Συνεχίζει τα «παιχνίδια» η Ρωσία, μέσω της Gazprom, καθώς φτάνει η μέρα λήξης της συμφωνίας διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας προς την Ευρώπη. Ο κρατικός ενεργειακός κολοσσός της Ρωσίας, Gazprom, ανακοίνωσε το Σάββατο πως θα διακόψει τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς τη Μολδαβία από την 1η Ιανουαρίου λόγω ανεξόφλητων χρεών της χώρας της Ανατολικής Ευρώπης προς την εταιρεία, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters. Αν αυτό επαληθευτεί, η Μολδαβία, ένα κράτος 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων, θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα ως προς την παροχή ρεύματος και θέρμανσης, αφού είναι έντονα εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Η Ρωσία παρέχει στη Μολδαβία περίπου 2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, το οποίο, μέσω της Ουκρανίας, εισέρχεται στη φιλορωσική, αποσχισθείσα από τη Μολδαβία, περιοχή της Υπερδνειστερίας. Εκεί το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που πωλείται στις περιοχές της Μολδαβίας που ελέγχονται από την επίσημη κυβέρνηση του κράτους. Η Ρωσία έχει δηλώσει πως η Μολδαβία πρέπει να εξοφλήσει το χρέος της που απορρέει από προηγούμενες προμήθειες φυσικού αερίου και ανέρχεται σε 709 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, η ίδια η Μολδαβία έχει υπολογίσει το χρέος της σε 8,6 εκατομμύρια δολάρια.

Σε πρόσφατη αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των πιθανών επιπτώσεων από τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας προς την Ευρώπη, συγκεκριμένη αναφορά έγινε στις επιπτώσεις που θα υπάρχουν στη Μολδαβία. Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή αναφέρει στην αξιολόγηση πως, εκτός από την περιοχή της Υπερδνειστερίας, η Μολδαβία δεν εισάγει ρωσικό φυσικό αέριο και χρησιμοποιεί επίσης τις αποθηκευτικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου της Ουκρανίας. Ωστόσο, τονίζεται πως η περιοχή της Υπερδνειστερίας εξαρτάται πλήρως από το ρωσικό φυσικό αέριο που μεταφέρεται μέσω της Ουκρανίας.

Επιπλέον, οι ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου που κατευθύνονται προς την Υπερδνειστερία τροφοδοτούν τον σταθμό παραγωγής ενέργειας MGRES στην περιοχή, «από τον οποίο η Μολδαβία εξαρτάται για την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια». Επομένως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταλήγει πως είναι κρίσιμο για τη Μολδαβία να εξασφαλίσει επιπλέον εναλλακτικές προμήθειες για να καλύψει τη ζήτηση φυσικού αερίου της Υπερδνειστερίας. Η τωρινή εξέλιξη, με τις απειλές της Ρωσίας για διακοπή παροχής φυσικού αερίου στην περιοχή, επιβεβαιώνει τους φόβους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Μολδαβία και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη χώρα.

Σε ανάρτησή του στο Facebook, ο πρωθυπουργός της Μολδαβίας, Ντορίν Ρετσάν, καταδίκασε την απόφαση της Ρωσίας, τονίζοντας πως «αυτή η απόφαση επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά την πρόθεση του Κρεμλίνου να αφήσει τους κατοίκους της περιοχής της Υπερδνειστερίας χωρίς φως και θέρμανση μέσα στον χειμώνα». Επίσης, ο Ρετσάν δήλωσε πως η Μολδαβία έχει διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειας φυσικού αερίου, προκειμένου να μειώσει την εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή.

Με δεδομένες τις διακηρύξεις της Ρωσίας και της Gazprom, η Υπερδνειστερία και η Μολδαβία έχουν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αφενός, οι αρχές της Υπερδνειστερίας έχουν αρχίσει να διακόπτουν τις προμήθειες φυσικού αερίου σε αρκετές εμπορικές οντότητες, χωρίς να έχουν «ακουμπήσει», ωστόσο, προς το παρόν, τις προμήθειες φυσικού αερίου, θέρμανσης και ζεστού νερού στα νοικοκυριά. Αφετέρου, η κυβέρνηση της Μολδαβίας προετοιμάζεται για μεγάλες διακοπές ρεύματος, ενώ θα περιορίσει τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας και θα εισαγάγει μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης κατά τουλάχιστον ένα τρίτο από την 1η Ιανουαρίου.

Η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί και να προσφέρει λύσεις στη Μολδαβία

Στην αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πάντως, η Κομισιόν επισημαίνει πως η κατάσταση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας για τον χειμώνα του 2024-2025 είναι σε γενικές γραμμές καθησυχαστική και τα προβλήματα που θα υπάρξουν από τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης θα είναι κυρίως τοπικού χαρακτήρα. Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρει πως οι ποσότητες φυσικού αερίου «που μεταφέρονται σήμερα μέσω της Ουκρανίας μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως από εισαγωγές LNG και αγωγών μη ρωσικού αερίου μέσω εναλλακτικών διαδρομών. Η αξιολόγηση δείχνει επίσης ότι η ευρωπαϊκή υποδομή φυσικού αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παρέχει μη ρωσικό αέριο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών διαδρομών».

Μάλιστα, η Επιτροπή υπογραμμίζει τον κομβικό ρόλο που παίζουν αυτή τη στιγμή η Γερμανία, η Ελλάδα, η Πολωνία και η Ιταλία, μέσω των υποδομών LNG που διαθέτουν. Ως προς την Ελλάδα, συγκεκριμένα, σημειώνει πως «η Δια-Βαλκανική διαδρομή (Trans-Balkan) μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Ρουμανία προς τον Βορρά, τροφοδοτώντας τη Νότια και Κεντρική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, μέσω των υφιστάμενων σημείων διασύνδεσης υποδομών μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας, Μολδαβίας, Ουκρανίας και Σλοβακίας».

Αυτό συνεπάγεται πως η Ελλάδα, μέσω του εγχειρήματος του Κάθετου Διαδρόμου, δηλαδή της διασύνδεσης και επέκτασης των υποδομών φυσικού αερίου από τη χώρα μας έως και την Ουκρανία, μπορεί να αναδειχθεί και να δώσει λύσεις στην τοπική κρίση που μπορεί να δημιουργηθεί στη Μολδαβία ή σε άλλο κοντινό κράτος, λόγω της λήξης της συμφωνίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, στέλνοντας ποσότητες LNG και μειώνοντας τις επιπτώσεις από τη διακοπή των ροών ρωσικού αερίου μέσω των ουκρανικών αγωγών.

«Τριβές» Σλοβακίας και Ουκρανίας για το ρωσικό αέριο

Σε κόντρα βρίσκεται το τελευταίο διάστημα ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο. Η Σλοβακία θα πληγεί ιδιαίτερα από τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, καθώς οι εναλλακτικές διαδρομές φυσικού αερίου θα έχουν μεγαλύτερο οικονομικό κόστος για τη χώρα, ενώ θα πλήξουν και τις δικές της δραστηριότητες διαμετακόμισης, που διατηρούσε από τη μεταφορά του ρωσικού αερίου, χάνοντας έτσι εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τέλη.

Συνεπώς, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός, Ρόμπερτ Φίτσο, αφού «δεν τα βρήκε» με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι για μια συμβιβαστική λύση στο ζήτημα του ρωσικού αερίου, στράφηκε προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο επισκέφθηκε στη Μόσχα λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα. Σε σχέση με τη συνάντησή τους, ο Φίτσο δήλωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επιβεβαίωσε την προθυμία της Μόσχας να συνεχίσει να προμηθεύει με φυσικό αέριο τη Δύση και τη Σλοβακία.

Στη συνέχεια, λίγες ημέρες μετά, ο Φίτσο, εμμέσως πλην σαφώς, απείλησε πως η Σλοβακία θα εξετάσει μέτρα κατά της Ουκρανίας, όπως η διακοπή των εφεδρικών προμηθευτικών ροών ηλεκτρικής ενέργειας μετά την 1η Ιανουαρίου, εάν το Κίεβο, όπως αναμένεται, σταματήσει τη διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Σλοβακία. Η Ουκρανία, δεδομένων των ζημιών που έχει υποστεί στις ενεργειακές υποδομές της από τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του πολέμου, βασίζεται στις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τα ευρωπαϊκά κράτη και η Σλοβακία κατέχει ένα σημαντικό μερίδιο των ροών αυτών.

Σύμφωνα με το Reuters, ο κ. Ζελένσκι «απάντησε» στον Ρόμπερτ Φίτσο μέσω ανάρτησής του στο X λέγοντας τα εξής: «Φαίνεται ότι ο Πούτιν έδωσε στον Φίτσο την εντολή να ανοίξει το δεύτερο ενεργειακό μέτωπο εναντίον της Ουκρανίας εις βάρος των συμφερόντων του λαού της Σλοβακίας». Ταυτόχρονα, πρόσθεσε πως «η Σλοβακία αποτελεί μέρος της ενιαίας ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς και ο Φίτσο πρέπει να σεβαστεί τους κοινούς ευρωπαϊκούς κανόνες», αναφέροντας, επίσης, πως η διακοπή των προμηθειών ενέργειας προς την Ουκρανία θα στερούσε από τη Σλοβακία 200 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Υπενθυμίζεται πως από τότε που ανέλαβε καθήκοντα το 2023, ο Φίτσο είναι ένας από τους πιο έντονους επικριτές της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία στην ΕΕ, ενώ μαζί με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπάν, διατηρεί στενές σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν.

«Εξαιρετικά απίθανη» η ενεργοποίηση του αγωγού Yamal για διαμετακόμιση ρωσικού αερίου μέσω Πολωνίας

Τέλος, ως «εξαιρετικά απίθανη» χαρακτηρίζει μια επανέναρξη της διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Yamal, δυναμικότητας 33 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, που συνδέει τη Λευκορωσία με την Πολωνία, η Αγκατά Λόσκοτ-Στραχότα, αναλύτρια του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών που εδρεύει στη Βαρσοβία, μιλώντας στο Montel.

Οι δηλώσεις της είχαν ως αφορμή τη δήλωση του Βλαντιμίρ Πούτιν πως η Μόσχα παραμένει πρόθυμη να στείλει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Λευκορωσίας προς την Πολωνία, χρησιμοποιώντας τον αγωγό Yamal, ο οποίος είναι ανενεργός από τον Απρίλιο του 2022, μετά την άρνηση της Πολωνίας, τότε, να πληρώσει για το εμπόρευμα σε ρούβλια, λόγω των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία.

Διαβάστε ακόμη