Tην αποδυνάμωση της συνολικής αγοράς και συνεπώς της ικανότητας της Ευρώπης να ανεξαρτητοποιηθεί από τους υφιστάμενους προμηθευτές φέρνει η αναβολή της συμφωνίας – μαμούθ της BP και της Adnoc για την αγορά του 50% της ισραηλινής ενεργειακής εταιρείας NewMed Energy (επένδυση «Λεβιάθαν»).
Το κοίτασμα «Λεβιάθαν» υποτίθεται ότι θα ήταν το αντικείμενο της πρώτης μεγάλης επένδυσης της αραβικής πετρελαϊκής εταιρείας Adnoc στο Ισραήλ.
Ωστόσο, η κρατική εταιρεία από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχει πλέον αποσυρθεί από τις συνομιλίες εξαγοράς του κοιτάσματος φυσικού αερίου, σημειώνει η Handelsblatt.
Ο βρετανικός ενεργειακός κολοσσός BP έχει επίσης αποσύρει την προσφορά του. Επομένως, προς το παρόν, η Adnoc και η BP δεν θα αποκτήσουν από κοινού το 50% της ισραηλινής ενεργειακής εταιρείας NewMed Energy, η οποία είναι ο κύριος ιδιοκτήτης του κοιτάσματος φυσικού αερίου «Λεβιάθαν», όπως είχε προγραμματιστεί, γεγονός που ανακοίνωσε στα μέσα Μαρτίου.
Σύμφωνα με την εταιρεία ενεργειακών ερευνών Rystad Energy, το 44% της ισραηλινής παραγωγής φυσικού αερίου προέρχεται από το κοίτασμα στη Μεσόγειο. Το ισραηλινό φυσικό αέριο φτάνει επίσης στην Ευρώπη μέσω της Αιγύπτου ως κέντρο μεταφόρτωσης. Το 2022, αντιστοιχούσε στο 4%. Αλλά επειδή το Ισραήλ θέλει να επεκτείνει την παραγωγή και η Ευρώπη εξακολουθεί να αναζητά πηγές για να αντικαταστήσει τις πρώην προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου, το μερίδιο του Ισραήλ θα μπορούσε να αυξηθεί στο μέλλον.
Το Ισραήλ ακολουθεί επίσης μια πολιτική στρατηγική με την αυξημένη εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου του.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) έχουν αναγνωρίσει το ισραηλινό κράτος μόλις από το 2020 και μια κοινοπραξία μεταξύ της Adnoc, της BP και της NewMed στο κοίτασμα «Λεβιάθαν» θα ενίσχυε τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
«Το Ισραήλ έχει εργαστεί πάρα πολύ σκληρά τα τελευταία 15 χρόνια για να πείσει τις διεθνείς εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου να επενδύσουν στην αγορά του», λέει ο ειδικός σε θέματα ενέργειας Γκάμπριελ Μίτσελ από το ισραηλινό think tank Mitvim Institute. Ωστόσο, λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή, η χώρα δεν διαθέτει το πολιτικό κεφάλαιο για να εντείνει τη συνεργασία της με τους διεθνείς παίκτες.
Επιπλέον, η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου έδειξε πόσο ευάλωτη είναι η αγορά φυσικού αερίου στην πολιτική αβεβαιότητα στην περιοχή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τιμή της πρώτης ύλης εκτοξεύτηκε κατά περιόδους πάνω από 26%.
Εκτός από το «Λεβιάθαν», υπάρχουν άλλα δύο μεγάλα ισραηλινά κοιτάσματα φυσικού αερίου που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης στο μέλλον. Ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία τους – και επομένως και την ευκαιρία της Ευρώπης να διαφοροποιήσει περαιτέρω τις εισαγωγές φυσικού αερίου.
Πριν από την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Ευρώπη βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στον αυταρχικό γείτονά της.
Το 2019, η Γερμανία, για παράδειγμα, προμηθεύτηκε περίπου το ήμισυ του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία μέσω αγωγού. Σχεδόν το 30% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχεται πλέον από τη Νορβηγία, ενώ οι ΗΠΑ είναι σημαντικός προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο μεταφέρεται με πλοία. Υπάρχουν επίσης συμφωνίες με το Κατάρ για παράδοση στην Ευρώπη από το 2026.
Η Ευρώπη αισθάνεται τις επιπτώσεις της τιμής του φυσικού αερίου
Ωστόσο, η Ευρώπη ανταγωνίζεται με τους πελάτες της Ασίας για τις παραδόσεις πλοίων LNG και αισθάνεται τώρα τις επιπτώσεις της τιμής του φυσικού αερίου στους κινδύνους παραγωγής, για παράδειγμα με τη μορφή γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων.
Εάν ένα εργοστάσιο στην Αυστραλία πάψει να λειτουργεί για μικρό χρονικό διάστημα, αυτό μπορεί ήδη να οδηγήσει σε αύξηση της ευρωπαϊκής τιμής.
Όταν η Ευρώπη αγόραζε ακόμη μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου από ρωσικούς αγωγούς, η τιμή ήταν λιγότερο ευαίσθητη σε αυτό.
Ακόμη και αν η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου έχει ηρεμήσει και πάλι βραχυπρόθεσμα και είναι περίπου 40% κάτω από το επίπεδο του Οκτωβρίου: Μακροπρόθεσμα, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε ακόμη να αποτελέσει βάρος για την ενεργειακή στρατηγική της Ευρώπης, όπως εξηγεί ο Ελάι Ρέτινγκ (Elai Rettig), πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan του Ισραήλ.
Ωστόσο, ο εφοδιασμός της Ευρώπης δεν είναι αξιόπιστος. Μετά την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο, το κοίτασμα φυσικού αερίου Ταμάρ χρειάστηκε να κλείσει για ένα μήνα για λόγους ασφαλείας.
Έκτοτε, η παραγωγή συνεχίστηκε εκεί, αλλά η Αίγυπτος χρησιμοποιεί επί του παρόντος το ισραηλινό φυσικό αέριο για τη δική της αγορά και όχι για την ευρωπαϊκή αγορά, λέει ο πολιτικός επιστήμονας Ρέτινγκ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Αίγυπτος αντιμετωπίζει επί του παρόντος προβλήματα με το δικό της κοίτασμα φυσικού αερίου Zohr, τα οποία δεν μπορούν να επιλυθούν βραχυπρόθεσμα. Επομένως, η Ευρώπη θα πρέπει προς το παρόν να αρκεστεί σε αυτές τις προμήθειες ισραηλινού φυσικού αερίου.
Για να γίνει λιγότερο εξαρτημένο από τις δύο κύριες χώρες-πελάτες, το Ισραήλ πρέπει να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές του, λέει ο Μίτσελ. Ωστόσο, οι επιλογές για το σκοπό αυτό είναι περιορισμένες. «Στην καλύτερη περίπτωση – και πολλές μεταβλητές θα πρέπει να είναι σωστές – το Ισραήλ θα μπορούσε να εξάγει το φυσικό του αέριο στην Κύπρο και στη συνέχεια να το πωλεί στην παγκόσμια αγορά», λέει ο ειδικός.
Στο χειρότερο σενάριο, ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος του φυσικού αερίου θα μπορούσε να παραμείνει ανεκμετάλλευτο. Αυτό συμβαίνει επειδή οι διεθνείς επενδυτές και εταίροι θα αναζητούσαν εναλλακτικά έργα που θα ήταν ευκολότερο να υλοποιηθούν επειδή δεν θα βρίσκονταν στο έδαφος μιας εμπόλεμης πλευράς.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καθίστανται ευάλωτα
Το Ισραήλ είχε ήδη κάνει στρατηγικά λάθη στην ενεργειακή του πολιτική πριν από τον πόλεμο, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα. Σύμφωνα με τον Μίτσελ, η συμφωνία μεταξύ της BP, της Adnoc και της NewMed, η οποία τώρα βρίσκεται σε αναμονή, είχε επίσης επιπλοκές στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν.
«Πριν από τον πόλεμο, η BP και η Adnoc θα μπορούσαν να ήταν διατεθειμένες να αυξήσουν ελαφρώς την προσφορά», πιστεύει. Τώρα όμως οι διεθνείς επενδυτές έχουν τα καλύτερα χαρτιά.
Παρ’ όλα αυτά, δεν έχουν χαθεί όλα. Για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι καλύτερες σχέσεις με το Ισραήλ αποτελούν μέρος ενός στρατηγικού προσανατολισμού προς την Ευρώπη, εξηγεί ο Μίτσελ. Λόγω του πολέμου, η κυβέρνηση βαδίζει σε μια λεπτή γραμμή και θα μπορούσε να βρεθεί υπό εσωτερική πολιτική πίεση, καθώς η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι φιλοπαλαιστινιακή.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μίτσελ, τα Εμιράτα δεν έχουν εγκαταλείψει τη στρατηγική τους προσέγγιση. Αυτό θα ήταν καλά νέα για την ενεργειακή στρατηγική του Ισραήλ – και επίσης έμμεσα για τη διαφοροποίηση της Ευρώπης στην αγορά πρώτων υλών.
Διαβάστε ακόμη:
