Από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου, προκύπτει μεγάλη ασάφεια ως προς το πλαίσιο αποζημιώσεων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας λόγω περικοπών, καθότι δεν προσδιορίζεται ούτε το πλαίσιο και οι διαδικασίες εφαρμογής περιορισμών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας που προηγούνται χρονικά, ούτε το πλαίσιο των αποζημιώσεων και οι πόροι από τους οποίους αυτές θα καλύπτονται, επισημαίνει ο ΑΔΜΗΕ στο σχόλιο επί του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Ο ΑΔΜΗΕ τονίζει πως οφείλει να επιβάλλει τους αναγκαίους για την ασφαλή λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας  (ΕΣΜΗΕ) περιορισμούς, ανεξαρτήτως ορίου, στη βάση ρητών σχετικών προβλέψεων του ρυθμιστικού πλαισίου και για το λόγο αυτό δεν είναι υπόχρεος καταβολής οποιασδήποτε αποζημίωσης από ίδιους πόρους του, διότι οι περικοπές που επιβάλλει δεν αποσκοπούν στην κάλυψη δικών του αναγκών, αλλά στην ομαλή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος και την αδιάλειπτη τροφοδοσία του κοινωνικού συνόλου με ηλεκτρική ενέργεια.

Ο ΑΔΜΗΕ σημειώνει ότι στο νομοσχέδιο απουσιάζει οποιαδήποτε πρόβλεψη για δημιουργία μηχανισμού αποζημιώσεων, γεννάται ανασφάλεια δικαίου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση περί ενδεχόμενης ευθύνης του ιδίου.

Για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ζητήματος των περικοπών και ενδεχομένως τυχόν αποζημιώσεων, θα πρέπει προηγουμένως να επιλυθεί μια σειρά προβλημάτων που υφίστανται σήμερα και τα οποία, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ είναι μεταξύ άλλων τα εξής:

  • Αρχικά, θα πρέπει να προσδιοριστεί, μεταξύ των επιμέρους επιλογών που δίνονται από το άρθρο 13 του Κανονισμού 2019/943, ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η επιλογή των μονάδων που θα περικόπτονται.
  • Προς άρση οποιασδήποτε ασάφειας, πρέπει να προβλεφθεί ρητά ότι οποιαδήποτε όρια περικοπών εκάστοτε προβλέπονται, συνδέονται μόνο με το ζήτημα της αποζημίωσης.
  • Προς άρση οποιασδήποτε ασάφειας, πρέπει να προβλεφθεί και ρητά ότι ο ΑΔΜΗΕ δεν είναι υπόχρεος καταβολής των αποζημιώσεων, σύμφωνα και με την αιτιολογική του σχεδίου νόμου στο άρθρο 112.
  • Οι μονάδες ΑΠΕ παράγουν ηλεκτρική ενέργεια ακόμα και σε περιόδους που όφειλαν να μην παράγουν-διότι δεν έχουν επιλεγεί στο πλαίσιο της αγοράς επόμενης ημέρας- παραβιάζοντας κατά τον τρόπο αυτό τα σχετικά προγράμματα αγοράς. Συνεπώς, ο ΑΔΜΗΕ αναγκάζεται να περικόπτει αναλογικά παραγωγή κατά τον πραγματικό χρόνο, λόγω έλλειψης των κατάλληλων αλλότριων διαδικασιών και υποδομής. Κατά συνέπεια, δεν τίθεται ζήτημα αποζημίωσης για εκείνους που όφειλαν να μην παράγουν.
  • Οι μονάδες ΑΠΕ που συνδέονται στο Δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν έχουν εγκαταστήσει τον κατάλληλο τεχνικό εξοπλισμό προκειμένου να ανταποκρίνονται στις εντολές περικοπών. Για το λόγο αυτό, οι περικοπές μπορούν να γίνονται στην παραγωγή ορισμένων μόνο σταθμών ΑΠΕ που έχουν τέτοιο εξοπλισμό. Συνεπώς, τη δεδομένη στιγμή, δεν μπορεί να υπολογιστεί το μέγεθος των περικοπών γιατί αυτό συνδέεται με μια σειρά παραγόντων που δεν εξαρτώνται από τον Διαχειριστή Συστήματος.
  • Η πρόβλεψη ειδικών κατηγοριών σταθμών ΑΠΕ που υπόκεινται σε περικοπές μέχρι συγκεκριμένα όρια, αφενός δημιουργεί εσφαλμένη εντύπωση για τις αρμοδιότητες του ΑΔΜΗΕ, διότι υπαινίσσεται ότι περικοπές πάνω από τα συγκεκριμένα όρια δεν είναι επιτρεπτές αντίθετα δηλαδή με τις προβλέψεις του ευρωπαϊκού πλαισίου (π.χ. του Κανονισμού 943/2019), αφετέρου θα επιτείνει τις περικοπές που υφίστανται άλλες κατηγορίες σταθμών ΑΠΕ.
  • Οι περικοπές των λοιπών κατηγοριών ΑΠΕ επιτείνονται, έτι περαιτέρω, και από την ανεξέλεγκτη σύνδεση σταθμών ΑΠΕ χωρίς δυνατότητα ελέγχου στο επίπεδο του δικτύου διανομής.
  • Η αγορά επόμενης ημέρας δεν λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες εφεδρείας του Συστήματος, οι οποίες μπορεί να ικανοποιηθούν προσώρας κατά βάση μόνο από τη συμβατική παραγωγή. Ως εκ τούτου, ο ΑΔΜΗΕ αναγκάζεται να περικόπτει παραγωγή ΑΠΕ προκειμένου να ικανοποιηθούν οι λειτουργικές ανάγκες του συστήματος (εφεδρείες κλπ). Ο νόμος πρέπει να αποσαφηνίζει πλήρως αν και ποιοι δικαιούνται αποζημίωσης, η οποία προφανώς δεν πρέπει να καταβάλλεται από ίδιους πόρους του Διαχειριστή. Αντίθετα, θα πρέπει να προσδιοριστεί επακριβώς ο ειδικός λογαριασμός, οι υπόχρεοι εισροών, οι δικαιούχοι αποζημίωσης και ο διαχειριστής του.
  • Το άρθρο 13 του Κανονισμού 2019/943, το οποίο ρυθμίζει το ζήτημα της ανακατανομής, χρήζει εξειδίκευσης προκειμένου να προσδιοριστεί ποιες περικοπές συνιστούν ανακατανομή, ποιες περικοπές αποτελούν αντικείμενο αποζημίωσης και πώς προσδιορίζεται το ύψος της αποζημίωσης. Ακολούθως, θα πρέπει να προσδιοριστεί σαφώς ο μηχανισμός μέσω του οποίου θα προκύπτουν οι αναγκαίοι πόροι και τα υπόχρεα πρόσωπα.
  • Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τις περικοπές που έχουν ήδη λάβει χώρα αφενός κατά το χρονικό διάστημα προ της θέσπισης του νόμου και αφετέρου κατά το χρονικό διάστημα μετά τη θέσπιση του νόμου και μέχρι την έναρξη ισχύος πλαισίου αποζημίωσης και Μηχανισμού Αντιστάθμισης Περικοπών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Τα ανωτέρω ζητήματα θα έπρεπε να επιλυθούν στην ΟΔΕ του προτεινόμενου άρθρου 109, πλην όμως στις εξουσιοδοτικές διατάξεις του νομοσχεδίου προς την Ομάδα Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) απουσιάζει οποιαδήποτε μνεία για μηχανισμό αποζημίωσης των περικοπών.