ περισσότερο, δε, από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις αρχές του 2022, και την ενεργειακή κρίση που ακολούθησε στην Ευρώπη. Η χρήση της σοβιετικής ενεργειακής υποδομής από τις χώρες της Βαλτικής θεωρήθηκε σοβαρή απειλή ασφάλειας, καθώς η Ρωσία θα μπορούσε να διακόψει την παροχή ενέργειας ανά πάσα στιγμή.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο συγχρονισμός των Βαλτικών κρατών με το ευρωπαϊκό δίκτυο δεν συμβάλλει μόνο στην ασφάλεια εφοδιασμού ολόκληρης της Ένωσης, αλλά θα υποστηρίξει επίσης την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα, επιτρέποντας τελικά στους καταναλωτές να επωφεληθούν από χαμηλότερο κόστος ενέργειας. Το συνολικό εγχείρημα υποστηρίχθηκε έντονα από την ΕΕ και της κόστισε πάνω από 1,23 δισ. ευρώ, μέσω επιχορηγήσεων από το Connecting Europe Facility, καθώς και επενδύσεων με αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Στο εξής, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία θα είναι πλήρως ανεξάρτητες από τα ηλεκτρικά συστήματα της Ρωσίας και της Λευκορωσίας και θα μπορούν να λειτουργούν τα δικά τους ενεργειακά συστήματα υπό κοινές και διαφανείς ευρωπαϊκές ρυθμίσεις.
«Τα τελευταία ηλεκτρικά δίκτυα στην Ευρώπη που συνδέονταν ακόμα με τη Ρωσία είναι πλέον πλήρως ενσωματωμένα στην εσωτερική αγορά ενέργειας της Ευρώπης, με τη στήριξη άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ ευρωπαϊκής χρηματοδότησης όλα αυτά τα χρόνια» σχολίασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Στη συνέχεια, πρόσθεσε: «Οι τελευταίες εναπομένουσες ηλεκτρικές γραμμές με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία θα διαλυθούν. Αυτές οι αλυσίδες ηλεκτρικής ισχύος, που συνέδεαν τα Βαλτικά κράτη με εχθρικούς γείτονες, θα αποτελέσουν παρελθόν. Αυτό είναι ελευθερία. Ελευθερία από απειλές και εκβιασμούς. Συγχαρητήρια για την έναρξη αυτής της νέας εποχής».
Από την πλευρά του ο οργανισμός ENTSO-E, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, έκανε λόγο για «ιστορικό γεγονός» που «αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για τα Βαλτικά κράτη και για την Ευρώπη, ενισχύοντας την ενεργειακή ανθεκτικότητα και ανεξαρτησία σε όλη την περιοχή».
Τα ηλεκτρικά δίκτυα των χωρών της Βαλτικής συγχρονίστηκαν με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο © Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Όπως είχαμε αναφέρει στο energygame.gr, ο συγχρονισμός της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας θα τους προσφέρει, πέραν της ενεργειακής ανεξαρτησίας, τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν ενέργεια με άλλες χώρες της Ευρώπης σε περίπτωση ανάγκης και δεν θα εξαρτώνται από εισαγωγές από τη Ρωσία. Επομένως, ο συγχρονισμός των δικτύων τους με το ευρωπαϊκό δίκτυο θα συμβάλει στην περαιτέρω απομάκρυνσή τους από τη ρωσική επιρροή.
Στο πλαίσιο του εγχειρήματος, νέες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέουν τις χώρες της Βαλτικής με τη Φινλανδία, την Πολωνία και τη Σουηδία έχουν ήδη κατασκευαστεί. Επιπλέον, εγκαθίσταται τεχνικός εξοπλισμός για τη διασφάλιση της σταθερότητας του δικτύου.
Το χρονικό του συγχρονισμού των χωρών της Βαλτικής με το ευρωπαϊκό δίκτυο
Όλα ξεκίνησαν το 2007 όταν τα κράτη της Βαλτικής επιβεβαίωσαν πως επιθυμούν να γίνουν μέλη του ευρωπαϊκού ηπειρωτικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Δύο χρόνια αργότερα, το 2009, έκαναν επίσημη αίτηση να γίνουν μέλη του δικτύου, ενώ τότε ξεκίνησε και η διαδικασία εξασφάλισης ευρωπαϊκών πόρων για τις απαραίτητες εργασίες, προκειμένου να υλοποιηθεί το εγχείρημα. Το 2014, το λεγόμενο “Baltic synchronisation project” εντάχθηκε στη λίστα με τα έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το 2019 η Ένωση χρηματοδότησε το έργο με 323 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Connecting Europe Facility.
Το 2020, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, μαζί με την Πολωνία, υπέγραψαν μια συμφωνία επιχορήγησης 720 εκατομμυρίων ευρώ για το έργο του συγχρονισμού και το 2022 τα τέσσερα αυτά κράτη έλαβαν άλλα 170 εκατομμύρια ευρώ από το Connecting Europe Facility. Εν συνεχεία, το 2023 συμφωνήθηκε το έργο να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2025 και πέρσι εστάλη ειδοποίηση σε Ρωσία και Λευκορωσία σχετικά με την επικείμενη λήξη της συμβατικής τους σχέσης, στο πλαίσιο του υπό ρωσικού ελέγχου κοινού συστήματος. Τέλος, χθες, Κυριακή 9 Φεβρουαρίου, τα τρία κράτη της Βαλτικής συνδέθηκαν στο ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο.
Διαβάστε ακόμη
