Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μέχρι 25 Φεβρουαρίου του 2025 η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που αφορά το έργο «Μονάδα Αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο», σηματοδοτώντας ένα καθοριστικό βήμα για την ανάπτυξη ενός εκ των πλέον καινοτόμων έργων στον τομέα της δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS) στην Ελλάδα. Το έργο, το οποίο προγραμματίζεται να αξιοποιήσει τις υφιστάμενες υποδομές εξόρυξης υδρογονανθράκων στον κόλπο της Καβάλας, έχει στόχο την αποθήκευση CO2 σε γεωλογικούς σχηματισμούς κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα, στοχεύοντας στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη συμβολή στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς κλιματικούς στόχους. Η ΜΠΕ, που εκπονήθηκε από την EnEarth Greece, θυγατρική της Energean σε συνεργασία με εξειδικευμένους περιβαλλοντικούς συμβούλους, εξετάζει τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους του έργου, καθώς και τα μέτρα για τη μείωση και την αποκατάσταση των επιπτώσεών του.

Στη φάση κατασκευής, το έργο προβλέπει την εγκατάσταση υποδομών για τη μεταφορά και εισπίεση του CO2, την ανάπτυξη νέων γεωτρήσεων σε γεωλογικούς σχηματισμούς κατάλληλους για μακροχρόνια αποθήκευση, καθώς και την κατασκευή αγωγών υψηλής πίεσης για τη μεταφορά του αερίου από τις πηγές δέσμευσης προς τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Σημαντικό στοιχείο της κατασκευής αποτελεί η προσαρμογή των υφιστάμενων εγκαταστάσεων ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του έργου. Η διαδικασία θα διαρκέσει περίπου δύο έτη και θα ακολουθήσει αυστηρά περιβαλλοντικά πρωτόκολλα, με μέτρα πρόληψης ρύπανσης, διαχείρισης αποβλήτων και προστασίας του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Παράλληλα, το έργο αναμένεται να δώσει ώθηση στην τοπική οικονομία, δημιουργώντας εξειδικευμένες θέσεις εργασίας και αξιοποιώντας εγχώρια τεχνογνωσία, με την καθημερινή απασχόληση περίπου 200 εργαζομένων κατά τη φάση κατασκευής.

Στη φάση λειτουργίας, το έργο θα διαχειρίζεται τη δέσμευση, τη μεταφορά και την ασφαλή αποθήκευση CO2 σε βάθος χιλιάδων μέτρων. Το διοξείδιο του άνθρακα θα συλλέγεται από βιομηχανικές πηγές, θα υποβάλλεται σε διαδικασίες καθαρισμού και συμπίεσης, και στη συνέχεια θα μεταφέρεται στους γεωλογικούς σχηματισμούς αποθήκευσης. Η μονάδα θα παρακολουθείται συνεχώς μέσω προηγμένων συστημάτων για την ανίχνευση διαρροών και τη διασφάλιση της σταθερότητας του υπεδάφους. Μάλιστα, προβλέπεται η συγκρότηση επιχειρησιακής ομάδας που θα απασχολεί περί τους 50 εργαζόμενους. Με εκτιμώμενη δυναμικότητα χιλιάδων τόνων CO2 ετησίως, η λειτουργία της μονάδας αναμένεται να έχει ουσιαστική συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παράλληλα, η ΜΠΕ υπογραμμίζει την ανάγκη εφαρμογής αυστηρών προτύπων και διαδικασιών για την αποτροπή πιθανών περιβαλλοντικών κινδύνων.

Η φάση παύσης λειτουργίας του έργου περιλαμβάνει τη σφράγιση όλων των γεωτρήσεων, την απομάκρυνση των εγκαταστάσεων και την περιβαλλοντική αποκατάσταση της περιοχής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μακροχρόνια παρακολούθηση των χώρων αποθήκευσης, ώστε να διασφαλιστεί η γεωλογική σταθερότητα και η αποτροπή πιθανών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Οι διαδικασίες αποκατάστασης έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του έργου σε βάθος χρόνου.

Οι προκλήσεις

Στη συνέχεια, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων παραθέτει μια ανάλυση των δυνητικών επιπτώσεων που ενδέχεται να προκύψουν από την υλοποίηση του έργου στις διαφορετικές φάσεις του. Η αξιολόγηση εστιάζει τόσο στις επιδράσεις στο φυσικό περιβάλλον όσο και στις συνέπειες για το ανθρωπογενές πλαίσιο, με πρωταρχικό στόχο την ανάδειξη των περιβαλλοντικών προκλήσεων και τη διαμόρφωση κατάλληλων στρατηγικών μετριασμού για την ολοκληρωμένη προστασία της ευρύτερης περιοχής.

Μία από τις κυριότερες προκλήσεις αφορά τις πιθανές επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Η περιοχή του Πρίνου χαρακτηρίζεται από πλούσια βιοποικιλότητα, με σημαντικές βενθικές κοινότητες, θαλάσσιους οργανισμούς, και είδη που προστατεύονται βάσει εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας. Η φάση κατασκευής του έργου, ιδίως οι εργασίες διάνοιξης γεωτρήσεων και η εγκατάσταση αγωγών, ενδέχεται να προκαλέσουν διατάραξη των οικοτόπων και να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των θαλάσσιων ειδών, όπως δελφίνια και χελώνες. Επιπλέον, οι εργασίες μπορεί να δημιουργήσουν αυξημένα επίπεδα θορύβου και δονήσεων, τα οποία ενδέχεται να αποπροσανατολίσουν ή να στρεσάρουν τη θαλάσσια πανίδα.

Η ποιότητα του υδάτινου περιβάλλοντος αποτελεί έναν ακόμα κρίσιμο τομέα. Η πιθανότητα διαρροών υγρών αποβλήτων ή ουσιών που χρησιμοποιούνται κατά τη φάση κατασκευής, καθώς και η αλληλεπίδραση με τους θαλάσσιους υδροφόρους ορίζοντες, εξετάζονται διεξοδικά. Η ΜΠΕ περιγράφει τους πιθανούς κινδύνους από τη χρήση χημικών κατά την κατασκευή των γεωτρήσεων, τον καθαρισμό των αγωγών και τη λειτουργία των συστημάτων εισπίεσης. Ειδική αναφορά γίνεται στις στρατηγικές πρόληψης, οι οποίες περιλαμβάνουν τη χρήση διπλών φραγμάτων ασφαλείας και τη συνεχή παρακολούθηση της ποιότητας του νερού. Οι εκπομπές αερίων αποτελούν μια ακόμα σημαντική παράμετρο, ιδιαίτερα κατά τη φάση κατασκευής, όπου χρησιμοποιείται βαρύς εξοπλισμός και πραγματοποιούνται μεταφορές υλικών. Η ΜΠΕ αναλύει τη συμβολή των εκπομπών αυτών στην τοπική ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν, όπως η χρήση εξοπλισμού χαμηλών εκπομπών και η εφαρμογή στρατηγικών ελαχιστοποίησης της κατανάλωσης καυσίμων. Επιπλέον, προβλέπεται αυστηρός έλεγχος των εκπομπών CO2 κατά τη φάση λειτουργίας, με προηγμένα συστήματα παρακολούθησης για την ανίχνευση πιθανών διαρροών από τους αγωγούς ή τις γεωτρήσεις.

Η όχληση από θόρυβο και κραδασμούς κατά τη φάση κατασκευής αναγνωρίζεται ως μία ακόμα πρόκληση, ειδικά για την τοπική κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον. Η χρήση βαρέων μηχανημάτων και η εκτέλεση γεωτρήσεων αναμένεται να δημιουργήσουν αυξημένα επίπεδα θορύβου, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τόσο τους κατοίκους της περιοχής όσο και την πανίδα. Η ΜΠΕ προτείνει την εφαρμογή τεχνολογιών χαμηλού θορύβου, τη χρήση ηχοπετασμάτων και την εκτέλεση των εργασιών κατά τις ώρες χαμηλής δραστηριότητας για να μειωθεί η όχληση. Η διαχείριση αποβλήτων και οι κίνδυνοι διαρροών CO2 αποτελούν επίσης κρίσιμες πτυχές. Η ΜΠΕ εξετάζει τις πιθανότητες διαρροών κατά τη φάση λειτουργίας, καθώς και την ενδεχόμενη επίδρασή τους στον αέρα, στο νερό και στο έδαφος. Περιγράφει τα τεχνολογικά μέτρα που θα ληφθούν, όπως η εγκατάσταση συστημάτων διπλής προστασίας στις γεωτρήσεις, η χρήση αισθητήρων για την παρακολούθηση της πίεσης και η εφαρμογή αυστηρών διαδικασιών διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Παράλληλα, προβλέπονται τακτικοί έλεγχοι και αναλύσεις για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ασφάλεια του συστήματος αποθήκευσης.

Η ΜΠΕ καταλήγει σε μια σειρά μέτρων μετριασμού που στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων οι οποίες σε κάθε περίπτωση θεωρούνται απολύτως συμβατές. Αυτά περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

  • Παρακολούθηση και ανίχνευση διαρροών: Θα εγκατασταθούν προηγμένα συστήματα αισθητήρων για τη συνεχή παρακολούθηση της πίεσης, της θερμοκρασίας και της συγκέντρωσης CO2 στους αγωγούς και τις γεωτρήσεις. Σε περίπτωση ανίχνευσης μη φυσιολογικών δεδομένων, το σύστημα θα διακόπτει άμεσα τη λειτουργία.
  • Προστασία γεωλογικών σχηματισμών: Οι γεωτρήσεις θα είναι εξοπλισμένες με πολλαπλά φράγματα ασφαλείας, ενώ θα γίνεται τακτικός έλεγχος της δομικής ακεραιότητας των γεωλογικών σχηματισμών μέσω σεισμικών και γεωφυσικών μετρήσεων.
  • Διαχείριση εκπομπών και θορύβου: Η λειτουργία των εγκαταστάσεων θα γίνεται με εξοπλισμό μειωμένων εκπομπών και θορύβου. Παράλληλα, η κατανάλωση ενέργειας θα περιορίζεται μέσω της χρήσης αποδοτικών τεχνολογιών.
  • Ειδικά μέτρα για την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος: Κατά τη φάση λειτουργίας, θα περιορίζονται οι εργασίες που μπορεί να διαταράξουν την πανίδα, ενώ θα πραγματοποιείται συνεχής παρακολούθηση των βενθικών κοινοτήτων και της υγείας των θαλάσσιων ειδών.

Όταν το έργο ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του, η αποκατάσταση της περιοχής θα γίνει με τρόπο που διασφαλίζει τη μακροχρόνια περιβαλλοντική ακεραιότητα.

  • Σφράγιση γεωτρήσεων: Όλες οι γεωτρήσεις θα σφραγιστούν μόνιμα με τη χρήση προηγμένων τεχνικών, ώστε να αποτραπεί οποιαδήποτε πιθανότητα διαρροής CO2.
  • Αποσυναρμολόγηση και απομάκρυνση υποδομών: Οι εγκαταστάσεις στην περιοχή θα απομακρυνθούν πλήρως, ενώ θα πραγματοποιηθεί καθαρισμός της περιοχής από όλα τα απόβλητα και υπολείμματα.
  • Μακροχρόνια παρακολούθηση: Θα συνεχιστεί η παρακολούθηση της γεωλογικής σταθερότητας και της συγκέντρωσης CO2 για αρκετά χρόνια μετά την παύση της λειτουργίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις.
  • Περιβαλλοντική αποκατάσταση: Η χερσαία και θαλάσσια περιοχή θα αποκατασταθεί στην αρχική της κατάσταση. Ειδικά προγράμματα αποκατάστασης θα εφαρμοστούν για την αναγέννηση των φυσικών οικοτόπων και την επαναφορά της βιοποικιλότητας.

Το έργο αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στους στόχους της Ελλάδας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Η δημόσια διαβούλευση αποτελεί ένα κρίσιμο στάδιο, καθώς δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες και στα ενδιαφερόμενα μέρη να συμμετάσχουν ενεργά στη διαμόρφωση του έργου, ενώ παράλληλα προωθεί τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την τελική αδειοδότηση, η «Μονάδα Αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο» φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης και τεχνολογικής καινοτομίας, με θετικές προεκτάσεις για την περιβαλλοντική και οικονομική βιωσιμότητα της χώρας.

Διαβάστε ακόμη