Υψηλές προσδοκίες για εμπορικά αξιοποιήσιμα, μεγάλης κλίμακας, κοιτάσματα φυσικού αερίου γεννούν τα αποτελέσματα των εκτεταμένων σεισμογραφικών ερευνών που έχουν στη διάθεσή τους τα στελέχη της ΕΔΕΥΕΠ, καθώς και της κοινοπραξίας ExxonMobil – Helleniq Energy που διαχειρίζεται τις δύο παραχωρήσεις στα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Πρακτικά, έχουν ήδη ολοκληρωθεί όλα τα προγράμματα ερευνών και έχουν εκτελεστεί οι σεισμογραφικές έρευνες από τα δισδιάστατα (2D) και τρισδιάστατα (3D) δεδομένα. Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος από την πλευρά των αναδόχων είναι το γεγονός ότι έχουν ξεπεραστεί αυτά που προβλεπόντουσαν ως ελάχιστες υποχρεώσεις στη συλλογή δεδομένων και πλέον η εικόνα που υπάρχει είναι «πολύ θετική», όπως δήλωσε πρόσφατα και ο επικεφαλής της ΕΔΕΥΕΠ, Αριστοτέλης Στεφάτος.
Ενδεικτικές των ελπίδων που υπάρχουν, είναι και οι δηλώσεις που έκανε πρόσφατα ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, «Αν είμαστε τόσο τυχεροί, τότε το μέγεθος του οικοπέδου -που έως τώρα υπολογίζεται ότι θα βρούμε -θα είναι αρκετό για την ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο της Ελλάδας αλλά ολόκληρης της Ευρώπης», είπε ο κ. Σκρέκας.
Οι πρώτες έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης πραγματοποιήθηκαν το 2012-13 και επαναλήφθηκαν το 2022 με την ολοκλήρωση των δισδιάστατων σεισμικών ερευνών, Το βάθος στις εν λόγω περιοχές είναι 3 – 4 χιλιόμετρα, ενώ συνολικά η γεώτρηση θα φτάσει σε βάθος 8 – 10 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Το κόστος μιας γεώτρησης σε βαθιά νερά κυμαίνεται στα 100 – 150 εκατ. δολάρια, ενώ για να βεβαιωθούν οι εταιρείες της κοινοπραξίας για τα πιθανά κοιτάσματα θα χρειαστούν 3 – 4 γεωτρήσεις.
Με βάση τις συμβατικές τους υποχρεώσεις, οι ανάδοχοι θα πρέπει να ενημερώσουν για το αν θα προχωρήσουν σε ερευνητική γεώτρηση προς τα τέλη του 2024 – αρχές του 2025. Νωρίτερα, φέτος, είχε κορυφωθεί η φημολογία περί άμεσης απόφασης από την κοινοπραξία ExxonMobil – Helleniq Energy για την έναρξη της δοκιμαστικής γεώτρησης. Ωστόσο, ο διευθύνων σύμβουλος της Helleniq Energy, Ανδρέας Σιάμισης, έσπευσε να «προσγειώσει» στην πραγματικότητα τις σχετικές προσδοκίες, τονίζοντας ότι η η επικαιροποίηση των δεδομένων θα γίνει στο τέταρτο τρίμηνο του 2024. Η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης για την ερευνητική γεώτρηση τοποθετείται σε περίπου 12 – 18 μήνες.
Σημειώνεται ότι από τη λήψη της απόφασης μέχρι την έναρξη εκτέλεσης των σχετικών εργασιών, μεσολαβεί ένα διάστημα 1 – 1,5 έτους. Σε αυτό το πλαίσιο, η γεώτρηση, θα πρέπει να αναμένεται εντός του 2026, αν και είναι πολύ πιθανό, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, να πραγματοποιηθεί προς τα τέλη του 2025.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών της αγοράς υδρογονανθράκων, αλλά και σχετικές εκθέσεις του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ), τα πιθανά κοιτάσματα φυσικού αερίου στις θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης, θα αναδείξουν τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας στην ευρύτερη περιοχή και συνολικά στην Ευρώπη.
Όπως επισημαίνεται, από τις σεισμικές έρευνες φέρεται να έχει εντοπιστεί μια περιοχή – στόχος, περίπου 20 χιλιόμετρα νότια από την Παλαιοχώρα Χανίων και δυτικά της Γαύδου. Η χωρητικότητα σε φυσικό αέριο υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 3,5 τρισ. κυβικά μέτρα, ενώ στην ευρύτερη περιοχή προσεγγίζει τα 5 τρισ. κυβικά μέτρα. Αν από τη συνολική χωρητικότητα της περιοχής – στόχου είναι εμπορικά αξιοποιήσιμο το 20% με 25% αυτής, τότε προκύπτει ότι η πιθανή παραγωγή μπορεί να ξεπεράσει τα 700 δισ. κυβικά μέτρα. Σημειώνεται ότι η ετήσια κατανάλωση στην Ελλάδα είναι περί τα 6 δισ. κυβικά μέτρα.
Το πιο πιθανό μοντέλο εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων θα είναι μέσω αυτόνομης θαλάσσιας μονάδας (πλατφόρμα) υγροποίησης φυσικού αερίου, παρά με τη μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην ξηρά. Αυτή η τεχνολογία αναπτύσσεται σε διεθνή κλίμακα και μέχρι να ξεκινήσει η παραγωγή στην Κρήτη εκτιμάται ότι θα είναι περισσότερο οικονομικά προσιτή. Η κατασκευή μιας τέτοιας μονάδας χρειάζεται περίπου 3 έτη.
Σε ό,τι αφορά το χρόνο έναρξης της παραγωγής, σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει κάνει τεράστια άλματα και έχει μειώσει ραγδαία το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τον εντοπισμό του κοιτάσματος μέχρι την εκμετάλλευση, Είναι ενδεικτικό ότι στην Αίγυπτο η ιταλική Eni κατάφερε μέσα σε μόλις 2 χρόνια να προχωρήσει στην παραγωγή. Στην Κρήτη, εφόσον οι ερευνητικές γεωτρήσεις επιβεβαιώσουν τις ενδείξεις που υπάρχουν σήμερα για μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου και δεν υπάρξουν καθυστερήσεις από δικαστικές προσφυγές ή την κρατική γραφειοκρατία, η παραγωγή θα μπορούσε να ξεκινήσει ακόμα και εντός του 2028.
