«Υπερωρίες» έχει κάνει φέτος, μέχρι στιγμής, ο Turkstream, ο υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου που συνδέει τη Ρωσία και την Τουρκία μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Ο συγκεκριμένος αγωγός αποτελεί τη μοναδική διαδρομή μεταφοράς ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη, μέσω αγωγών, που βρίσκεται ακόμη σε λειτουργία. Η συνολική του δυναμικότητα είναι 31,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, τα οποία μοιράζονται σε Τουρκία και Ευρώπη. Η χερσαία προέκταση του Turkstream που οδηγεί προς την Ευρώπη έχει θεωρητική δυναμικότητα 15,75 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Ωστόσο, σύμφωνα με το Energy Intelligence, τους πρώτους μήνες του 2025, η Ευρώπη έχει λάβει μέσω Turkstream περίπου 52 εκατ. κυβικά μέτρα ημερησίως, που αναλογούν σε 19 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, μια ποσότητα κατά 20% υψηλότερη από τη θεωρητική του δυναμικότητα.

Αυτή η πραγματικότητα που περιγράφεται ταιριάζει απόλυτα και με την συνεχιζόμενη εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο που παρατηρείται στην Ελλάδα. Η Ελλάδα λαμβάνει ρωσικό αέριο από τον Turkstream, μέσω Βουλγαρίας. Τον Φεβρουάριο του 2025 εισήγαγε τη μεγαλύτερη ποσότητα ρωσικού αερίου μέσω Turkstream της πενταετίας για τον συγκεκριμένο μήνα, με εισαγωγές 3,18 TWh. Συνολικά, το ρωσικό αέριο που έλαβε η Ελλάδα τον Φεβρουάριο μέσω Turkstream αποτέλεσε τη δεύτερη σε ποσότητα πηγή εισαγωγών αερίου, με πρώτη το LNG από τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας (3,62 TWh).

Ο Turkstream και η «δίψα» της Ελλάδας για φυσικό αέριο

Παράλληλα, όπως αναφέρεται σε ανάλυση του Green Tank, η χώρα κατανάλωσε τον Φεβρουάριο 7,86 TWh φυσικού αερίου, σημειώνοντας νέο ρεκόρ από το 2008 που ξεκίνησε η καταγραφή δεδομένων, ξεπερνώντας το ρεκόρ του Ιανουαρίου, όπου η κατανάλωση ήταν 7,68 TWh. Ενδεικτικό της αυξανόμενης ζήτησης της Ελλάδας για φυσικό αέριο είναι το γεγονός πως η κατανάλωση αερίου στη χώρα τον Φεβρουάριο του 2025 αυξήθηκε κατά 60,9% σε σχέση με τον περσινό Φεβρουάριο. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, πως μεταξύ Ιανουαρίου 2024-2025 η Ελλάδα παρουσίασε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση (+27,9%) στην κατανάλωση φυσικού αερίου μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ.

Τα παραπάνω στοιχεία υπογραμμίζουν τη σημασία που έχει ο Turkstream για την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας, δεδομένης της θέσης που κατέχει το φυσικό αέριο στο ενεργειακό της μείγμα, αλλά και την έλλειψη επαρκούς διαφοροποίησης των ενεργειακών εισαγωγών της χώρας.

Το Energy Intelligence επισημαίνει στην ανάλυσή του πως μια περαιτέρω αύξηση της ποσότητας του φυσικού αερίου που λαμβάνει η Νοτιοανατολική και Κεντρική Ευρώπη μέσω του Turkstream δεν θα ήταν εφικτή, αφού ήδη δουλεύει «στα κόκκινα». Υπάρχει, ωστόσο, περιθώριο για επιπλέον ποσότητες ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του αγωγού Trans Balkan, που συνδέει την Τουρκία με τη Βουλγαρία. Το φυσικό αέριο που θα παραλάμβανε η Ευρώπη μέσω αυτού του αγωγού θα ήταν…χύμα, χωρίς δηλαδή κάποια συγκεκριμένη, πολιτικά, ετικέτα, διότι θα ήταν αναμεμειγμένο με ρωσικό αέριο και με ποσότητες αερίου από άλλες πηγές.

Η τρέχουσα δυναμικότητα του Trans Balkan ανέρχεται σε 4 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, αλλά θα μπορούσε να διπλασιαστεί, ανοίγοντας τον δρόμο για μεγαλύτερες ροές φυσικού αερίου προς τη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, στο συνέδριο CERAWeek την περασμένη εβδομάδα.

Οι προοπτικές επαναλειτουργίας άλλων διαδρομών για μεταφορά ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη

Το Energy Intelligence ανέλυσε και τις προοπτικές που υπάρχουν για την επαναλειτουργία άλλων «οδών» με σκοπό τη μεταφορά ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αφορμή για αυτά τα σενάρια ήταν οι εξελίξεις που υπάρχουν τελευταία στο ουκρανικό ζήτημα, με μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός να βρίσκεται πιο κοντά. Ως προς τη διαμετακόμιση ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, η οποία σταμάτησε πλήρως με την έλευση του 2025, σημειώνεται πως η ΕΕ στέλνει αντικρουόμενα μηνύματα. Αφενός, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με πρόσφατη ανακοίνωσή του, ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Σλοβακία και την Ουκρανία να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες για εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της διαμετακόμισης αερίου, κάτι που μπορεί να δείχνει διάθεση από πλευράς ΕΕ για επανέναρξη των ροών μέσω Ουκρανίας. Από την άλλη, ο Νταν Γιόργκενσεν, Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, επανέλαβε μέσα στην περασμένη εβδομάδα την πρόθεσή του για πλήρη απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο.

Ως προς το «δρομολόγιο» Yamal-Europe, αγωγός ο οποίος καταλήγει στην Πολωνία, σταμάτησε τη λειτουργία του την άνοιξη του 2022, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η επαναλειτουργία του, στο άμεσο μέλλον τουλάχιστον, κρίνεται απίθανη λόγω της κόντρας μεταξύ Πολωνίας και Ρωσίας, αλλά και της πάγιας θέσης της Πολωνίας πως η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει ξανά ως εργαλείο εκβιασμού το φυσικό αέριο.

Τέλος, ως προς τους Nord Stream και Nord Stream 2, τους τέσσερις αγωγούς που συνέδεαν Ρωσία και Γερμανία, εκ των οποίων μόνο ένας παραμένει άθικτος πλέον, λόγω δολιοφθορών, η ανάλυση του Energy Intelligence αναφέρει πως η επισκευή τους θα ήταν «δαπανηρή, περίπλοκη και πολιτικά αμφιλεγόμενη». Την κατάσταση δεν κάνουν λιγότερο περίπλοκη οι νομικές διαμάχες και διαιτητικές διαδικασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ ευρωπαϊκών εταιρειών και της Gazprom. Αξίζει να επισημανθεί, πάντως, πως Αμερικανοί επενδυτές έχουν δείξει ενδιαφέρον για την αγορά του υπάρχοντος αγωγού του Nord Stream 2, με τη στάση που θα κρατήσει η Γερμανία να έχει κομβικό ρόλο στην εξέλιξη του εγχειρήματος.

Διαβάστε ακόμη