«Την πλάτη» φαίνεται πως γυρίζει η Ευρώπη στο LNG, αφού σύμφωνα με Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA), η Γηραιά Ήπειρος βλέπει τη ζήτηση για το καύσιμο να καταγράφει μείωση 20% στο πρώτο εξάμηνο του 2024 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι τερματικοί σταθμοί εισαγωγής LNG τείνουν να αξιοποιούνται ολοένα και λιγότερο, με φόντο τη μείωση που καταγράφει η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Μετά την πτώση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στο χαμηλότερο επίπεδο δεκαετίας το 2023, η ευρωπαϊκή κατανάλωση μειώθηκε κατά 5,4% το πρώτο εξάμηνο του 2024, ενώ η κατανάλωση στην ΕΕ μειώθηκε κατά 3%. Αυτό μεταφράζεται σε μειωμένη ανάγκη για εισαγωγές LNG, οι οποίες συρρικνώθηκαν κατά 20% συνολικά στην Ευρώπη και κατά 11% στην ΕΕ. Σύμφωνα με την εκτίμηση της IEEFA, η ζήτηση για το καύσιμο θα μειωθεί περαιτέρω κατά 37% έως το 2030. Ως εκ τούτου, οι τερματικοί σταθμοί LNG έχουν επηρεαστεί από αυτήν την τάση. Το μέσο ποσοστό αξιοποίησης των τερματικών σταθμών της ΕΕ μειώθηκε από 62,8% το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε 47,2% το 2024.

Η διείσδυση του φυσικού αερίου αποτέλεσε μία άσκηση ισορροπίας. Η αναδιαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος στην πορεία προς την πράσινη μετάβαση χρειάζεται κατά κόρον τις ΑΠΕ. Ωστόσο, ανασταλτικός παράγοντας είναι το πρόβλημα της στοχαστικότητας, της συνάρτησης δηλαδή της παραγωγής τους με τις καιρικές συνθήκες. Ως αποτέλεσμα το φυσικό αέριο απέκτησε έναν άλλον ρόλο: έγινε το καύσιμο – γέφυρα της ενεργειακής μετάβασης, όπως τείνουν συχνά να το αποκαλούν άνθρωποι της αγοράς ενέργειας. Η Ελλάδα ήταν μία εκ των χωρών που ενέταξε στην ενεργειακή της στρατηγική το LNG.

Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης φιλοδοξεί να αποκτήσει τον ρόλο του διαμετακομιστικού κέντρου στην περιοχή, καθώς εκτός από τον Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) Ρεβυθούσας υπάρχουν σκέψεις για μια σειρά από πλωτούς τερματικούς σταθμούς (FSRU). Υπενθυμίζεται πως η εμπορική λειτουργία του FSRU της Αλεξανδρούπολης, ξεκινά την πρώτη 1η Οκτωβρίου μετά την επιτυχή ολοκλήρωση όλων των δοκιμαστικών όπως ανακοίνωσε επίσημα η εταιρεία. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί τη δημιουργία μίας νέας πύλης εισόδου, μίας ενεργειακής υποδομής που θα φέρει περισσότερο αέριο στην ευρύτερη περιοχή, ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού. Η χώρα θα αποκτήσει μία δεύτερη «πύλη» εισόδου υγροποιημένου αερίου, μετά το τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα.

Την ίδια ώρα, στα τέλη του έτους σκοπεύει η Motor Oil να λάβει την Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) για τον πλωτό τερματικό σταθμό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG (FSRU) Διώρυγα Gas, «σημαντικά αργότερα σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες», σύμφωνα με πληροφορίες της ιστοσελίδας Argus Media. Το χρονοδιάγραμμα αυτό είχαν φωτογραφίσει και στελέχη της διοίκησης της Motor Oil κατά την έκτακτη ΓΣ της εταιρείας τον Ιούλιο, υπό το φως των νέων δεδομένων που έχουν δημιουργηθεί στην αγορά φυσικού αερίου από τη μείωση των εξαγωγικών ροών από Ελλάδα προς Βορρά, την πλημμυρίδα ρωσικού αερίου που εισέρχεται στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μέσω Τουρκίας και το χαμηλό ενδιαφέρον για το project του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου. Όπως είχε γράψει το energygame.gr, πηγές του Ομίλου είχαν τοποθετήσει την FID έως το Δεκέμβριο, τονίζοντας ότι το Διώρυγα Gas είναι ένα ώριμο έργο που μπορεί να μπει σε τροχιά υλοποίησης αφού λάβει την απαιτούμενη χρηματοδοτική στήριξη.

Συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία του project δημιουργίας Τερματικού Σταθμού Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης LNG (FSRU) στο λιμάνι του Βόλου «Αργώ FSRU» διατυπώνουν επίσης τα στελέχη του φορέα υλοποίησης Mediterranean Gas. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου (από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΕΝ) που αποτελεί κρίσιμο ορόσημο για την ωρίμανσή του και απαραίτητος όρος για την εξεταζόμενη είσοδο άλλων εταίρων -κυρίως από το εξωτερικό- στο έργο.

Αναλυτές εκφράζουν δυσπυστία γύρω από το εγχείρημα για νέους τερματικούς LNG. «Ίσως να πλησιάζουμε στο τέλος του κατασκευαστικού κύματος των τερματικών LNG στην Ευρώπη, καθώς κάποιες χώρες καθυστερούν ή ακυρώνουν υποδομές. Από τις αρχές του 2023, νέοι τερματικοί σταθμοί ή επεκτάσεις έχουν αναβληθεί στην Αλβανία, την Κύπρο, την Ιρλανδία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία. Είναι αβέβαιο εάν θα προχωρήσουν οι προγραμματισμένοι τερματικοί σταθμοί στην Ελλάδα», δήλωσε η επικεφαλής αναλύτρια ενέργειας για την Ευρώπη, Ana Maria Jaller-Makarewicz, από την IEEFA. Στο ίδιο μήκος κύματος, η Boyanna Achovski, γενική γραμματέας του Gas Infrastructure Europe, μιλώντας στο «The Fourth Thessaloniki Metropolitan Summit», που διοργανώνουν ο Economist και το powergame.gr στη Θεσσαλονίκη, δήλωσε πως δεν υπάρχει ανάγκη στην Ευρώπη για καινούργια projects τερματικών σταθμών LNG. Αυτό που θα πρέπει να διασφαλισθεί είναι η ολοκλήρωση των έργων, τα οποία βρίσκονται υπό ανάπτυξη αυτή τη στιγμή.

Η Ρωσία «πλημμυρίζει» την Ευρώπη με LNG

Πάντως, παρά τις προσπάθειες διαφοροποίησης του ενεργειακού μείγματος, η Ελλάδα, αλλά και η υπόλοιπη Ευρώπη, δυσκολεύεται να κόψει τον « ενεργειακό ομφάλιο λώρο» με τη Ρωσία. Το πρώτο εξάμηνο του 2024 oι εισαγωγές ρωσικού LNG στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 11% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, παρά την πρόθεση της ΕΕ για μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία έως το 2027. Οι εισαγωγές ρωσικού LNG στη Γαλλία αυξήθηκαν κατά 110%, ενώ στην Ισπανία παρέμειναν σταθερές και στο Βέλγιο μειώθηκαν κατά 16%. Αυτές οι τρεις χώρες αντιπροσώπευαν το 87% των εισαγωγών ρωσικού LNG στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 2024. Η Ευρώπη αύξησε τις μεταφορτώσεις LNG από τον τερματικό σταθμό Yamal της Ρωσίας κατά 15% το πρώτο εξάμηνο του 2024.

Τον Ιούνιο, η ΕΕ συμφώνησε να απαγορεύσει τη μεταφόρτωση ρωσικού LNG στα λιμάνια της και την αποστολή του σε τρίτες χώρες. Η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ τον Μάρτιο του 2025. Η συμφωνία μεταφοράς φυσικού αερίου της Ουκρανίας με τη Ρωσία θα λήξει στο τέλος του έτους. Καθώς οι εισαγωγές LNG στην Ευρώπη συνεχίζουν να μειώνονται, είναι απίθανο η ασφάλεια προμήθειας της ηπείρου να επηρεαστεί εάν η συμφωνία δεν επεκταθεί. Η Ευρώπη μείωσε τις εισαγωγές LNG κατά 18 bcm μεταξύ του πρώτου εξαμήνου του 2023 και του πρώτου εξαμήνου του 2024, πτώση που υπερβαίνει τα 14,6 bcm του ρωσικού αερίου που εξήχθη στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας το 2023.

Η Ελλάδα δεν κατάφερε να κερδίσει το στοίχημα της απεξάρτησης. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, συνεχίζεται η υψηλή εξάρτηση της Ελλάδας από το ρωσικό αέριο μέσω αγωγού με τις δεύτερες υψηλότερες εισαγωγές ιστορικά τον μήνα Αύγουστο (3,64 TWh). Αυξημένες ήταν και οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον TAP, ενώ μείωση παρατηρείται στις εισαγωγές LNG. Πιο αναλυτικά, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού τον Αύγουστο 2024 (3,64 ΤWh) ήταν οι δεύτερες υψηλότερες ιστορικά μετά τον προηγούμενο μήνα, τον Ιούλιο 2024 (3,66 ΤWh). Ως αποτέλεσμα, το μηνιαίο μερίδιο εισαγωγών από τον Turkstream ξεπέρασε το 60% (64,4%), κατατάσσοντας το ρωσικό αέριο στην πρώτη θέση, ως προς τις εισαγωγές αερίου στη χώρα.

Διαβάστε ακόμη