Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει μια μελλοντική κρίση φυσικού αερίου, προειδοποίησε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ). Μάλιστα σε έκθεση, που δημοσιεύει σημειώνει ότι ενώ η Ένωση έλαβε ορισμένα μέτρα έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπίσει την «εργαλειοποίηση» του φυσικού αερίου από τη Μόσχα, τα οφέλη αυτής της δράσης «δεν είναι πάντα ξεκάθαρα». Η μεγαλύτερη εξάρτηση από το εισαγόμενο υγροποιημένο φυσικό αέριο, καθώς και η ανάγκη απανθρακοποίησης μέρους της κατανάλωσης φυσικού αερίου είναι δύο προκλήσεις που θα κληθεί να φέρει εις πέρας η Ευρώπη.

Όπως σημειώνει το Reuters, η σταδιακή διακοπή των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, που το 2021 αντιπροσώπευε το 45% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ, προκάλεσε «κρίση εφοδιασμού», γεγονός που δημιούργησε έναν ατέρμονο κύκλο υψηλών τιμών. Συγκεκριμένα, τον Αύγουστο του 2022, η τιμή χονδρικής του φυσικού αερίου κορυφώθηκε στα 339 ευρώ ανά μεγαβατώρα (έναντι 51 ευρώ τον Αύγουστο του 2021). Επί της ουσίας, η κρίση που πυροδότησε η ολομέτωπη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 δοκίμασε την ανθεκτικότητα της ΕΕ απέναντι σε μια αιφνίδια ανατροπή σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο.

Στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, η ΕΕ πέτυχε την τιμή-στόχο της για μείωση της ζήτησης αερίου κατά 15%. Εντούτοις, το ΕΕΣ δεν μπόρεσε να εξακριβώσει αν αυτό έγινε χάρη μόνο στα μέτρα, που ελήφθησαν ή και σε εξωτερικούς παράγοντες (όπως για παράδειγμα, οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου και ο θερμός χειμώνας). Πράγματι η Ευρώπη κατάφερε να αποφύγει μία κρίση με «θύμα» το φυσικό αέριο, αλλά παραμένει όπως αναφέρει η έκθεση ασαφές αν αυτό μπορεί να πιστωθεί στις πολιτικές της ΕΕ έναντι άλλων παραγόντων.

Ο συντονισμός μεταξύ των Βρυξελλών και των χωρών της ΕΕ βοήθησε στη χάραξη νέων διαδρομών προμήθειας φυσικού αερίου για την αποφυγή ελλείψεων, ενώ η υποχρέωση της ΕΕ προς τις χώρες να γεμίζουν τις αποθήκες φυσικού αερίου κατά 90% πριν από τον χειμώνα δημιούργησε βεβαιότητα στην αγορά, αναφέρει η έκθεση. Με αφορμή αυτή τη θέση σημειώνεται πως σημειώθηκε υπέρβαση της τιμής-στόχου του 90%, με το ποσοστό αυτό να αντιστοιχεί στα κανονικά επίπεδα πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης πριν από την κρίση.

Πλαφόν: Απέδωσε ή όχι καρπούς

Το ΕΕΣ δεν μπόρεσε να αξιολογήσει κατά πόσον η εφαρμογή «πλαφόν» στις τιμές φυσικού αερίου στην ΕΕ έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς οι τιμές παρέμειναν σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο, από τότε που θεσπίστηκε.

Μεταξύ των μέτρων που ελήφθησαν είναι και η δρομολόγηση της πλατφόρμας AggregateEU για την παροχή ενός εναλλακτικού διαύλου εμπορίας φυσικού αερίου, μέσω κοινών αγορών. Στο ίδιο πλαίσιο, το ΕΕΣ δεν μπόρεσε να προσδιορίσει κατά πόσον η συγκεκριμένη πλατφόρμα προσέφερε προστιθέμενη αξία σε σχέση με άλλες προϋπάρχουσες, διότι οι διαφορές που προκάλεσε η κρίση στις τιμές του φυσικού αερίου μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε είχαν ήδη μειωθεί σημαντικά, όταν η AggregateEU τέθηκε σε λειτουργία.

Όπως αναφέρει το Reuters το ΕΕΣ παρατήρησε και άλλα κενά στις προετοιμασίες της Ευρώπης για κρίσεις εφοδιασμού, σημειώνοντας ότι έξι χώρες της ΕΕ έχουν διατηρήσει τη δυνατότητα να διακόψουν τις παραδόσεις φυσικού αερίου προς τους γείτονές τους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αρνήθηκαν πάντως να σχολιάσουν πώς θα επηρεάσει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης η προγραμματισμένη για φέτος λήξη της συμφωνίας για τη διαμετακόμιση του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας. Σημείωσαν όμως ότι η συνολική εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία έχει μειωθεί από 45% των συνολικών προμηθειών φυσικού αερίου το 2021 σε περίπου 15% πέρυσι.

Σημειώνεται πως η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να κατεβάσει ταχύτητες, αφού οι χώρες μειώνουν την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι απρόθυμα να υπογράψουν διμερείς συμφωνίες «αλληλεγγύης». Ορισμένα, μάλιστα, θα εξέταζαν ακόμη και το ενδεχόμενο να διακόψουν την προμήθεια φυσικού αερίου σε γειτονικές χώρες, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Τέλος, το ΕΕΣ ανέφερε ότι η ΕΕ έχει μείνει πολύ πίσω στα σχέδιά της για την κατασκευή υποδομών δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα για τη δέσμευση των εκπομπών από τη συνεχιζόμενη καύση φυσικού αερίου. Δεδομένων των κλιματικών στόχων της ΕΕ (ιδίως του στόχου για μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050), η ανάγκη μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προκαλούνται από την κατανάλωση φυσικού αερίου θα αποτελέσει ολοένα σημαντικότερη πτυχή για την ασφάλεια εφοδιασμού στην Ένωση.

Διαβάστε ακόμη