Ξεκίνησε η δεσμευτική φάση του Market Test για την επέκταση του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου της Ελλάδας από τον ΔΕΣΦΑ, με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές να μπορούν να εγγραφούν έως τις 24 Ιουνίου και να λάβουν μέρος στην εν λόγω διαδικασία. Η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών θα γίνει στο διάστημα 2 έως 12 Ιουλίου, ενώ η αξιολόγησή τους θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 31 Ιουλίου. Πρόκειται για κομβικό σημείο αφού θα κριθεί αν υπάρχει επαρκές επενδυτικό ενδιαφέρον για αξιοποίηση του εθνικού συστήματος και προσθήκη νέων έργων.

Στη δεύτερη φάση οι προσφορές θα αφορούν τη δέσμευση δυναμικότητας σε όλα (νέα και υφιστάμενα) σημεία εισόδου και εξόδου φυσικού αερίου από το ελληνικό σύστημα. Αν από αυτές προκύψει πως υπάρχει όντως επαρκές επενδυτικό ενδιαφέρον, τότε θα έχει εξακριβωθεί ότι τα έργα αναβάθμισης θα είναι οικονομικά βιώσιμα. Κι αυτό γιατί θα είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένο πως η υλοποίησή τους δεν θα οδηγήσει σε υπέρμετρη αύξηση των τελών χρήσης του συστήματος μεταφοράς, αυξάνοντας έτσι το τελικό κόστος του καυσίμου.

Σε τέσσερα στάδια η δεσμευτική φάση

Ο ΔΕΣΦΑ θα εκκινήσει στις 2 Μαΐου 2024 τη δεσμευτική φάση, η οποία περιλαμβάνει τέσσερα στάδια:

  • α) Τη Φάση Πληροφόρησης,
  • β) Την Δεσμευτική Φάση Υποβολής Προσφορών,
  • γ) την Κατανομή Δυναμικότητας, και
  • δ) την Υλοποίηση των συμβάσεων μεταφοράς φυσικού αερίου.

Σημειώνεται πως ο ΔΕΣΦΑ κατέθεσε στην ΡΑΑΕΥ προς έγκριση τις Κατευθυντήριες Γραμμές (Guidelines) για τη διεξαγωγή της δεσμευτικής φάσης της Δοκιμής Αγοράς (Market Test) για τη διαδικασία επαύξησης δυναμικότητας του ΕΣΦΑ, έχοντας λάβει υπόψη του τα σχόλια που κατατέθηκαν από συμμετέχοντες στη δημόσια διαβούλευση που εκπόνησε από τις 15 Μαρτίου 2024 έως τις 15 Απριλίου 2024, καθώς και τις απόψεις του επί των σχολίων αυτών.

Ο ΔΕΣΦΑ θα γνωστοποιήσει τον κατάλογο με τα απαραίτητα έγγραφα για την συμμετοχή στη δεσμευτική φάση κατανομής δυναμικότητας και ορίζει την περίοδο εγγραφής με ενδεικτική καταληκτική ημερομηνία εγγραφής την 24η Ιουνίου 2024. Το επόμενο χρονικό διάστημα, διάρκειας περίπου μιας εβδομάδας, ο ΔΕΣΦΑ θα αξιολογήσει την επιλεξιμότητα των συμμετεχόντων μέχρι τις αρχές Ιουλίου 2024. Ακολούθως, από τον Ιούλιο του 2024 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024, διαρκεί η διαδικασία υποβολής δεσμευτικών προσφορών για κατανομή δυναμικότητας.

Η χρονική διάρκεια υποβολής προσφορών ανέρχεται σε έντεκα (11) ημέρες, από τις 2 Ιουλίου 2024 μέχρι τις 12 Ιουλίου 2024 και στην συνέχεια εκκινεί η αξιολόγηση των προσφορών. Τον Αύγουστο του 2024 θα πραγματοποιηθεί η προκαταρκτική κατανομή δυναμικότητας και θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της Οικονομικής Δοκιμής (Economic Viability Test, EVT) στις 31 Αυγούστου 2024, ημερομηνία που λαμβάνει χώρα και η κατανομή δυναμικότητας. Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του 2024 υπολογίζεται ότι θα έχουν υλοποιηθεί οι Συμφωνίες Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (Gas Transmission Agreements, GTAs). Το εν λόγω χρονοδιάγραμμα σύμφωνα με την πρόταση του ΔΕΣΦΑ είναι ενδεικτικό και σε περίπτωση που η ως άνω διαδικασία αναβληθεί, πάρει παράταση, ή χρήζει αλλαγής, σε συνεργασία με τους άλλους Διαχειριστές που αφορά, θα υποβληθεί εύλογα προς έγκριση στις Ρυθμιστικές Αρχές των χωρών.

Υπενθυμίζεται πως στις 29 Μαρτίου 2023 ο ΔΕΣΦΑ εκκίνησε το πρώτο στάδιο του Market Test, δημοσιεύοντας στην ιστοσελίδα του Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος Μη Δεσμευτικών Αιτημάτων για την κατανομή μελλοντικής αδιάλειπτης δυναμικότητας στο ΕΣΦΑ, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα και τις διασυνδέσεις του ΕΣΦΑ με άλλα συστήματα, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής μη δεσμευτικών προσφορών την 1η Ιουνίου 2023.

Είκοσι επτά εταιρείες εκδήλωσαν ενδιαφέρον στο πρώτο στάδιο του Market Test, υποβάλλοντας σχετικές μη δεσμευτικές προσφορές. Το ενδιαφέρον αφορά σε δέσμευση μελλοντικής αδιάλειπτης δυναμικότητας σε τέσσερα (4) υπάρχοντα Σημεία Εισόδου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (Σιδηρόκαστρο, Νέα Μεσημβρία, Κήποι, Αγία Τριάδα) και τέσσερα (4) νέα σημεία σύνδεσης του συστήματος μεταφοράς με τους τερματικούς σταθμούς ΥΦΑ στην Αλεξανδρούπολη (Αμφιτρίτη), Κόρινθο (σημείο σύνδεσης με το FSRU της Διώρυγα Gas), Βόλο (σημείο σύνδεσης με το FSRU ARGO) και Θεσσαλονίκη (σημείο σύνδεσης με το FSRU ELPEDISON). Ενδιαφέρον καταγράφηκε επίσης για δέσμευση μελλοντικής δυναμικότητας σε 30 Σημεία Εξόδου του ΕΣΦΑ, συμπεριλαμβανομένου του Σιδηροκάστρου (Σημείο Διασύνδεσης των εθνικών συστημάτων φυσικού αερίου της Ελλάδας και της Βουλγαρίας) και της Κομοτηνής (Σημείο Διασύνδεσης του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου της Ελλάδας με τον αγωγό IGB), για ροή φυσικού αερίου από Ελλάδα προς Βουλγαρία.

Το έργο επαύξησης δυναμικότητας του ΕΣΦΑ, λαμβάνοντας υπόψη και τα αιτήματα επέκτασης δυναμικότητας στα Σημεία Διασύνδεσης, περιλαμβάνει στην πράξη περισσότερα από δύο συστήματα εισόδου – εξόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήτοι το εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου της Ελλάδας, το εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου της Βουλγαρίας και τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB). Επίσης, τα μη δεσμευτικά αιτήματα της πρώτης φάσης αφορούν σε πρόθεση δέσμευσης δυναμικότητας σε περισσότερα του ενός Σημείων Διασύνδεσης και δέσμευση δυναμικότητας για πάνω από ένα έτος. Λαμβάνοντας περαιτέρω υπόψη και τα ιδιαίτερα υψηλά κόστη των απαιτούμενων επενδύσεων, προκειμένου να αυξηθεί η πιθανότητα θετικής έκβασης των οικονομικών δοκιμών που θα εφαρμοστούν στο πλαίσιο της οικονομικής δοκιμής, κρίνεται εύλογη η πρόταση του ΔΕΣΦΑ, όπως και των υπολοίπων Διαχειριστών στις σχετικές προτάσεις έργου που έχουν από κοινού υποβάλει με τον ΔΕΣΦΑ (σχετικό 21) για την εφαρμογή Εναλλακτικού Μηχανισμού Κατανομής δυναμικότητας, καθότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που τίθενται στην παράγραφο 2 του άρθρου 30 του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/459, για προϊόντα δυναμικότητας έως 20 ετών.

Στην Ελλάδα, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θεωρεί το φυσικό αέριο ως το ενδιάμεσο καύσιμο για τη μετάβαση σε ένα μοντέλο χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς τελικής κατανάλωσης και ρητά υποστηρίζει τη μεγαλύτερη συμμετοχή του φυσικού αερίου σε όλους τους τομείς τελικής κατανάλωσης προς αντικατάσταση πετρελαϊκών προϊόντων ως το 2030 (βλ. εκτιμώμενη εξέλιξη ζήτησης φυσικού αερίου από το ΕΣΕΚ). Η μακροχρόνια Στρατηγική για το έτος 2050 προβλέπει αντικατάσταση έως το μηδενισμό του φυσικού αερίου από ανανεώσιμα καύσιμα και υδρογόνο σταδιακά ως το 2050. Ωστόσο εκκρεμούν ακόμη η δημοσιοποίηση του νέου ΕΣΕΚ, καθώς και τα πόρισμα της Επιτροπής για τη χάραξη εθνικής στρατηγικής για το Υδρογόνο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ΡΑΕ καλείται να εγκρίνει σημαντικές νέες επενδύσεις φυσικού αερίου, τόσο σε αγωγούς όσο και σε νέους πλωτούς τερματικούς σταθμούς ΥΦΑ (FSRUs, Αλεξανδρούπολης, ΔΙΩΡΥΓΑ Gas, ARGO). Επίσης, κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο. Περαιτέρω, τα Προγράμματα Ανάπτυξης των Δικτύων Διανομής είναι αρκετά φιλόδοξα στην εξάπλωση του δικτύου σε νέες περιοχές, ακόμα και στη νότια Ελλάδα, παρά τις μελέτες που αναδεικνύουν τις αντλίες θερμότητας ως πιο οικονομικές.

Το έργο της Υπόγειας Αποθήκης της Νότιας Καβάλας είναι ένα έργο μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού. Η συμβολή του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον συνολικό ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, ο οποίος θα καθορίσει τη ζήτηση του φυσικού αερίου και συνεπώς την αναγκαιότητα χρήσης μιας αποθήκης. Όσον αφορά στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς, αυτό σχεδιάστηκε πριν από αρκετά χρόνια, όταν οι εκτιμήσεις για τη ζήτηση του φυσικού αερίου ήταν πολύ χαμηλότερη, με αποτέλεσμα να περιλαμβάνει τμήματα μικρότερης διατομής που αποτελούν σημεία συμφόρησης.

Παράλληλα, η υιοθέτηση του συστήματος «εισόδου-εξόδου» (entry-exit), σε εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Κανονισμών, είναι πιθανό να οδηγήσει σε υπερδιαστασιολόγηση των αγωγών αερίου, καθώς όταν ο Διαχειριστής αξιολογεί Αιτήσεις Μελλοντικής Δυναμικότητας, προκειμένου να εγγυηθεί αδιάλειπτη δυναμικότητα (firm capacity) πρέπει να ικανοποιεί όλες τις πιθανές διαδρομές του αερίου, μελετώντας το δυσμενέστερο (worst-case) – κατά περίπτωση – σενάριο για τη νέα υποδομή προκειμένου να προσδιορίσει τα αναγκαία έργα αναβάθμισης του συστήματος για την ικανοποίηση των αιτημάτων επενδύσεων. Ωστόσο, στο πρόσφατο Market Test που διεξήχθη από τον ΤΑΡ και τον ΔΕΣΦΑ από κοινού, το ενδιαφέρον περιορίστηκε στο μη δεσμευτικό στάδιο του Market Test για το 2019 καθώς προϋπόθεση για την ικανοποίηση των αιτημάτων ήταν έργα αναβάθμισης του ΕΣΦΑ ύψους 394 εκατ. ευρώ.

Οι αποφάσεις που θα επιβαρύνουν τον Έλληνα καταναλωτή για αρκετά επόμενα χρόνια χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Ακόμα και αν οι τεχνικές μελέτες δείχνουν την ανάγκη ενίσχυσης του Συστήματος στο πλαίσιο του entry-exit, πρέπει να εκτιμάται το πραγματικό οικονομικό όφελος των επενδύσεων.

Διαβάστε ακόμα: