Σε δημόσια διαβούλευση τίθεται μέχρι τις 8 Μαΐου 2025 η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Θράκης, ένα έργο εθνικής σημασίας που φέρνει τη Θράκη στο προσκήνιο της ευρωπαϊκής ενεργειακής αρχιτεκτονικής. Προβλέπεται να εγκατασταθεί στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, εντός της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, με στόχο τη δημιουργία ενός νέου πλωτού σταθμού υποδοχής, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης και τη σύνδεσή του με το εθνικό και διεθνές δίκτυο αγωγών. Η πρόταση αναβαθμίζει γεωστρατηγικά τη χώρα και υπόσχεται να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια εφοδιασμού στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Στη σκιά μιας νέας ενεργειακής πραγματικότητας που διαμορφώνεται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα προσπαθεί να ενισχύσει τον ρόλο της ως περιφερειακός κόμβος για το υγροποιημένο φυσικό αέριο. Το FSRU Αλεξανδρούπολης – το πρώτο πλωτό τερματικό σταθμό LNG της χώρας – λειτουργεί ήδη ως στρατηγική πύλη εισόδου αμερικανικού LNG, αντικαθιστώντας σταδιακά το ρωσικό αέριο που μέχρι πρότινος κυριαρχούσε στην ευρωπαϊκή αγορά. Η μείωση της ρωσικής παρουσίας από το 40% στο 11% εντός μόλις τριών ετών, δημιουργεί νέα δεδομένα και ευκαιρίες για τις χώρες του Νότου, με την Ελλάδα να μετατρέπεται από χώρα διέλευσης σε κρίσιμο παράγοντα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Σε αυτό το περιβάλλον, η Gastrade, η εταιρεία που ανέπτυξε και λειτουργεί το FSRU της Αλεξανδρούπολης, ετοιμάζεται για την επόμενη φάση: τη δημιουργία δεύτερης μονάδας στη Θράκη.
Το σκεπτικό πίσω από αυτή την επέκταση είναι η κάλυψη του ενεργειακού ελλείμματος των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης, το οποίο εκτιμάται στα 16 bcm, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη εκτίναξη της παγκόσμιας ζήτησης LNG. Ήδη, το 80% του LNG που εισήχθη στην Ευρώπη το 2024 προήλθε από τις ΗΠΑ, γεγονός που καταδεικνύει τη στροφή της ηπείρου προς εναλλακτικές πηγές και αναδεικνύει τη σημασία της Ελλάδας ως ενεργειακής διόδου. Παρότι η εσωτερική αγορά της χώρας δεν υπερβαίνει θεωρητικά τα 8 bcm, η πραγματική της αξία βρίσκεται στην περιφερειακή της διασύνδεση: η νέα μονάδα θα μπορούσε να εξυπηρετεί όχι μόνο τα Βαλκάνια αλλά και, δυνητικά, την ίδια την Ουκρανία, σε μια περίοδο που η ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική επιδιώκει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και ανεξαρτησία. Στην εξίσωση μπαίνει και το γεγονός πως η παγκόσμια κατανάλωση LNG να αναμένεται να ξεπεράσει το 1 τρισ. κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2050 – σχεδόν διπλάσια σε σχέση με σήμερα.
Οι τεχνικές προδιαγραφές του έργου
Η μελέτη για το ΑΣΦΑ Θράκης περιγράφει με ακρίβεια ένα σύνολο τεχνικών υποδομών υψηλής πολυπλοκότητας, οι οποίες διαρθρώνονται με στόχο τη μέγιστη ασφάλεια και ενεργειακή ευελιξία. Η πλωτή μονάδα FSRU, με αποθηκευτική ικανότητα 153.500 m³, θα αγκυροβοληθεί 17,6 χιλιόμετρα νότια της Αλεξανδρούπολης και θα συνδέεται μέσω της υποθαλάσσιας μονάδας PLEM – σε απόσταση 250 μέτρων – με αγωγό μήκους 15 χλμ. Η PLEM αποτελεί προκατασκευασμένο υποθαλάσσιο εξάρτημα, αγκυρωμένο στον πυθμένα, που θα λειτουργεί ως ενδιάμεσος κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου από το FSRU στον υποθαλάσσιο αγωγό, επιτρέποντας τη σύνδεση μέσω εύκαμπτων σωλήνων με τηλεχειριζόμενες βαλβίδες, οι οποίες θα κλείνουν αυτόματα σε περιπτώσεις πτώσης πίεσης ή άλλης δυσλειτουργίας. Ο αγωγός, διαμέτρου 30 ιντσών και σχεδιασμένης πίεσης 100 barg, θα διαθέτει εξωτερική επένδυση τριπλής πολυαιθυλένης (3LPE) και προστατευτική στρώση σκυροδέματος για την αποτροπή άνωσης.
Μετά την προσαιγιάλωση, περίπου 4 χλμ ανατολικά της Αλεξανδρούπολης, το φυσικό αέριο θα διέρχεται από παράκτιο σταθμό βανοστασίου και στη συνέχεια, μέσω χερσαίου αγωγού μήκους 5 χλμ – επίσης διαμέτρου 30’’ και λειτουργικής πίεσης 65-95 barg – θα καταλήγει στον Σταθμό Μέτρησης και Ρύθμισης (M/R) στην περιοχή της Άνθειας. Ο σταθμός θα περιλαμβάνει υπέργειες εγκαταστάσεις για την ποσοτική και ποιοτική μέτρηση του αερίου, καθώς και κλειστό κτήριο με συστήματα ελέγχου και υποστήριξης λειτουργίας. Δίπλα του θα κατασκευαστεί και ο Σταθμός Ξεστροπαγίδας (Scraper Trap Area), που θα επιτρέπει την εκτόξευση και υποδοχή ξέστρων για τον καθαρισμό του αγωγού, σύμφωνα με τις τεχνικές απαιτήσεις του ΕΣΦΑ. Όλα τα κρίσιμα τμήματα θα φέρουν χειροκίνητα και αυτόματα συστήματα διακοπής λειτουργίας, ώστε να εξασφαλίζεται πλήρης λειτουργική ασφάλεια.
Το έργο σχεδιάζεται με τρόπο ώστε να είναι τεχνικά έτοιμο για διασύνδεση είτε με τον Διαδριατικό Αγωγό TAP είτε με τον εθνικό αγωγό Κήποι–Κομοτηνή του ΕΣΦΑ, γεγονός που ενισχύει τη γεωστρατηγική ευελιξία της υποδομής και επιτρέπει τη διασφάλιση ροών τόσο προς την εγχώρια όσο και προς τη διασυνοριακή αγορά. Η διασύνδεση προβλέπεται να πραγματοποιηθεί στο ύψος της Άνθειας με την κατασκευή ενός νέου Μετρητικού/Ρυθμιστικού Σταθμού (M/R), ο οποίος θα περιλαμβάνει υποδομές για τη μέτρηση της παροχής, την υποδοχή και εκτόξευση ξέστρου για τον καθαρισμό του αγωγού, καθώς και χειροκίνητα και αυτόματα συστήματα διακοπής λειτουργίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Οικονομικά οφέλη
Εκτενής είναι η ανάλυση των αναμενόμενων οικονομικών ωφελειών από τη λειτουργία του έργου, με υπολογισμούς που βασίζονται σε σενάρια διείσδυσης του φυσικού αερίου στο εθνικό ενεργειακό μείγμα και σε συγκρίσεις με ρυπογόνες τεχνολογίες όπως ο λιγνίτης και τα υγρά καύσιμα. Συγκεκριμένα, η συνολική εξοικονόμηση για την ελληνική οικονομία εκτιμάται σε περίπου 124 εκατ. ευρώ ετησίως, εκ των οποίων τα 26 εκατ. ευρώ αποδίδονται στην υποκατάσταση λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ επιπλέον 61,3 εκατ. ευρώ σχετίζονται με την αποτροπή εκπομπών CO₂ και το αντίστοιχο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής. Παράλληλα, η ακύρωση αναγκαιότητας για επενδύσεις σε νέες ή υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες μεταφράζεται σε όφελος 26,9 εκατ. ευρώ. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το όφελος από την αντικατάσταση υγρών καυσίμων υψηλής έντασης ρύπων στη βιομηχανία, το οποίο αποτιμάται σε 9,6 εκατ. ευρώ ετησίως. Πέραν αυτών, η ΜΠΕ επισημαίνει πως εάν συνυπολογιστούν τα πρόσθετα μεγέθη που προκύπτουν από τη χρήση φυσικού αερίου σε κατοικίες και εμπορικές χρήσεις – με αποφυγή κόστους τόσο για καύσιμα όσο και για εκπομπές CO₂ – τότε η συνολική ωφέλεια υπερβαίνει τα 150 εκατ. ευρώ ετησίως. Στο συμπέρασμά της, η μελέτη υπογραμμίζει πως η μη υλοποίηση του ΑΣΦΑ Θράκης θα αφήσει την ελληνική οικονομία εκτεθειμένη σε αυξημένα κόστη ενέργειας και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, καθώς και σε ένα ευρύτερο έλλειμμα ενεργειακής ευελιξίας.
Ταυτόχρονα, επισημαίνεται η θετική επίδραση στην τοπική απασχόληση, η ενίσχυση λιμενικών υποδομών, αλλά και η δημιουργία οικοσυστημάτων ενεργειακής εξειδίκευσης στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ωστόσο, δεν παραλείπονται και οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες. Η μελέτη περιγράφει εκτενώς τα μέτρα για την αποτροπή επιπτώσεων σε θαλάσσιες περιοχές Natura, στην πανίδα, τη βιοποικιλότητα και στα ηχητικά περιβάλλοντα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον έλεγχο των εκπομπών της μονάδας (θόρυβος, CO2, διαχείριση αποβλήτων), την παρακολούθηση της οικολογικής ισορροπίας μέσω εξειδικευμένων ερευνών, αλλά και την ενσωμάτωση Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (ΒΔΤ) με πρότυπα ΕΕ.
Διαβάστε ακόμη
