Η Ουκρανία δεν θα παρατείνει τη συμφωνία διαμετακόμισης φυσικού αερίου με τη Ρωσία μετά τη λήξη της μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2024, δήλωσε ο Ουκρανός πρωθυπουργός Denys Shmyhal στον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Robert Fico, αναφέρει το Reuters. Τι θα συμβεί, όμως, αν διακοπεί το φυσικό αέριο και ποιοι θα επηρεαστούν περισσότερο;

Οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας είναι σχετικά μικρές. Η Ρωσία στέλνει περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας το 2023 – μόλις το 8% της μέγιστης ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω διαφόρων οδών το 2018-2019.

Η Ρωσία ξόδεψε μισό αιώνα για να οικοδομήσει το μερίδιο της στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, το οποίο στην κορύφωσή του ανερχόταν στο 35%.

Η Μόσχα έχασε το μερίδιό της από αντιπάλους όπως η Νορβηγία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, γεγονός που ώθησε την ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο.

Οι τιμές του φυσικού αερίου της ΕΕ ανέβηκαν το 2022 σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ μετά την απώλεια των ρωσικών προμηθειών. Το ράλι δεν θα επαναληφθεί, δεδομένων των μέτριων ποσοτήτων και του μικρού αριθμού πελατών για τις εναπομείνασες ποσότητες, σύμφωνα με αξιωματούχους και εμπόρους της ΕΕ.

Ο αγωγός της σοβιετικής εποχής Urengoy-Pomary-Uzhgorod φέρνει φυσικό αέριο από τη Σιβηρία μέσω της πόλης Sudzha – που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων – στην περιοχή Kursk της Ρωσίας. Στη συνέχεια ρέει μέσω της Ουκρανίας στη Σλοβακία. Στη Σλοβακία, ο αγωγός αερίου χωρίζεται σε κλάδους που πηγαίνουν στην Τσεχική Δημοκρατία και την Αυστρία. Η Αυστρία εξακολουθεί να λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου της μέσω της Ουκρανίας, ενώ η Ρωσία αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ουγγαρίας.

Η Σλοβακία λαμβάνει περίπου 3 δισ. κυβικά μέτρα από τον ενεργειακό γίγαντα Gazprom ετησίως, δηλαδή περίπου τα δύο τρίτα των αναγκών της. Η Τσεχική Δημοκρατία διέκοψε σχεδόν εντελώς τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τα ανατολικά πέρυσι, αλλά έχει αρχίσει να παίρνει φυσικό αέριο από τη Ρωσία το 2024.

Οι περισσότερες άλλες ρωσικές διαδρομές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είναι κλειστές, συμπεριλαμβανομένης της Yamal-Europe μέσω Λευκορωσίας και του Nord Stream κάτω από τη Βαλτική.

Η μόνη άλλη λειτουργική διαδρομή ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είναι ο Blue Stream και ο TurkStream προς την Τουρκία κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα. Η Τουρκία στέλνει κάποιες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μεταξύ άλλων στην Ουγγαρία.

Παρόλο που οι εναπομείναντες όγκοι διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου είναι μικροί, το ζήτημα παραμένει ένα δίλημμα για την ΕΕ. Πολλά μέλη της ΕΕ, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, έχουν δηλώσει ότι δεν θα αγοράσουν πλέον ρωσικό αέριο, αλλά η στάση της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας και της Αυστρίας, οι οποίες έχουν στενότερους δεσμούς με τη Μόσχα, αμφισβητεί την κοινή προσέγγιση της ΕΕ.

Οι χώρες, οι οποίες εξακολουθούν να λαμβάνουν ρωσικό φυσικό αέριο, υποστηρίζουν ότι είναι το πιο οικονομικό καύσιμο και κατηγορούν επίσης τις γειτονικές χώρες της ΕΕ ότι επιβάλλουν υψηλά τέλη διέλευσης για εναλλακτικές προμήθειες.

Η Ουκρανία εξακολουθεί να κερδίζει 0,8-1 δισ. δολάρια σε τέλη διέλευσης από τη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου. Η Ρωσία κερδίζει πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις μέσω Ουκρανίας με βάση μια μέση τιμή φυσικού αερίου 200 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters.

Το ρωσικό μονοπώλιο εξαγωγής αερίου μέσω αγωγών Gazprom βυθίστηκε σε καθαρή ζημία 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2023, την πρώτη ετήσια ζημία του από το 1999, λόγω της απώλειας των αγορών αερίου της ΕΕ. Η Ρωσία έχει δηλώσει ότι θα ήταν έτοιμη να παρατείνει τη συμφωνία διαμετακόμισης, αλλά το Κίεβο έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα το κάνει. Μια άλλη επιλογή είναι η Gazprom να προμηθεύσει μέρος του αερίου μέσω άλλης διαδρομής, για παράδειγμα μέσω TurkStream, Βουλγαρίας, Σερβίας ή Ουγγαρίας. Ωστόσο, η χωρητικότητα μέσω αυτών των οδών είναι περιορισμένη.

Η ΕΕ και η Ουκρανία ζήτησαν επίσης από το Αζερμπαϊτζάν να διευκολύνει τις συζητήσεις με τη Ρωσία σχετικά με τη συμφωνία διαμετακόμισης φυσικού αερίου, δήλωσε στο Reuters σύμβουλος του Αζέρου προέδρου, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Διαβάστε ακόμη