Σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την ενεργειακή ασφάλεια της Βαλκανικής Χερσονήσου βρίσκεται η υλοποίηση του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας. Οι πρόδρομες εργασίες για το ελληνικό σκέλος του έργου έχουν ήδη ξεκινήσει, ενώ η Βόρεια Μακεδονία τελεί σε αναμονή της τελικής έγκρισης προκειμένου να προχωρήσει στην κατασκευή του δικού της τμήματος.

Η Υπουργός Ενέργειας, Μεταλλείων και Ορυκτών Πόρων της Βόρειας Μακεδονίας, Sanja Bozhinovska, στο πλαίσιο του 14ου Athens Energy Summit ανακοίνωσε ότι η χώρα της βρίσκεται «στις τελευταίες ημέρες αναμονής για την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB)» για τη χρηματοδότηση του έργου. «Η ολοκλήρωση της χρηματοδότησης είναι το τελευταίο βήμα πριν από την έναρξη της κατασκευής», ανέφερε. Η υπουργός τόνισε τη στρατηγική σημασία του αγωγού για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς και για τη μείωση της εξάρτησής της από τη Βουλγαρία.

Από την ελληνική πλευρά, η κατασκευή του αγωγού βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, καθώς έχουν ξεκινήσει οι πρόδρομες εργασίες για το ελληνικό σκέλος του έργου. Η ΤΕΡΝΑ, που αναδείχθηκε ανάδοχος από τον διαγωνισμό που προκήρυξε ο ΔΕΣΦΑ, έχει αναλάβει την εκτέλεση του έργου, με τη σχετική σύμβαση να υπογράφεται τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους. Παράλληλα, ο ΔΕΣΦΑ προχωρά με τον διαγωνισμό για την κατασκευή του μετρητικού σταθμού, ο οποίος θα είναι κρίσιμος για τη λειτουργία του αγωγού. Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου αναμένεται να οριστικοποιηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα, με εκτιμήσεις ότι η ολοκλήρωση δεν θα ξεπεράσει τον Μάρτιο του 2026, όπως προβλέπεται στο επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2024-2033 του Διαχειριστή.

Στη Βόρεια Μακεδονία, ενώ η διαδικασία έχει προχωρήσει σημαντικά σε γραφειοκρατικό επίπεδο, η έναρξη των εργασιών παραμένει σε εκκρεμότητα. Ο διαγωνισμός για το σκέλος του αγωγού που θα διατρέχει τη γειτονική χώρα ολοκληρώθηκε πρόσφατα με την τοπική κατασκευαστική εταιρεία Rapid Build να επικρατεί. Ωστόσο, η υπογραφή της σύμβασης παραμένει σε εκκρεμότητα. Η Nomagas, η κρατική εταιρεία ενέργειας της Βόρειας Μακεδονίας, αναμένει την τελική έγκριση χρηματοδότησης για να δρομολογήσει την έναρξη των εργασιών, η οποία εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες.

Ο διασυνδετήριος αγωγός θα έχει συνολικό μήκος 125 χιλιομέτρων, διασφαλίζοντας τη σύνδεση των συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας. Το ελληνικό σκέλος του έργου, μήκους 57 χιλιομέτρων, θα ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και θα εκτείνεται έως την περιοχή των Ευζώνων, στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία.

Από το σημείο αυτό, θα αρχίζει το διασυνοριακό τμήμα του αγωγού, μήκους 68 χιλιομέτρων, το οποίο θα διέρχεται από τη Γευγελή και θα καταλήγει στην περιοχή του Νεγκότινο, ενισχύοντας την ενεργειακή διασύνδεση και συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΔΕΣΦΑ έχει αναλάβει το project management όχι μόνο για το ελληνικό σκέλος του έργου αλλά και για το σκέλος που θα διατρέχει τη Βόρεια Μακεδονία, μετά την επικράτησή του στον σχετικό διαγωνισμό. Η συμμετοχή του ελληνικού διαχειριστή σε όλο το φάσμα του έργου διασφαλίζει την καλύτερη εναρμόνιση των τεχνικών προδιαγραφών και τον αποτελεσματικό συντονισμό των εργασιών, γεγονός που αναμένεται να επιταχύνει την υλοποίηση του έργου.

Το έργο προορίζεται να αποτελέσει στο μέλλον μέρος του δικτύου αγωγών που θα αναπτυχθούν στην περιοχή για τη διακίνηση «πράσινου» υδρογόνου. Κι αυτό γιατί θα είναι «Hydrogen Ready», δηλαδή θα κατασκευασθεί με τεχνικές προδιαγραφές ώστε να είναι συμβατός στη μεταφορά έως και 100% ανανεώσιμου αερίου. Υπενθυμίζεται πως επίσης «Hydrogen Ready» είναι ο αγωγός που κατασκευάζει ο ΔΕΣΦΑ στη Δυτική Μακεδονία, όπως και το έργο που σχεδιάζεται στη Δυτική Ελλάδα.

Η Sanja Bozhinovska υπογράμμισε τη σημασία του αγωγού για την ενεργειακή ασφάλεια της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς μέσω αυτού η χώρα θα αποκτήσει πρόσβαση σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από την Ελλάδα, αξιοποιώντας τις υποδομές της Ρεβυθούσας και το FSRU της Αλεξανδρούπολης. Η πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές μέσω της Ελλάδας αναμένεται να μειώσει την ενεργειακή εξάρτηση και να προσφέρει σταθερότητα στην αγορά φυσικού αερίου της χώρας.

Η Βόρεια Μακεδονία φαίνεται πως εργάζεται ενεργά για την απόκτηση δύο βασικών σημείων διασύνδεσης φυσικού αερίου: ένα με την Ελλάδα και ένα με τη Σερβία. Αυτές οι διασυνδέσεις θα επιτρέψουν στη χώρα να αποκτήσει πρόσβαση σε νέες αγορές και να μειώσει την εξάρτησή της από τη Βουλγαρία, η οποία αποτελεί σήμερα τη μοναδική πηγή προμήθειας φυσικού αερίου, γεγονός που την καθιστά ευάλωτη σε γεωπολιτικές πιέσεις και διακυμάνσεις της αγοράς.

«Είναι πολύ σημαντικό για εμάς να διαφοροποιήσουμε τους ενεργειακούς μας πόρους και να αποκτήσουμε πρόσβαση σε πολλαπλά σημεία διασύνδεσης. Με τη διασύνδεση με την Ελλάδα και τη Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία θα εξελιχθεί σε διάδρομο διαμετακόμισης φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργώντας ένα περιφερειακό δίκτυο που λειτουργεί όπως μια οικογένεια», δήλωσε η υπουργός.

Υπενθυμίζεται πως ο (πρόσφατα παραιτηθείς) πρωθυπουργός της Σερβίας, Μίλος Βούτσεβιτς, εκτίμησε πως μέχρι το 2027 θα μπορούσε να κατασκευαστεί ο αγωγός φυσικού αερίου μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας-Σερβίας, κάτι που θα επιτρέψει, όπως είχε δηλώσει στη χώρα του να έχει περισσότερες επιλογές, όσον αφορά τη διαφοροποίηση στις πηγές και στην προμήθεια φυσικού αερίου. Ως εκ τούτου, η Σερβία θα μπορεί να προμηθεύεται φυσικό αέριο μέσω Ελλάδας.

Ηλεκτρικές διασυνδέσεις και περιφερειακή συνεργασία

Εκτός από το φυσικό αέριο, η Bozhinovska αναφέρθηκε στη σημασία των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα με την Αλβανία και την Ελλάδα. «Όταν ολοκληρώσουμε τη διασύνδεση με την Αλβανία, θα μπορούμε να συνδεθούμε και με άλλες χώρες, δημιουργώντας μια κεντρική πλατφόρμα για την ενεργειακή ανταλλαγή στην περιοχή», τόνισε η υπουργός, επισημαίνοντας ότι η περιφερειακή συνεργασία είναι καθοριστική για τη σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος της χώρας.

Η Βόρεια Μακεδονία εργάζεται επίσης για την σύζευξη της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την Ελλάδα, γεγονός που θα διευκολύνει την ενσωμάτωση της χώρας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και θα αυξήσει τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό. Παράλληλα, η σύνδεση με την Αλβανία θα επιτρέψει την ενίσχυση της ευελιξίας του συστήματος, ιδιαίτερα σε περιόδους υψηλής ζήτησης ή μειωμένης παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές.

Τεχνολογικές προκλήσεις και αποδοτικότητα

Η Bozhinovska αναγνώρισε ότι παρά την πρόοδο στις διασυνδέσεις, υπάρχουν ακόμα σημαντικές τεχνολογικές προκλήσεις όσον αφορά την αποδοτικότητα της μεταφοράς ενέργειας. Σύμφωνα με την υπουργό, οι αγωγοί φυσικού αερίου προσφέρουν υψηλότερη ενεργειακή απόδοση σε σχέση με τις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας.

«Οι αγωγοί φυσικού αερίου παραμένουν ο πιο αποδοτικός τρόπος μεταφοράς ενέργειας. Εισάγουμε μία μονάδα ενέργειας στη μία πλευρά του αγωγού και λαμβάνουμε σχεδόν μία πλήρη μονάδα στην άλλη. Στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, αντίθετα, υπάρχει απώλεια αποδοτικότητας, καθώς συχνά καταλήγουμε να λαμβάνουμε μόλις τη μισή μονάδα ενέργειας στην έξοδο», επεσήμανε.

Η υπουργός εξέφρασε την πεποίθηση ότι μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις θα μπορούσαν να βελτιώσουν αυτή την κατάσταση, όμως προς το παρόν οι φυσικοί αγωγοί παραμένουν η πλέον αξιόπιστη λύση για την ασφαλή και αποδοτική μεταφορά ενέργειας.

Η Ελλάδα παίρνει τα εύσημα από τη Βόρεια Μακεδονία

Η Bozhinovska στάθηκε ιδιαίτερα στη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας βρίσκεται σε στρατηγική θέση ανάμεσα στις αγορές φυσικού αερίου της Μέσης Ανατολής και τις ευρωπαϊκές αγορές κατανάλωσης. «Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο σημαντικών αγορών, τόσο σε επίπεδο παραγωγής φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή όσο και σε επίπεδο κατανάλωσης στην Ευρώπη. Η διασύνδεση με την Ελλάδα μάς δίνει τη δυνατότητα να ενταχθούμε σε αυτό το δίκτυο και να επωφεληθούμε από την πρόσβαση σε αυτές τις αγορές», υπογράμμισε η υπουργός.

Παράλληλα, ανέδειξε τον ρόλο της Βόρειας Μακεδονίας ως ενεργειακού σταυροδρομιού στη Βαλκανική Χερσόνησο, με τη χώρα να στοχεύει στη μετατροπή της σε διαμετακομιστικό κέντρο ενέργειας μέσω των νέων υποδομών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας «Πιστεύω ότι όταν οι διασυνδέσεις είναι αποδοτικές, δημιουργούν όχι μόνο ενεργειακή σταθερότητα αλλά και ειρήνη και ευημερία στην περιοχή. Η ενεργειακή συνεργασία είναι το κλειδί για τη γεωπολιτική σταθερότητα των Βαλκανίων», κατέληξε η Bozhinovska.

Με την ολοκλήρωση των ενεργειακών διασυνδέσεων και την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας, η Βόρεια Μακεδονία φιλοδοξεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, συμβάλλοντας στη σταθερότητα και την ευημερία των Βαλκανίων. Πάντως, η Βόρεια Μακεδονία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στις ΑΠΕ, με 700 MW εγκατεστημένης ισχύος από φωτοβολταϊκά πάρκα και 100 MW νέων ενεργειακών σταθμών. Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον άνθρακα, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού της μείγματος. Η υπουργός τόνισε ότι η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία απαιτεί επενδύσεις ύψους 3 δισ. ευρώ, οι οποίες θα κατευθυνθούν στην ανάπτυξη ΑΠΕ, την αποθήκευση ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Διαβάστε ακόμη