Πολλοί είναι εκείνοι στην Ελλάδα που ζηλεύουν την πρόοδο της Κύπρου όσον αφορά τις εξελίξεις με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και την αναφέρουν ως παράδειγμα προς μίμηση για την ελληνική κυβέρνηση στη δική της, μάλλον καθυστερημένη, προσπάθεια ανακάλυψης κοιτασμάτων, σύμφωνα με έκθεση του semedenergydefense.com.
Ωστόσο, παρόλο που πρόσφατα ανακοινώθηκαν νέες ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, η πραγματικότητα μάλλον διαψεύδει την εικόνα που δημιούργησαν οι διαδοχικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα.
Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν γίνει περισσότερες από 10 προσπάθειες να έρθει φυσικό αέριο στην Κύπρο. Όλες απέτυχαν λόγω ενός συνδυασμού πολιτικής σκοπιμότητας, συνδικαλιστικών παρεμβάσεων, διαφθοράς και ανικανότητας.
Για χρόνια η κυβέρνηση δημιουργούσε τριμερείς ενεργειακές συμμαχίες, μιλώντας για μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω του αγωγού East Med ή στα εργοστάσια υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αιγύπτου, ενώ πιο πρόσφατα ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου μίλησε για μεταφορά φυσικού αερίου στο Βασιλικό από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ. Παρ’ όλα αυτά, παρόλο που μεγάλες ξένες ενεργειακές εταιρείες συνεχίζουν, έστω και με διάφορα εμπόδια, τις έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ανακαλύπτοντας νέες και σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, η ουσία είναι ότι η κυβέρνηση του νησιού δεν έχει καταφέρει να τις εκμεταλλευτεί και να τις αξιοποιήσει ακόμα.
Ο τερματικός σταθμός LNG στο Βασιλικό
Τώρα, η τελευταία προσπάθεια για τη δημιουργία τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο υπουργός Ενέργειας δήλωσε ότι η κυβέρνηση βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Είτε η κυβέρνηση βρίσκει συμβιβασμό με την κοινοπραξία υπό την κινεζική εταιρεία CPP, η οποία έχει προσφύγει στο διαιτητικό δικαστήριο του Λονδίνου ζητώντας επιπλέον 200 εκατ. ευρώ για το έργο, είτε καταγγέλλει τη σύμβαση και αναζητά άλλον ανάδοχο. Οποιοσδήποτε συμβιβασμός θα συνεπαγόταν την καταβολή σημαντικού μέρους του ποσού που απαιτεί η CPP, η οποία έχει πλέον σταματήσει όλες τις εργασίες στον τερματικό σταθμό, ενώ η καταγγελία της σύμβασης και η ανάθεσή της σε νέο ανάδοχο θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο δαπανηρή.
Αυτό συμβαίνει όταν το μεγαλύτερο έργο υποδομής ανατίθεται χωρίς διαγωνισμό σε μια εταιρεία με μηδενική εμπειρία στην κατασκευή τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου ή στη μετατροπή πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου σε πλωτές μονάδες επαναεριοποίησης αποθήκευσης, με πολιτική απόφαση του προέδρου. Η δικαιολογία του τότε ήταν ότι η Κύπρος δεν μπορούσε να αντέξει την καθυστέρηση μιας άλλης διαδικασίας υποβολής προσφορών, κάτι που είναι μάλλον ειρωνικό, δεδομένου ότι το έργο του Βασιλικού επρόκειτο να έχει ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2022 και είναι απίθανο να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους, εάν βρεθεί ένας δαπανηρός συμβιβασμός με την CPP.
Η Δημόσια Εταιρεία Φυσικού Αερίου, ΔΕΦΑ, και η θυγατρική της ΕΤΥΦΑ, η εταιρεία υποδομών φυσικού αερίου, συναλλάσσονταν με την CPP. Οι αξιώσεις της CPP για πρόσθετες πληρωμές βασίζονται εν μέρει στην υποτιθέμενη αδυναμία της ΕΤΥΦΑ να παράσχει εγκαίρως τις ζητούμενες πληροφορίες. Τώρα, η αρχή ηλεκτρισμού, η οποία κατέχει μερίδιο 30% στην ΕΤΥΦΑ, απαιτεί να επιστραφεί η επένδυσή της ύψους 43 εκατ. ευρώ, καθώς είναι κρατικό μονοπώλιο και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Η ΔΕΦΑ είναι επίσης ένα κρατικό μονοπώλιο που απέτυχε στην αποστολή της να διασφαλίσει την προμήθεια φυσικού αερίου.
Η ατζέντα των επαφών του κ. Παπαναστασίου περιλαμβάνει συζητήσεις με την Αίγυπτο για το φυσικό αέριο και τα τερματικά του, καθώς και την ηλεκτρική σύνδεση. Παράλληλα, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο επένδυσης στον διασυνδετήριο αγωγό Great Sea Interconnector που θα συνδέει τα ηλεκτρικά δίκτυα της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας.
Το ερώτημα είναι πόσα από αυτά τα σχέδια θα ολοκληρωθούν στο μέλλον.
