Μείζον ζήτημα για την ενεργειακή αγορά αποτελεί το φαινόμενο των ρευματοκλοπών, το οποίο όχι μόνο προκαλεί οικονομική αιμορραγία στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά μετακυλίεται και στους συνεπείς καταναλωτές, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τα τιμολόγιά τους. Με επιστολή του προς τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), ο ΕΣΠΕΝ (Σύνδεσμος Παραγωγών και Εμπόρων Ενέργειας) παρεμβαίνει στη δημόσια διαβούλευση για την αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου που εισηγείται ο ΔΕΔΔΗΕ, θέτοντας στο επίκεντρο την ανάγκη για διαφανείς και αποτρεπτικές ρυθμίσεις. Εξελίξεις αναμένονται το επόμενο διάστημα και στο άλλο ανοιχτό μέτωπο που αφορά τον ενεργειακό τουρισμό. Οι τροποποιήσεις στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας εισέρχονται σε τροχιά υλοποίησης, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου.

Ωστόσο, ο κλοιός σφίγγει, αφού η Ελλάδα εμφανίζεται να καταγράφει από τις υψηλότερες απώλειες δικτύου στην Ευρώπη. Ο ΕΣΠΕΝ στηρίζει τη γενική κατεύθυνση των αλλαγών που προτείνει ο ΔΕΔΔΗΕ, σημειώνοντας ότι το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο πρέπει να ενισχύσει τον αποτρεπτικό και προληπτικό του χαρακτήρα. Στην επιστολή του, ο Σύνδεσμος επισημαίνει ότι οι ρευματοκλοπές, που ήδη αγγίζουν το 18% της καταμετρηθείσας ενέργειας στη Χαμηλή Τάση και το 7,5% στη Μέση Τάση, έχουν διαμορφώσει ένα υπερβολικά υψηλό επίπεδο απωλειών για την ελληνική αγορά. Το κόστος αυτών των απωλειών, όπως τονίζεται, μετακυλίεται στους παρόχους και εν συνεχεία στους καταναλωτές, δημιουργώντας ανισότητες και επιβαρύνοντας τα τιμολόγια. «Οι ρευματοκλοπές δεν αποτελούν μόνο οικονομική πληγή, αλλά και πρόκληση για την αξιοπιστία και τη διαφάνεια του ενεργειακού συστήματος», σχολιάζει ο ΕΣΠΕΝ.

Σε πρόσφατη εισήγησή του προς τη ΡΑΑΕΥ με αφορμή τον διάλογο για το Επιτρεπόμενο Έσοδο της περιόδου 2025-2028 (από το οποίο θα προκύψει και το ύψος των Χρεώσεων Χρήσης Δικτύου για την εν λόγω περίοδο), ο ΔΕΔΔΗΕ δεσμεύεται για ετήσια μείωση 2,5% ετησίως των απωλειών του δικτύου -συμπεριλαμβανομένων και των ρευματοκλοπών. Σε μελέτη του Διαχειριστή Δικτύου για το 2023 που λαμβάνεται ως έτος βάσης, το ύψος των απωλειών προσεγγίζει το 12% του συνόλου της ενέργειας που διακινείται στο δίκτυο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι παράνομες συνδέσεις εμφανίζουν ραγδαία αύξηση την τελευταία τετραετία καθώς οι ετήσιες απώλειες από το κλεμμένο ρεύμα από 201 εκατ. ευρώ το 2021 έχουν ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ. Οι «μη τεχνικές απώλειες» του δικτύου, όπως κωδικοποιούνται οι ρευματοκλοπές, από 0,2% της συνολικής κατανάλωσης την περίοδο 2003-2004 εκτινάχθηκαν στο 1,1% (2011-2013), σε 3,9% (2015-2016), σε 4,7% (2018-2020) και σε 5,3% το 2022.

Το αγκάθι της διπλής «ανάκτησης»

Η επιστολή του ΕΣΠΕΝ θίγει το ζήτημα της διπλής ανάκτησης του κόστους των ρευματοκλοπών, εκφράζοντας έντονες ανησυχίες για τις συνέπειες αυτής της πρακτικής στους καταναλωτές. Συγκεκριμένα, εξηγεί ότι το κόστος των διαπιστωμένων ρευματοκλοπών επιβαρύνει τους καταναλωτές δύο φορές. Πρώτον, μέσω των Οριστικών Εκκαθαρίσεων της Αγοράς Εξισορρόπησης, όπου το κόστος αυτό μετακυλίεται στους εκπροσώπους φορτίου και κατ’ επέκταση στους καταναλωτές. Δεύτερον, μέσω της διαδικασίας που εφαρμόζει ο ΔΕΔΔΗΕ για την είσπραξη του σχετικού τιμήματος απευθείας από τους υπεύθυνους καταναλωτές για τις διαπιστωμένες ρευματοκλοπές.

Αυτή η διπλή ανάκτηση του κόστους, όπως σημειώνει ο ΕΣΠΕΝ, επιβαρύνει αδικαιολόγητα τους συνεπείς καταναλωτές και προκαλεί αυξητικές πιέσεις στα τιμολόγια προμήθειας. Ο Σύνδεσμος προτείνει ως λύση την αφαίρεση της ενέργειας που αντιστοιχεί στις διαπιστωμένες ρευματοκλοπές από τον υπολογισμό της συνολικής ενέργειας κατά την Οριστική Εκκαθάριση. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποφευχθεί η διπλή επιβάρυνση, ενώ παράλληλα θα διασφαλιστεί μεγαλύτερη διαφάνεια και δικαιοσύνη στη διαχείριση του κόστους.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων τίθεται η ανάγκη διασφάλισης της αξιοπιστίας και της ακρίβειας των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τις Οριστικές Εκκαθαρίσεις. Ειδικότερα, αναδεικνύεται η σημασία της διερεύνησης των αποκλίσεων που παρατηρούνται μεταξύ των επιπέδων των απωλειών που καταγράφονται στις εκκαθαρίσεις και του Συντελεστή Απωλειών της εκάστοτε περιόδου, προκειμένου να ενισχυθεί η διαφάνεια και η δικαιοσύνη στη διαχείριση του ενεργειακού κόστους. Αυτή η απόκλιση, όπως αναφέρει ο Σύνδεσμος, προκαλεί προβληματισμό σχετικά με την ορθή καταγραφή και την τεκμηρίωση των απωλειών ενέργειας, καθώς και με την ενδεχόμενη επιβάρυνση των καταναλωτών λόγω ανακρίβειας στα αποτελέσματα.

Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, ο ΕΣΠΕΝ ζητά την έγκαιρη και συστηματική εκπόνηση της ετήσιας Μελέτης Απωλειών, η οποία θεωρείται κρίσιμη για τη βελτίωση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας στη διαχείριση του κόστους απωλειών. Επίσης, υπογραμμίζει την ανάγκη δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων της μελέτης, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης ενημέρωση των εμπλεκόμενων μερών και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Οι προτάσεις

Ο ΕΣΠΕΝ προτείνει την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη μείωση των συνολικών απωλειών ενέργειας στο δίκτυο, τονίζοντας τη σημασία της στρατηγικής προσέγγισης με μετρήσιμα και χρονικά προσδιορισμένα αποτελέσματα. Το σχέδιο αυτό πρέπει να εστιάζει στην εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων και στόχων που συνδέονται άμεσα με τις επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ανάπτυξης του Δικτύου. Παράλληλα, ο ΕΣΠΕΝ αναδεικνύει την ανάγκη ενσωμάτωσης του κόστους των απωλειών δικτύου στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις από το 2025, όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Σύνδεσμος επισημαίνει ότι η μη ενσωμάτωση του κόστους των απωλειών στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις οδηγεί σε έλλειψη επαρκών κινήτρων για τον ΔΕΔΔΗΕ να περιορίσει τις απώλειες του δικτύου. Αυτό το κενό, σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ, καθιστά την Ελλάδα μία από τις ελάχιστες χώρες στην Ε.Ε. όπου το κόστος των απωλειών δεν ενσωματώνεται στο Επιτρεπόμενο Έσοδο του Διαχειριστή, με αποτέλεσμα το κόστος αυτό να μετακυλίεται στους καταναλωτές μέσω των τιμολογίων προμήθειας. Ο ΕΣΠΕΝ θεωρεί ότι η αλλαγή αυτή είναι απαραίτητη για να υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος, αλλά και για να ενισχυθεί η διαφάνεια και η δικαιοσύνη στην κατανομή του ενεργειακού κόστους.

«Φρένο» στον ενεργειακό τουρισμό

Η μάχη θα δοθεί όμως και στο δεύτερο ανοιχτό μέτωπο της αγοράς. Η αναφορά του ΕΣΠΕΝ στην ανάγκη για ολοκληρωμένα σχέδια και δικαιοσύνη στη διαχείριση των απωλειών ενέργειας συνδέεται με τη λογική των νέων ρυθμίσεων που θέλει να φέρει στο τραπέζι το ΥΠΕΝ. Ως εκ τούτου, βρίσκονται στη γραμμή εκκίνησης οι τροποποιήσεις στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, με στόχο την αντιμετώπιση του «ενεργειακού τουρισμού», οι οποίες επιχειρούν να επιβάλλουν μεγαλύτερη ευθύνη στους στρατηγικούς κακοπληρωτές, χωρίς να επιβαρύνουν δυσανάλογα τους υπόλοιπους καταναλωτές ή τους παρόχους.

Η ενεργοποίηση των αλλαγών αναμένεται να γίνει άμεσα μέσω Υπουργικής Απόφασης. Κρίσιμο στοιχείο του νέου πλαισίου είναι η λειτουργία του συστήματος «σήμανσης χρεών» (Debt Flagging) από τον ΔΕΔΔΗΕ, το οποίο αποτελεί τον βασικό μηχανισμό για την εφαρμογή της έννοιας του στρατηγικού κακοπληρωτή. Το Debt Flagging θα «μπλοκάρει» τη μετακίνηση νοικοκυριών ή επιχειρήσεων σε νέο πάροχο όταν έχουν συσσωρεύσει μη διακανονισμένα χρέη σε δύο προηγούμενους παρόχους και ληξιπρόθεσμες οφειλές στον τρέχοντα. Με τρεις συνολικές «σημάνσεις» (2+1), ο καταναλωτής θα χαρακτηρίζεται στρατηγικός κακοπληρωτής, ενώ οι επισημάνσεις θα έχουν ισχύ για 5 χρόνια.

Οι προμηθευτές θα υποχρεούνται να προσφέρουν διακανονισμό στους πελάτες τους μόλις εκπνεύσει η προθεσμία του δεύτερου ανεξόφλητου λογαριασμού. Αν ο καταναλωτής δεν ανταποκριθεί, ο πάροχος θα μπορεί να προχωρήσει σε εντολή αποκοπής και σε επισήμανση στο Debt Flagging. Αν ο καταναλωτής αλλάξει πάροχο πριν την αποκοπή, ο προηγούμενος προμηθευτής θα έχει δικαίωμα να επισημάνει το χρέος εντός 6 μηνών, με δυνατότητα επανενεργοποίησης σε περίπτωση μη τήρησης του διακανονισμού. Για επιχειρήσεις, η αρχική πρόβλεψη του μπλοκαρίσματος στις 1+1 επισημάνσεις τροποποιήθηκε σε 2+1, εναρμονίζοντας τους όρους με εκείνους των νοικοκυριών.

Διαβάστε ακόμη