Σε συζήτηση με διάφορους φορείς βρίσκονται οι προμηθευτές, για τη δημιουργία ενός Ενεργειακού Τειρεσία, με την ιδέα, απ’ ό,τι φαίνεται, να μην έχει φύγει εντελώς από το τραπέζι. Ο Ενεργειακός Τειρεσίας είναι ένας μηχανισμός αντίστοιχος εκείνου των τραπεζών: αυτό σημαίνει ότι οι κακοπληρωτές και συνολικά οι οφειλέτες των παρόχων θα καταγράφονται, προκειμένου να γνωρίζουν οι προμηθευτές ποιοι δεν πληρώνουν συστηματικά τους λογαριασμούς τους και μεταπηδούν από εταιρεία σε εταιρεία. «Ο Ενεργειακός Τειρεσίας είναι μία εμπορική δραστηριότητα που πρέπει να διοργανωθεί από τους προμηθευτές. Δεν είναι θέμα του κράτους. Το κράτος απλώς παρακολουθεί», σημειώνουν πηγές της αγοράς στο powergame.gr. Όπως μαθαίνουμε, διεξάγονται συζητήσεις με διάφορους φορείς που θα μπορούσαν να τον οργανώσουν, αλλά προαπαιτούμενο γι’ αυτούς είναι να προσδιοριστεί στο έπακρο το ρυθμιστικό πλαίσιο.
Όσον αφορά τώρα το «επίμαχο» ζήτημα των στρατηγικών κακοπληρωτών, μέχρι να εφαρμοστεί, αν τελικά εφαρμοστεί, ένα μοντέλο Ενεργειακού Τειρεσία, το σχέδιο που ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) αντιμετωπίζεται με δυσπιστία από ένα μέρος της αγοράς. Όπως είχε δηλώσει ο υπουργός Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκης, ως στρατηγικός κακοπληρωτής θα νοείται ο καταναλωτής που έχει προβεί σε συστηματική αλλαγή τουλάχιστον δύο προμηθευτών εντός πενταετίας και με αρχή την 1η/1/2020. Σύμφωνα με την άποψη του υπουργού, ένας οικιακός καταναλωτής θα «φλαγκάρεται» (θα αποκτά σήμανση κακοπληρωτή) τρεις φορές (δύο φορές για μη οικιακό καταναλωτή) και δεν θα μπορεί να πάει σε τέταρτο προμηθευτή, αν δεν κάνει διακανονισμό πληρωμής με τον τρίτο. Σε αυτούς που θα συνεχίσουν να επιδίδονται στον «ενεργειακό τουρισμό» και να αλλάζουν πάροχο, χωρίς να έχουν εξοφλήσει τον προηγούμενο, εκείνος, αφού τον «ταγκάρει» με κόκκινη σημαία, θα στέλνει εντολή στον ΔΕΔΔΗΕ να του κατεβάσει τον διακόπτη, όπως ακριβώς προέβλεπε η αρχική πρόταση της ρυθμιστικής αρχής (ΡΑΑΕΥ).
Κύκλοι προσκείμενοι σε προμηθευτές αναφέρουν ότι το σχέδιο του υπουργείου για το «φλαγκάρισμα» θα αποδειχθεί περιορισμένης αποτελεσματικότητας. «Όταν έχεις έναν στρατηγικό κακοπληρωτή, αυτό που θες είναι να τον διώξεις όσο πιο γρήγορα μπορείς, εφόσον δεν μπορείς να του κόψεις την παροχή. Ακόμα και να δουλέψει αυτό το μοντέλο, ο κακοπληρωτής θα έχει αφήσει “φέσια” στους δύο πρώτους προμηθευτές, οι οποίοι, όμως, δεν θα μπορούν να δώσουν για τον συγκεκριμένο πελάτη εντολή να διακοπεί η ηλεκτροδότησή του», σχολιάζουν.
Στο τραπέζι μπαίνουν -όπως τονίζουν- και αυτοί που απλά δεν θέλουν να πληρώσουν το ρεύμα τους και επί της ουσίας ξέρουν ότι για 4 μήνες δεν θα έχουν επιπτώσεις αν δεν πληρώσουν. Ως εκ τούτου, στο ¼ του χρόνου θα δημιουργείται μία θάλασσα οφειλών. Τέλος, αναφέρεται πως όταν «η αγορά χρωστάει πάνω από 2 δισ. ληξιπρόθεσμων οφειλών, αυτά τα λεφτά δεν είναι όλα από επαγγελματίες κακοπληρωτές. Είναι κυρίως από ανθρώπους που δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν το ρεύμα και αφήνουν τους λογαριασμούς απλήρωτους. Αναμένουμε τη ρύθμιση».
Στη συνέχεια, ενστάσεις εκφράζει η αγορά και γύρω από το «πράσινο» τιμολόγιο. Η νομοθετική διάταξη για το νέο καθεστώς στα τιμολόγια έχει ήδη ψηφιστεί στη Βουλή. Εκκρεμεί όμως η φόρμουλα υπολογισμού της χρέωσης στο νέο, κοινό για όλους τους παρόχους «πράσινο» τιμολόγιο, όπως και ο τρόπος λειτουργίας της, ζητήματα που θα περιγράφονται στην υπό έκδοση ΚΥΑ. Ένα θέμα λοιπόν που ανησυχεί τους παρόχους είναι γιατί αυτό πρέπει να ορίζεται από το ΥΠΕΝ. «Σε μία απελευθερωμένη αγορά το να υπάρχει ένα ρυθμιζόμενο τιμολόγιο δημιουργεί ερωτήματα».
Όπως υποστηρίζουν πηγές, το «πράσινο» τιμολόγιο ήρθε για τους καταναλωτές οι οποίοι δεν έχουν συμβάσεις. Αλλά αυτό δεν ξέρουμε πώς προκύπτει. Όλοι έχουν συμβάσεις, αλλά το να καταργηθούν όλες οι παλαιότερες συμβάσεις και οι καταναλωτές να πέσουν αυτομάτως σε ένα νέο τιμολόγιο αποτελεί ζήτημα. Έχει δημιουργηθεί ένα μπέρδεμα, που πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει. Οι προμηθευτές θέλουν να διαχειριστούν αυτήν την κατάσταση προς όφελος των καταναλωτών, αλλά και υπέρ των εταιρειών τους, οι οποίες οφείλουν να κινούνται με συγκεκριμένα επίπεδα κινδύνων.
«Θα ήταν πιο εύλογο αντί για το “πράσινο” τιμολόγιο να έβγαινε μία εντολή (όπως αυτή που έχει βγάλει η ΡΑΕΕΥ) που θα έλεγε ότι θα βγάζετε τα τιμολόγια τέλος του μήνα και πρέπει αυτά να μπορούν να συγκρίνονται. Αυτό όμως υπήρχε και δεν εκτελέστηκε σωστά. Το “πράσινο” τιμολόγιο θα υπολογίζεται με συγκεκριμένο τύπο. Τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για να υπολογιστεί η τιμή του δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα από άποψη αντιστάθμισης κινδύνου. Άρα εξ ορισμού θα είναι υψηλότερα». Και συμπληρώνουν λέγοντας πως ο κάθε προμηθευτής ετοιμάζει τώρα τη δική του στρατηγική. Οι πραγματικές συνθήκες λένε πως οι τιμές δεν αναμένεται να έχουν υψηλή μεταβλητότητα. Το «πράσινο» τιμολόγιο, επειδή ενσωματώνει κάποιο ρίσκο, ενδεχομένως θα είναι ακριβότερο από κάποιο ex post τιμολόγιο που δεν ενσωματώνει ρίσκο. Ωστόσο, δεν αναμένεται να υπάρχει μεγάλη η διαφορά.
Όσον αφορά τις χρωματικές επισημάνσεις στα τιμολόγια, δεν υπάρχει αντίρρηση, αφού το ζήτημα αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τη διαφάνεια και την παρουσίαση των τιμολογίων. Από τη στιγμή που το σχεδίασε η ΡΑΑΕΥ, δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Σταδιακά μπορεί να προστίθενται κι άλλων τύπων τιμολόγια, είναι κάτι άλλωστε που το θέλει η αγορά. «Οι χρωματικές επισημάνσεις στα τιμολόγια πρέπει να ενισχυθούν, ταυτόχρονα με την ικανότητα του καταναλωτή να αντιλαμβάνεται τι αγοράζει, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που αγοράζει. Αυτό που επί της ουσίας αλλάζει σε κάθε τιμολόγιο είναι ο διαμοιρασμός του ρίσκου μεταξύ καταναλωτή και προμηθευτή. Για παράδειγμα, στο μπλε τιμολόγιο ο καταναλωτής λαμβάνει το ρίσκο να κλείσει μία σταθερή τιμή, οι τιμές να μειωθούν και να πληρώνει ακριβότερα. Οι διαφορές μεταξύ των τιμολογίων έγκεινται στις τιμές και στον τρόπο με τον οποίο διαμοιράζεται το ρίσκο μεταξύ προμηθευτή και καταναλωτή».
Τι θα γίνει με τα 800 εκατ. ευρώ
Στο τραπέζι παραμένει και το γνωστό πρόβλημα με τις επιδοτήσεις που έχουν δοθεί από τις εταιρείες προμήθειας σε παροχές έως 35 kVA (και τα αρτοποιία ανεξαρτήτως ισχύος παροχής) και δεν τις έχουν λάβει πίσω. Στην περίπτωση των μικρών επιχειρήσεων έως 35 kVA, μεταξύ των οποίων είναι εστιατόρια, κομμωτήρια, εμπορικά καταστήματα και περίπτερα, οι προμηθευτές κάλυψαν με ίδια κεφάλαια τις επιδοτήσεις που ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ (επί υπουργίας Κώστα Σκρέκα) και κατά το επόμενο δίμηνο, δηλαδή τον Δεκέμβριο του 2022 και τον Ιανουάριο του 2023. Κεφάλαια που το αρχικό σχήμα στήριξης δεν επέτρεπε να τους επιστραφούν. Το συνολικό ποσό εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου στα 800 εκατ. ευρώ και παραμένει σε πολύμηνη εκκρεμότητα, παρά το γεγονός ότι είναι πλήρως αναγνωρισμένο και νομικά ότι οι εταιρείες προμήθειας δικαιούνται να λάβουν τα ποσά που απέδωσαν ως επιδοτήσεις στους λογαριασμούς των εν λόγω πελατών τους και τα οποία είχαν καλυφθεί με ιδία κεφάλαια των προμηθευτών. Η υφιστάμενη μεθοδολογία υπαγορεύει ότι ένας πάροχος θα αποζημιωθεί μόνον για όσους πελάτες του προσκομίσει υπεύθυνες δηλώσεις και αφότου αυτές ελεγχθούν. Ωστόσο, η πλειονότητα των πελατών δεν συμπληρώνει υπεύθυνη δήλωση, με αποτέλεσμα η όλη διαδικασία να «βρίσκει σε τοίχο».
Πηγή με γνώση του θέματος σημείωσε πως σε πρόσφατη συνάντηση με τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Θ. Σκυλακάκη, ετέθη το ζήτημα για τροποποίηση της εν λόγω υπουργικής απόφασης, ώστε να διευθετηθεί το θέμα, υπό τη μορφή ότι όλοι δικαιούνται, μέχρι να αποδειχθεί ότι δεν δικαιούνται. Σε δεύτερο χρόνο αυτό θα βοηθήσει τους προμηθευτές να πάρουν τα χρήματα που ήδη έχουν δώσει. «Ο υπουργός είχε αναφέρει, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι η τροποποίηση θα γινόταν σύντομα, ωστόσο δεν έχουμε ακόμα δει ακόμα κάτι». Τονίζεται, μάλιστα, από τη ίδια πηγή πως υπάρχει ένα επιπρόσθετο άγχος, αφού το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί μέχρι τέλος του χρόνου, διότι το μέτρο λήγει και μετά δεν θα δικαιολογείται τίποτα και μπορεί να υπάρχει πρόβλημα εκταμίευσης.
