Σε πολύ υψηλά επίπεδα κινήθηκαν οι εισαγωγές τόσο ρωσικού αερίου αγωγών όσο και αμερικανικού LNG στην Ελλάδα τον Ιανουάριο, με βασικό υπαίτιο την δίψα του κλάδου ηλεκτροπαραγωγής. Η εξέλιξη αυτή συντελείται στο φόντο της αυξημένης ζήτησης για ηλεκτρισμό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και από τους βόρειους γείτονές της, κάτι που αποτυπώθηκε στις εξαγωγές ηλεκτρισμού. Συνεχίζεται δηλαδή κατά τον πρώτο μήνα του έτους η τάση του διμήνου Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2024 που συνέβαλε τα μέγιστα στο να αναδειχθεί η Ελλάδα καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρισμού πέρυσι για πρώτη φορά από το 2000 (με αρνητικές ωστόσο παρενέργειες για τις εγχώριες τιμές ρεύματος, όπως παραδέχθηκε και ο Υπουργός Περιβάλλοντος Θόδωρος Σκυλακάκης). H «δίψα» για φυσικό αέριο, με ό,τι αυτή συνεπάγεται, συνέβαλε στη διαμόρφωση της μέσης χονδρεμπορικής τιμής για τον Ιανουάριο στα 135,13 ευρώ/MWh (από 129,81 ευρώ/MWh τον Δεκέμβριο) και 93 ευρώ/MWh τον Ιανουάριο του 2023, όταν η τιμή του φυσικού αερίου στον κόμβο TTF κινούνταν κοντά στα 35 ευρώ/MWh, ενώ αυτή τη στιγμή διαπραγματεύεται πάνω από τα 50 ευρώ/MWh εν μέσω έντονης αβεβαιότητας και μεταβλητότητας.

Τα στοιχεία της Argus Media για τις εισαγωγές ρωσικού αερίου

Σύμφωνα με στοιχεία της Argus Media που επεξεργάστηκε ο επικεφαλής αναλυτής για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη Brendan A’ Hearn με βάση τα δεδομένα του ΔΕΣΦΑ, οι εισαγωγές αγώγιμου ρωσικού αερίου από την πύλη του Σιδηρόκαστρου καταγράφουν υψηλές πτήσεις από την αρχή του μήνα, με έμφαση στην περίοδο 13-23 Ιανουαρίου, «ακολουθώντας» την υψηλή ζήτηση για φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή το συγκεκριμένο διάστημα. Είναι αξιοσημείωτο ότι σύμφωνα με την ανάλυση της Argus, στις 15 Ιανουαρίου η συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα σημείωσε ιστορικό υψηλό -σε ημερήσια βάση- στις 328 GWh, εκ των οποίων οι 214 GWh αναλογούσαν στον κλάδο φυσικού αερίου, καθώς οι μονάδες CCGT δούλεψαν «στο φουλ» για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση. Δεν είναι τυχαίο ότι την εξεταζόμενη περίοδο οι ημερήσιες καθαρές εξαγωγές ηλεκτρισμού ήταν 920 MW κατά μέσο όρο, 11 φορές μεγαλύτερες σε σχέση με τις πρώτες ημέρες του μήνα όταν είχαν διαμορφωθεί στις 80 ΜW. Η κατανάλωση φυσικού αερίου κατά την ίδια περίοδο άγγιξε τις 300 GWh/ημέρα, από 211 GWh/ημέρα στις αρχές Ιανουαρίου, οι δε εισαγωγές αερίου από την πύλη του Σιδηρόκαστρου αυξήθηκαν στις 136 GWh/ημέρα -κατά μέσο όρο-, έναντι 97 GWh/ημέρα την περίοδο 1-13 Ιανουαρίου.

Κατακόρυφη αύξηση και στις εισαγωγές αμερικανικού LNG- Η εικόνα σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη

Την ίδια περίοδο, καταγράφηκαν υψηλές εισαγωγές αμερικανικού LNG, με τη μερίδα του λέοντος να φτάνει στο τερματικό της Ρεβυθούσας. Για την περίοδο 13-23 Ιανουαρίου -που καλύπτεται από τα στοιχεία της Argus Media- οι ποσότητες αερίου από τη Ρεβυθούσα που εισήλθαν στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου ανήλθαν σε 138 GWh/ημέρα έναντι 97 GWh/ημέρα τις πρώτες ημέρες του μήνα. Στοιχεία από το think tank ΙCIS που παρουσιάστηκαν στην ιστοσελίδα Riviera Maritime Media δείχνουν ότι κατά τον Ιανουάριο έφτασαν έξι φορτία αμερικανικού LNG που «σωρεύουν» 430.000 μετρικούς τόνους, ποσότητα που αποτελεί «ρεκόρ» σύμφωνα με τον αναλυτή του ICIS Alex Froley. Πέντε φορτία έφτασαν στη Ρεβυθούσα (ενώ τον Ιανουάριο του 2023 είχαν φτάσει μόλις 3) και ένα φορτίο -που προορίζεται για την αγορά της Βουλγαρίας- έφτασε στις 19 Ιανουαρίου στο FSRU της Αλεξανδρούπολης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το φορτίο μετέφερε για λογαριασμό της Bulgargaz το τάνκερ ME-GI που έχει ναυλώσει η BP, με σημείο αφετηρίας το Τερματικό Freeport LNG στο Τέξας. Τα στοιχεία του ICIS δείχνουν ότι οι εισαγωγές αμερικανικού LNG για τον Ιανουάριο ήταν οι υψηλότερες από τον Νοέμβριο του 2022.

Ο ρόλος της διακοπής των ροών του αζέρικου αερίου

Να σημειωθεί ότι ένας ακόμα λόγος για τις αυξημένες εισαγωγές ρωσικού και αμερικανικού αερίου τον Ιανουάριο ήταν η ανάγκη αναπλήρωσης των «χαμένων» ποσοτήτων αζέρικου αερίου, λόγω των παρατεταμένων εργασιών αποκατάστασης βλάβης που σημειώθηκε στις εγκαταστάσεις του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ, όπου παράγεται το αέριο που φτάνει στην Ευρώπη μέσω του Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου (TANAP/TAP). Υπενθυμίζεται ότι την περίοδο 9-15 Ιανουαρίου οι εισαγωγές αζέρικου αερίου στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου ήταν μηδενικές και στη συνέχεια υπήρξαν περιορισμένες εισροές (11 GWh/ημέρα) για την περίοδο 16-19 Ιανουαρίου, οπότε και αποκαταστάθηκε η βλάβη και οι ροές επανήλθαν στα κανονικά επίπεδα (30 GWh/ημέρα) από τις 20 Ιανουαρίου και μετά.

Τα σενάρια για την τροφοδοσία της Ευρώπης με φυσικό αέριο

Στη μεγάλη εικόνα, η Ελλάδα δείχνει να αναδεικνύεται σε πεδίο «ανταγωνισμού» μεταξύ ρωσικού και αμερικανικού αερίου, αντανακλώντας μια τάση που αφορά όλη την Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο ότι, στον απόηχο των τελεσιγράφων του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προς την Ευρώπη «ή αυξάνετε τις εισαγωγές αμερικανικού LNG ή σας επιβάλλω δασμούς» στο κάδρο της σεναριολογίας  για λήξη του πολέμου στην Ουκρανία το αμέσως επόμενο διάστημα, οι Financial Times αποκάλυψαν ότι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις –μεταξύ των οποίων η Γερμανία και η Ουγγαρία– έχουν θέσει επί τάπητος την ολική επαναφορά των ροών ρωσικού αερίου προς την ΕΕ στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης των όρων της ειρηνευτικής συμφωνίας, με το βλέμμα στη μείωση του ενεργειακού κόστους. Και τούτο διότι αποτελεί κοινό μυστικό ότι το ρωσικό αέριο είναι φθηνότερο από το αμερικανικό LNG,  κάτι που εξηγεί και τη δημοφιλία του στις χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης όπου ρέει μέσω του TurkStream. Κανείς ωστόσο δεν γνωρίζει πώς θα κινηθεί η Gazprom στο σενάριο της επαναλειτουργίας και των υπόλοιπων αγωγών και ιδίως του Nord Stream 2, που υπέστη σοβαρές βλάβες από δολιοφθορά το 2022. Στο πλαίσιο αυτό, δεν πέρασε απαρατήρητο ότι λίγες μέρες πριν η Δανία έδωσε άδεια στην εταιρεία που τον διαχειρίζεται να πραγματοποιήσει εργασίες συντήρησης «για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και ασφαλείας», οι οποίες παρά ταύτα θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για επαναλειτουργία του, εάν οι συνθήκες το επέτρεπαν.

Ποιοι καλοβλέπουν το comeback του ρωσικού αερίου

Αν και η «πυξίδα» των Βρυξελλών παραμένει επισήμως προσανατολισμένη στην πλήρη απεξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα έως το 2027, εντούτοις υπάρχουν ενδείξεις ότι η εκλογή Τραμπ και τα σήματα που έχει στείλει και που παραπέμπουν σε εργαλειοποίηση των εξαγωγών αμερικανικού LNG, τροφοδοτούν «δεύτερες σκέψεις» σε ορισμένους ευρωπαϊκούς κύκλους. Σε κάθε περίπτωση, το τοπίο αναμένεται να ξεκαθαρίσει περισσότερο μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου και τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία. Στο σενάριο του comeback του ρωσικού αερίου, πάντως, είναι ορατή η προοπτικής μεγάλης πτώσης των τιμών του καυσίμου στην Ευρώπη –που αυτή τη στιγμή κινούνται πολύ πάνω από τον μέσο όρο των τελευταίων ετών– καθώς οι παραγωγοί LNG από τις ΗΠΑ θα αναγκαστούν να μειώσουν τις τιμές τους για να παραμείνει ανταγωνιστικό το προϊόν τους…

Διαβάστε ακόμη