Ακόμα μια «ψηφίδα» στο παζλ της ωρίμανσης της αγοράς δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) στην Ελλάδα και ευρύτερα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης συνιστά το Μνημόνιο Συνεργασίας που θα υπογράψουν σήμερα (Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου) στο Κάιρο, στο περιθώριο της ενεργειακής έκθεσης EGYPES, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης και ο Υπουργός Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Καρίμ Μπαντάουι.

Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, το Μνημόνιο αποσκοπεί -μεταξύ άλλων- στην ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου για τη δέσμευση και αποθήκευση CΟ2 στην Αίγυπτο με τη συνδρομή της Ελλάδας, η οποία βρίσκεται σε πιο ώριμο στάδιο από ρυθμιστικής πλευράς (καθώς βρίσκεται σε φάση οριστικοποίησης του σχετικού πλαισίου) καθώς και την εναρμόνιση του μελλοντικού ρυθμιστικού πλαισίου της Αιγύπτου με τις προδιαγραφές της ΕΕ. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ισχύων κοινοτικός Κανονισμός δεν επιτρέπει την εξαγωγή και αποθήκευση CO2 από χώρες της ΕΕ σε τρίτες χώρες γι’ αυτό και Ελλάδα και Αίγυπτος θα διεκδικήσουν από κοινού με αίτημα στην Κομισιόν την αλλαγή του σχετικού κανονισμού ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μεταφορά και αποθήκευση CΟ2 «ελληνικής προέλευσης» στην Αίγυπτο. Πρόκειται για θέμα πολύ μεγάλης σημασίας για την ελληνική βιομηχανία καθώς θα επιτρέψει την προώθηση των αντίστοιχων έργων και στην Ελλάδα, με δεδομένο ότι η δυναμικότητα της αποθήκης CO2 στον Πρίνο δεν αρκεί για να καλύψει πλήρως τις ανάγκες των εγχώριων εταιρειών (τσιμεντοβιομηχανία, διυλιστήρια κ.α.).

H Energean, ο ΔΕΣΦΑ και η ελληνο-αιγυπτιακή συνεργασία στο CCS

Η συνεργασία Ελλάδας-Αιγύπτου στο CCS βρίσκεται -όπως είναι φυσικό- πολύ ψηλά στην ατζέντα της Energean που «τρέχει» το Prinos CO2 Storage, με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας Μαθιό Ρήγα να έχει δηλώσει ότι εντοπίζει μια μεγάλη ευκαιρία στην προσφορά υπηρεσιών αποθήκευσης CO2 σε βιομηχανικούς emitters στην Ανατολική Μεσόγειο -και όχι μόνο. Εξίσου ψηλά βρίσκεται το θέμα και στη ατζέντα του ΔΕΣΦΑ, κάτι που αποτυπώνεται και στο MoU που υπέγραψε τον περασμένο Οκτώβριο με την κρατική εταιρεία φυσικού αερίου της Αιγύπτου EGAS στο μέτρο που προβλέπει ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των δύο εταιρειών για την αξιολόγηση της αγοράς δέσμευσης, αποθήκευσης και αξιοποίησης CΟ2 (Carbon Capture, Utilization and Storage- CCS/CCUS) στην Ελλάδα, την Αίγυπτο, την ΕΕ και ευρύτερα, την ανταλλαγή σχετικής τεχνογνωσίας, την αξιολόγηση των προοπτικών και του συνολικού κόστους της αλυσίδας αξίας για την αποθήκευση CO2 στην Αίγυπτο, καθώς και τον εντοπισμό των εμποδίων για την περαιτέρω ανάπτυξη της αλυσίδας αξίας CCUS.

Η εν λόγω συμφωνία θα μπορούσε το να χαρακτηριστεί «προπομπός» του διακρατικού MoU που υπογράφεται σήμερα μεταξύ των κ.κ. Σκυλακάκη και Μπαντάουι, το οποίο περιγράφει αντίστοιχους άξονες συνεργασίας, με θεματικές όπως η τεχνική βιωσιμότητα των έργων δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (μέσω της αρχικής αξιολόγησης επιλεγμένων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αίγυπτο ώστε να διαπιστωθεί αν είναι κατάλληλα για ανάπτυξη έργων CCS/CCUS), o εντοπισμός των κινδύνων και των εμποδίων για την εφαρμογή των σχετικών τεχνολογιών (με εισήγηση προτάσεων για τον μετριασμό των εν λόγω κινδύνων) και η ανάπτυξη χρηματοοικονομικών μοντέλων για τη στήριξη των επενδύσεων σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας αξίας του CCS/CCUS.

Για την υλοποίηση των στόχων του MoU, προβλέπεται η σύσταση Κοινών Ομάδων Εργασίας -με  τη συμμετοχή στελεχών από τα Υπουργεία Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Αιγύπτου, του ΥΠΕΝ και της ΕΔΕΥΕΠ που είναι ο αρμόδιος φορέας για τον κλάδο CCS στην Ελλάδα.

Ενστάσεις για το προσχέδιο του ρυθμιστικού πλαισίου για το CCS στην Ελλάδα

Την ίδια στιγμή, η οριστικοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την αγορά CCS στην Ελλάδα, περιλαμβανομένου και του Κανονισμού Αποθήκευσης αποτελεί προαπαιτούμενο για την περαιτέρω ωρίμανση όλων των έργων στην εγχώρια αλυσίδα αξίας της δέσμευσης και αποθήκευσης CΟ2: Από την υποδομή της αποθήκης CΟ2 στον Πρίνο της Energean έως τα έργα δέσμευσης CO2 σε τσιμεντοβιομηχανίες (τα έργα «Όλυμπος» και «Ήφαιστος» των τσιμεντοβιομηχανιών ΗΡΑΚΛΗΣ και ΤΙΤΑΝ αντίστοιχα), και διυλιστήρια (τα έργα IRIS της Motor Oil και Περσεφόνη της Helleniq Energy) και το Apollo CO2 του ΔΕΣΦΑ που είναι το project για τη μεταφορά του CO2 στις υποδομές αποθήκευσης.

Όπως έχει γράψει το energygame.gr, το προσχέδιο του κειμένου που έχει εκπονηθεί  δόθηκε προ ημερών από το ΥΠΕΝ στους συμμετέχοντες στην αγορά CCS στο πλαίσιο κλειστής διαβούλευσης, προκειμένου να συγκεντρωθούν οι παρατηρήσεις των εταιρειών και να οριστικοποιηθεί το κείμενο που θα αποσταλεί στη συνέχεια προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αρμόδια στελέχη της αγοράς με τα οποία συνομίλησε το energygame.gr εκφράζουν προβληματισμό για το προσχέδιο, καθώς, όπως εκτιμούν, στην τωρινή μορφή του χαρακτηρίζεται από μεγάλη πολυπλοκότητα και χρονοβόρες διαδικασίες. Περαιτέρω, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, υπάρχουν προβλέψεις που εγείρουν σοβαρά ερωτηματικά αναφορικά με το λεγόμενο bankability των έργων CCS, δηλαδή τη δυνατότητά τους να λάβουν τραπεζική χρηματοδότηση. «Το πλαίσιο όπως είναι διαμορφωμένο αυτή τη στιγμή προβλέπει πάνω από 20 Υπουργικές Αποφάσεις, Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις και εμπλοκή πληθώρα αρχών και υπηρεσιών για να εφαρμοστεί», σημειώνουν χαρακτηριστικά οι πηγές, κάνοντας λόγο για ένα βαρύ και γραφειοκρατικό πλαίσιο που δεν φαίνεται να ακολουθεί τις πρακτικές άλλων χωρών που έχουν προχωρήσει περισσότερο από την Ελλάδα στο θέμα του CCS όπως η Δανία και η Ολλανδία. Ως προβληματικό σημείο αναδεικνύεται επίσης η πρόβλεψη ότι μόνο το ήμισυ της δυναμικότητας της υποδομής αποθήκευσης στον Πρίνο θα κατανεμηθεί μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών βάση των αποτελεσμάτων του market test, ενώ η υπόλοιπη δυναμικότητα -σύμφωνα με πληροφορίες- θα κατανεμηθεί από το Υπουργείο, με κριτήρια που χαρακτηρίζονται ασαφή. Ασάφεια υπάρχει κατά τις ίδιες εκτιμήσεις και όσον αφορά τον καθορισμό της τιμής αναφοράς για την αποθήκευση του CΟ2, την μεθοδολογία από την οποία προκύπτει, τα κριτήρια αναθεώρησής της κ.α., ενώ όσον αφορά την τιμή αναφοράς για την υπηρεσία μεταφοράς του C02 που θα προσφέρει ο ΔΕΣΦΑ προβλέπεται αναθεώρησή της σε ετήσια βάση. Το συμπέρασμα που προκύπτει σύμφωνα με τις πηγές είναι ότι απαιτούνται δομικές αλλαγές στο πλαίσιο, ειδάλλως είναι ορατός ο κίνδυνος να επαναληφθεί το προηγούμενο της αποθήκης φυσικού αερίου στην Καβάλα, ένα project που δεν τελεσφόρησε, με το ναυάγιο να αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο που προτάθηκε δεν εξασφάλιζε την βιωσιμότητα του έργου κατά την άποψη των ενδιαφερόμενων εταιρειών…

Διαβάστε ακόμη