Η Ελλάδα πρόκειται να γίνει κόμβος φυσικού αερίου για την Ευρώπη, καθώς ο πρώτος τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο βορειοελλαδικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο. Αρχικά η μονάδα θα προμηθεύει με φυσικό αέριο κυρίως τις βαλκανικές χώρες, πάραυτα λόγω της αυξημένης ανάγκης για ανεξαρτητοποίηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και άλλες χώρες έχουν αρχίσει να δείχνουν ενδιαφέρον, όπως αναφέρει το γερμανικό Ηandelsblatt.
Οι χώρες της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης θέλουν να γίνουν λιγότερο εξαρτημένες από το ρωσικό φυσικό αέριο. Οι νέοι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο βορειοελλαδικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχουν σκοπό να βοηθήσουν. Η πρώτη μονάδα θα τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο και θα προμηθεύει αρχικά με φυσικό αέριο κυρίως τις βαλκανικές χώρες. Τώρα δείχνουν ενδιαφέρον και άλλες χώρες.
Η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία είχαν ήδη συμφωνήσει το 2016 να συγχωνεύσουν τα δίκτυα αγωγών τους. Για τον σκοπό αυτό, ίδρυσαν τον οργανισμό Central and South Eastern Europe Energy Connectivity (CESEC). Τα σχέδια προβλέπουν τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα στη Βουλγαρία μέσω του λεγόμενου «κάθετου διαδρόμου» και από εκεί μέσω υφιστάμενων αγωγών. Τώρα η Ουκρανία, η Μολδαβία και η Σλοβακία θέλουν επίσης να συμμετάσχουν στο έργο.
Υπεγράφη δήλωση προθέσεων σε συνάντηση της ESEC στην Αθήνα
Σε συνάντηση των υπουργών ενέργειας των χωρών της CESEC στην Αθήνα την περασμένη Παρασκευή, οι εκπρόσωποι των τριών χωρών υπέγραψαν σχετική δήλωση προθέσεων. Ο υπουργός Ενέργειας της Ελλάδας, Θεόδωρος Σκυλακάκης μίλησε για ένα «πολύ σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας σε ολόκληρη την περιοχή».
Η επένδυση ανοίγει νέες προοπτικές για την Ελλάδα ως εξαγωγέα φυσικού αερίου. Οι δύο τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στη βόρεια Ελλάδα θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο σε αυτό. Η μονάδα λειτουργεί από την ελληνοβουλγαρική κοινοπραξία Gastrade.
Στα μέσα Δεκεμβρίου, το «Αλεξανδρούπολη» έριξε άγκυρα στα ανοικτά της πόλης του λιμανιού ως πλωτή εγκατάσταση αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU). Το πρώην δεξαμενόπλοιο υγροποιημένου φυσικού αερίου προέρχεται από το απόθεμα της ναυτιλιακής εταιρείας GasLog του Έλληνα εφοπλιστή Πέτρου Λιβανού και έχει μετατραπεί για χρήση ως τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Σιγκαπούρη τους τελευταίους μήνες.
Ο Λιβανός είναι ένας από τους πέντε μετόχους της Gastrade με ποσοστό 20% των μετοχών. Άλλοι εταίροι είναι η Ελληνίδα επιχειρηματίας Ελμίνα Κοπελούζου, ο Έλληνας προμηθευτής φυσικού αερίου Depa Commercial και ο διαχειριστής δικτύου υψηλής πίεσης Desfa, καθώς και η βουλγαρική Bulgartransgaz, με το ένα πέμπτο των μετοχών ο καθένας. Η Ελλάδα και η ΕΕ χρηματοδοτούν το έργο, το οποίο εκτιμάται σε 394 εκατομμύρια ευρώ, με 167 εκατομμύρια ευρώ.
Το 70% του υγροποιημένου φυσικού αερίου εξάγεται
Η Gastrade σχεδιάζει έναν δεύτερο τερματικό σταθμό οκτώ χιλιόμετρα ανατολικά της πρώτης εγκατάστασης. Προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025. Μαζί, οι δύο τερματικοί σταθμοί αναμένεται να επιτύχουν μέγιστη δυναμικότητα έντεκα δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως. Η Gastrade σκοπεύει να εξάγει το 70 % του υγροποιημένου φυσικού αερίου που παραδίδεται στην Αλεξανδρούπολη. Το φυσικό αέριο θα ρέει μέσω Βουλγαρίας προς τη Σερβία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Ρουμανία. Αργότερα μπορούν να συνδεθούν η Μολδαβία και η Ουκρανία, καθώς και η Ουγγαρία, η Αυστρία και η Σλοβακία στα δυτικά.
Με τη σύνδεση με το ελληνικό δίκτυο, οι χώρες αυτές θα έχουν την ευκαιρία να αποσπαστούν περαιτέρω από τον προμηθευτή Ρωσία. Η εταιρεία του Κρεμλίνου Gazprom προμηθεύει με αγωγούς φυσικού αερίου τη Δύση με δύο τρόπους: Ο αγωγός Turkstream διέρχεται από τη νότια Ρωσία μέσω της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία και από εκεί τροφοδοτεί αρκετές χώρες των Βαλκανίων. Η δεύτερη οδός είναι ο αγωγός Transgas, ο οποίος διέρχεται από την Ουκρανία, τη Σλοβακία και την Τσεχική Δημοκρατία προς την Αυστρία και τη Γερμανία. Οι σημαντικότερες χώρες παραλήπτες είναι η Τσεχική Δημοκρατία και η Αυστρία.
Η ίδια η Ουκρανία δεν αγοράζει αέριο απευθείας από τη Ρωσία από το 2015, αλλά λαμβάνει αέριο από τη Δύση, κυρίως από τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. Αυτό περιλαμβάνει το ρωσικό φυσικό αέριο που προηγουμένως αντλούνταν με διαμετακόμιση μέσω του αγωγού Transgas μέσω της Ουκρανίας προς τη Δυτική Ευρώπη.
Ωστόσο, η σύμβαση διαμετακόμισης της Ουκρανίας με τη ρωσική κρατική εταιρεία Gazprom λήγει στο τέλος του τρέχοντος έτους. Στις αρχές του 2025, η Ουκρανία θα σταματήσει επομένως τις προμήθειες φυσικού αερίου, ανακοίνωσε τον περασμένο Οκτώβριο ο επικεφαλής της κρατικής ενεργειακής εταιρείας Naftogaz της Ουκρανίας, Oleksiy Chernyshov. Συνεπώς, οι ενδιαφερόμενες χώρες θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες πηγές.
Η ΕΕ αποφάσισε να τερματίσει το ρωσικό φυσικό αέριο
Μέρος της ζήτησης θα μπορούσε να καλυφθεί από την Turkstream. Ωστόσο, η χωρητικότητα της γραμμής είναι περιορισμένη. Επιπλέον, η ΕΕ έχει αποφασίσει να καταργήσει εντελώς το φυσικό αέριο από τη Ρωσία για το 2027. Από τότε, το ρωσικό φυσικό αέριο δεν θα εισέρχεται στην ΕΕ μέσω θαλάσσης ή αγωγών.
Ως εναλλακτική λύση, ο κάθετος διάδρομος από την Αλεξανδρούπολη μέσω Βουλγαρίας αποτελεί επομένως μια εναλλακτική λύση για τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που εξακολουθούν σήμερα να εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο και δεν διαθέτουν δικούς τους θαλάσσιους λιμένες για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα επεκτείνει μαζικά τις υποδομές της για υγροποιημένο φυσικό αέριο. Εκτός από τους δύο τερματικούς σταθμούς στην Αλεξανδρούπολη, τρεις πλωτές εγκαταστάσεις προβλέπεται να τεθούν σε λειτουργία κοντά στην Κόρινθο, τη Θεσσαλονίκη και τον Βόλο έως το 2025. Η συνολική υπολογιζόμενη δυναμικότητα των πέντε τερματικών σταθμών θα είναι 22,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Αυτό είναι τεσσεράμισι φορές η σημερινή κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα.
