Οι εναλλακτικές διαδρομές που έχει διαμορφώσει τα τελευταία χρόνια η ΕΕ για την παράδοση φυσικού αερίου, με κυρίαρχο τον ρόλο του LNG, αλλά και το μικρό ποσοστό που συνιστούν οι παραδόσεις ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας ως προς τη συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου της ΕΕ, αποτελούν για την Κομισιόν τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Ένωση δεν έχει να φοβάται κάτι από τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία κοντοζυγώνει. Από τα συμπεράσματα της Κομισιόν, μάλιστα, φαίνεται πως σημαντικό ρόλο για τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ διαδραματίζει και η Ελλάδα, μέσα από τις υποδομές φυσικού αερίου που διαθέτει και τις διασυνδέσεις της με τα κράτη της ΝΑ Ευρώπης.
Στις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, το οποίο σιγά σιγά φτάνει στο τέλος του, θα λήξει η συμφωνία διαμετακόμισης αερίου που είχε υπογράψει η ρωσική Gazprom με την ουκρανική Naftogaz στα τέλη του 2019 και ίσχυε για πέντε χρόνια. Η συμφωνία αυτή, όπως έχει επιβεβαιωθεί, δεν θα ανανεωθεί μεταξύ της ρωσικής και της ουκρανικής πλευράς, απόρροια του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ τους και τον Φεβρουάριο συμπληρώνονται τρία χρόνια από την έναρξή του. Βάσει της εν λόγω συμφωνίας, στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας θα κατευθύνονταν 65 bcm το 2020 και 40 bcm κάθε χρόνο από το 2021 έως το 2024. Ωστόσο, η έναρξη του πολέμου στις αρχές του 2022 άλλαξε τα δεδομένα.
Από την αρχή του πολέμου έγινε φανερό πως η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο ως μοχλό πίεσης απέναντι στην Ευρώπη και έτσι μείωσε δραστικά την ποσότητα φυσικού αερίου που προμήθευε την ΕΕ. Ενδεικτικά, το 2023 η ΕΕ έλαβε μόλις 14,65 bcm ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, αντί για 40 bcm όπως είχε συμφωνηθεί, ενώ, όσον αφορά το 2024, μέχρι την 1η Δεκεμβρίου η Ένωση είχε λάβει μόλις 13,7 bcm.
Ωστόσο, όπως δείχνουν τα συμπεράσματα από την αξιολόγηση στην οποία προέβη η Κομισιόν, η ΕΕ θα ανταπεξέλθει χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα στην κάλυψη της ζήτησης μετά τη λήξη της συμφωνίας. Αρχικά, η ποσότητα του ρωσικού αερίου που μεταφέρεται μέσω Ουκρανίας πλέον αποτελεί ένα πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής ποσότητας φυσικού αερίου που καταναλώνει η ΕΕ ετησίως. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης, η κατανάλωση αερίου εντός ΕΕ για το 2023 ήταν 330,2 bcm. Με δεδομένο ότι μέσω Ουκρανίας έλαβε μόνο 14,65 bcm, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, εξάγεται το συμπέρασμα πως το ρωσικό αέριο που μεταφέρθηκε στην ΕΕ μέσω Ουκρανίας το 2023 αποτέλεσε λιγότερο από το 5% της συνολικής κατανάλωσής της, 4,437% για την ακρίβεια. Επομένως, η έλλειψή του δεν αναμένεται να δημιουργήσει σημαντικούς «τριγμούς» στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Οι υποδομές LNG της ΕΕ και ο ρόλος της Ελλάδας στην ενεργειακή της ασφάλεια
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Ένωση δεν έχει λόγο να ανησυχεί, κατά την Κομισιόν, είναι πως έχει προετοιμαστεί κατάλληλα τα τελευταία χρόνια και διαθέτει πλέον επαρκείς υποδομές υποδοχής και μεταφοράς φυσικού αερίου προκειμένου να καλύψει με εναλλακτικές οδούς το αέριο που λάμβανε μέσω των αγωγών της Ουκρανίας. Μάλιστα, η Κομισιόν κάνει ειδική αναφορά στις εναλλακτικές διαδρομές που προσφέρουν, κυρίως μέσω των παλιών και νέων τερματικών σταθμών LNG, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πολωνία. Ως προς την Ελλάδα, συγκεκριμένα, η Κομισιόν αναφέρει πως «η Δια-Βαλκανική διαδρομή (Trans-Balkan) μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Ρουμανία προς τον Βορρά, τροφοδοτώντας τη Νότια και Κεντρική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, μέσω των υφιστάμενων σημείων διασύνδεσης υποδομών μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας, Μολδαβίας, Ουκρανίας και Σλοβακίας».
Συμπερασματικά, λοιπόν, η Κομισιόν θεωρεί πως η κατάσταση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας για τον χειμώνα του 2024-2025 είναι καθησυχαστική και αν υπάρξουν κάποια προβλήματα θα είναι μόνο σε περιφερειακό επίπεδο, για παράδειγμα σε χώρες όπως η Αυστρία και η Σλοβακία που εξαρτώνται σημαντικά από το ρωσικό αέριο μέσω Ουκρανίας, και όχι συνολικά στην ΕΕ. Ωστόσο, αναφερόμενη και στη μικρή περιφερειακή αναταραχή που ίσως δημιουργηθεί σε αυτές τις χώρες, η Κομισιόν τονίζει πως «τα 14 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως που μεταφέρονται σήμερα μέσω της Ουκρανίας μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως από εισαγωγές LNG και αγωγών μη ρωσικού αερίου μέσω εναλλακτικών διαδρομών. Η αξιολόγηση δείχνει επίσης ότι η ευρωπαϊκή υποδομή φυσικού αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παρέχει μη ρωσικό αέριο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών διαδρομών».
Διαβάστε ακόμη
