Σε φάση κατασκευής αναμένεται να μπει η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου–Ισραήλ, η οποία μετονομάστηκε από EuroAsia σε Great Sea Interconnector αφού επιλυθούν οι δύο εκκρεμότητες σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, που είναι ο νέος φορέας υλοποίησης του έργου.
Η πρώτη εκκρεμότητα αφορά μία επικείμενη συμφωνία μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών της Κύπρου και του Ισραήλ που όπως θεωρεί ο CEO του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης «είναι απαραίτητη για να ξεκινήσει το έργο», ενώ η δεύτερη στρέφεται γύρω από την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας για το ποσό με το οποίο θα συμμετάσχει στο έργο.
Όπως ανακοίνωσε ο Μανούσος Μανουσάκης, CEO του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) «για να ξεκινήσει το έργο Κύπρου – Ισραήλ πρέπει να γίνει μια συμφωνία των ρυθμιστικών αρχών της Κύπρου και του Ισραήλ», αντίστοιχη με αυτή που έγινε μεταξύ των αρχών Κύπρου και Ελλάδας. Αυτό θα δείξει κατά πόσον το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο, αφού θα έχει διασφαλιστεί το έσοδο και στη συνέχεια θα ξεκινήσει η κατασκευή ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ». Κληθείς να απαντήσει βέβαια σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Παπαναστασίου ανέφερε ότι «σε επίπεδο τεχνικής επιτροπής προχωρούσε κανονικά μέχρι που εξελίχθηκε η διαμάχη με την Χαμάς», προσθέτοντας ότι «έχουμε σταματήσει την επαφή με απαίτηση του Ισραήλ και ελπίζουμε να τελειώσουν οι εχθροπραξίες ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε από εκεί που αφήσαμε τις διαβουλεύσεις».
H κυπριακή Κυβέρνηση έχει καταστήσει ξεκάθαρη την επιθυμία της να στηρίξει την ηλεκτρική διασύνδεση, αλλά και να συμμετάσχει στη μετοχική δομή της εταιρείας που θα την κατασκευάσει. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Φιλελεύθερου υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Παπαναστασίου δήλωσε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία θα εμπλακεί στο έργο – νοουμένου ότι θα πάρει την επενδυτική απόφαση μέσα στον Ιανουάριο – με πόσο το οποίο θα είναι μετοχικό κεφάλαιο». Αργότερα μάλιστα εξήγησε ότι η Κύπρος θα συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας Great Sea Interconnector με 100 εκατ., τα οποία θα προέλθουν από δάνειο από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο κ. Παπαναστασίου σημείωσε ότι «έχει ήδη υπογραφεί το πολύ σημαντικό συμβόλαιο που αφορά την πόντιση του καλωδίου με συγκεκριμένο οργανισμό» και θα ακολουθήσει η υπογραφή «ακόμη ενός σημαντικού συμβολαίου εντός 2024 για την κατασκευή του μετατροπέα της τάσης (ηλεκτρισμού) μαζί με άλλη εταιρεία η οποία έχει ήδη ενημερωθεί».
Η επιτάχυνση του «Great Sea Interconnector» είναι ένα στοίχημα για τις δύο πλευρές. Ο κ. Μανουσάκης δήλωσε ότι από την ημερομηνία υπογραφής μίας συμφωνίας με τη Siemens για την κατασκευή των υποδομών μετατροπής τάσης σε Κύπρο και Κρήτη, που υπολογίζεται να γίνει τέλη του 2024, θα απαιτηθούν 4 με 5 χρόνια για την ολοκλήρωση του έργου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του προηγούμενου φορέα υλοποίησης, που εγκρίθηκαν από τη ΡΑΕΚ και την ελληνική ΡΑΕ, το έργο θα είναι έτοιμο τέλη του 2029. Η συμφωνία με τη Nexans έχει ήδη υπογραφεί από τον Ιούλιο και το έργο θεωρείται ότι έχει ξεκινήσει. Αρχές του 2024 θα ξεκινήσουν και άλλα κατασκευαστικά έργα. «Αυτό το έργο θα το αναλάβει η Siemens με την οποία θα υπογράψουμε συμβόλαιο στα τέλη του 2024 καθώς πρόκειται για ειδικά έργα που πρέπει να μελετηθούν μέσα στο 2024 από την εταιρεία, δήλωσε.
«Σημασία έχει, όχι να εστιάσουμε στο κόστος σαν απόλυτο νούμερο, αλλά να εστιάσουμε στο ότι το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τον καταναλωτή στην Κύπρο (οικιακό και βιομηχανικό) με την ολοκλήρωση αυτού του καλωδίου θα μειωθεί», δήλωσε.
Τα σύννεφα πάνω από το έργο φαίνεται πως έχουν αρχίσει να φεύγουν μετά και τις πρώτες επίσημες συναντήσεις της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ με τις κυπριακές αρχές μετά την ανάληψη του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης από τον Διαχειριστή της Ελλάδας. Το εμβληματικό έργο, που θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα συνδέσει το Ισραήλ με την Ευρώπη, βρίσκονταν μέχρι πρότινος πραγματικά στην κόψη του ξυραφιού. Υπενθυμίζεται πως ΕΕ, είχε βρεθεί σε απόγνωση καθώς το έχει εντάξει στη λίστα των PCI και το έχει ενισχύσει με τη μεγαλύτερη στα χρονικά χρηματοδότηση, ύψους 657 εκατ. ευρώ, από το ταμείο Connecting Europe Facility. Ταυτόχρονα σημειώνεται πως έχουν αποδεσμευτεί 50 εκατ. ευρώ για το έργο, ενώ στο project έχουν εμπλακεί πολυεθνικοί όμιλοι, όπως η Nexans, η οποία υπέγραψε σύμβαση ύψους 1,43 δισ. ευρώ για το καλωδιακό τμήμα της διασύνδεσης σε μια περίοδο που η ζήτηση για υποβρύχια ηλεκτρικά καλώδια είναι πολύ μεγάλη.
